Forest Pedagogy towards the Problem of Polish Educational Monoculture: Projective Pilot Studies

• Authors: Michał Paluch

Title variants

PL

Pedagogika lasu wobec problemu polskiej monokultury edukacyjnej: projekcyjne badania pilotażowe

Abstracts

PL

Rozwój tematyki związanej z ideą zrównoważonego rozwoju, ekologii i kryzysu klimatycznego coraz częściej wspierany jest przez polskich pedagogów, psychologów i terapeutów. Równolegle rozwijają się w Polsce przedszkola leśne i oddolne inicjatywy oparte na metodyce edukacji na wolnym powietrzu. Na docenienie zasługuje przy tym wieloletni dorobek praktyków – najczęściej pracowników Lasów Państwowych, dla których edukacja leśna społeczeństwa od początku lat 90 XX wieku stanowi jeden z priorytetów (Wierzbicka i Czołnik 2022). W 2021 roku zainicjowano w Polsce pedagogikę lasu jako interdyscyplinarny obszar problemowy, aspirujący do subdyscypliny naukowej (Paluch i Klimski 2022). Pierwsze kontakty leśników i pedagogów poskutkowały postawieniem pytania: czy las może stać się faktycznym „medium pedagogicznym” (Rykowski 2022), rozumianym jako środowisko wychowawcze? Widoczny stał się problem podobieństwa monokultury lasu (lasów gospodarczych dominujących w Polsce) do monokultury edukacyjnej systemu szkolnego i akademickiego (klasowo-lekcyjnego). Każda monokultura powstaje na skutek zapotrzebowania na produkcję względnie jednakowych obiektów – z jednej strony mogą to być drzewa „na deski” ale z drugiej młodzi ludzie poddawani systemowemu procesowi „alokacji siły roboczej” (Parsons 1969), służącemu rozwojowi postaw konsumenckich. W obydwu przypadkach chodzi o szybkość produkcji, sztucznie wywołaną konkurencję, uniemożliwienie pełni dojrzałości, replikowanie jednoznacznego i jednowymiarowego obrazu świata. Symboliczną ilustracją ostatniego zjawiska są wyniki przeprowadzonego badania jakościowego, o charakterze pilotażowym, w którym poproszono dwie grupy studentów kończących kurs z pedagogiki lasu, o zaprojektowanie przedszkola leśnego. Jak się okazało, badani najczęściej rysowali uporządkowane elementy infrastruktury miejskiego placu zabaw: huśtawki, zjeżdżalnie i piaskownice, w bliskości z dominującym na rysunku budynkiem osiedlowego przedszkola. Co szczególnie przejmujące, w analizowanych rysunkach las stanowił jedynie symboliczne tło.

EN

The development of topics related to the idea of sustainable development, ecology and the climate crisis is increasingly supported by Polish educators, psychologists and therapists. At the same time, forest kindergartens as well as various grassroots initiatives based on the methodology of outdoor education are developing in Poland. The long-term achievements of practitioners - most often employees of the State Forests - for whom the forest education of the society has been one of the priorities since the early 1990s, deserves special appreciation (Wierzbicka and Czołnik 2022). In 2021, Forest Pedagogy was initiated in Poland as an interdisciplinary problem area, aspiring to a scientific sub-discipline (Paluch and Klimski 2022). The first contacts between foresters and educators gave rise to the question: Can the forest become a real “pedagogical medium” (Rykowski 2022), understood as an educational environment? What became clear was the problem of the similarity of the forest monoculture (management forests dominating in Poland) to the educational monoculture of the school and academic classroom system. Each monoculture is created with the view of matching the production demand for relatively identical objects – on the one hand, these can be trees “for boards”, but on the other hand, young people subjected to a systemic process of “labour force allocation” (Parsons 1969), serving the development of consumer attitudes. In both cases, the goal is to accelerate production, artificially stimulated competition, preventing the attainment of full maturity, or replicating an unambiguous and one-dimensional picture of the world. A symbolic illustration of the last phenomenon are the findings of a qualitative pilot study in which two groups of students completing a Forest Pedagogy course were asked to design a forest kindergarten. As it turned out, the respondents most often drew ordered elements of the urban playground infrastructure: swings, slides and sandboxes, in the vicinity of the building of the local kindergarten, which dominated the drawing. What is particularly poignant, in the analysed drawings the forest was only a symbolic background.

Keywords

PL

pedagogika lasu; plac zabaw; nieplac zabaw; przedszkola leśne; monokultura edukacyjna; monokultura lasu; idea zrównoważonego rozwoju

EN

Forest pedagogy; playground; non-playground; forest kindergartens; educational monoculture; forest monoculture; idea of sustainable development

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2022
• Volume: 21
• Issue: 3
• Pages: 31-44

Dates

published

2023

Contributors

author

Michał Paluch

• Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Poland

• https://orcid.org/000000024861113X

References

• Bałachowicz, Józefa, and Lidia Tuszyńska. 2015. Edukacja przyrodnicza w terenie. W stronę pedagogiki zrównoważonego rozwoju [Nature education in the field. Towards the pedagogy of sustainable development]. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Bińczyk, Ewa. 2017. “Odrobina krytycznego dystansu. Historia środowiska na temat debaty o antropocenie Ewa Bińczyk [A bit of critical distance. Environmental history on the Anthropocene debate].” AVANT VIII (3): 193–206. https://doi.org/10.26913/80302017.0112.001.
• Bińczyk, Ewa. 2018. Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu [The Epoch of Man. Rhetoric and Lethargy of the Anthropocene]. Warszawa: PWN.
• Bourdieu, Pierre, and Jean-Claude Passeron. 1990. Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania [Reproduction. Elements of the theory of the teaching system]. Warszawa: PWN.
• Brycz, Hanna. 2008. “Samoregulacja i pokusy przeciw wartościom [Self-regulation and temptations against values].” Czasopismo Psychologiczne 14 (2): 145–54. http://www.czasopismopsychologiczne.pl/files/articles/2008-14-samoregulacja-i-pokusy-przeciw-wartociom.pdf.
• Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. 2018. “Monokultura.” Warszawa: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych. https://www.lasy.gov.pl/pl/edukacja/slownik/m/monokultura.
• Klimska, Agnieszka. 2020. “Education for The Value Of Sustainable Development in Selected Concepts of Ecophilosophy.” Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series 2019 (kwiecień). https://doi.org/10.29119/1641-3466.2019.141.12.
• Klimska, Agnieszka, and Marcin Leźnicki. 2017. “Etyczno-aksjologiczne przesłanki Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 (Agendy Post-2015) [Ethical and axiological premises of the 2030 Agenda for Sustainable Development].” Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie 106 (wrzesień): 165–81.
• Klus-Stańska, Dorota. 2010. Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń [Didactics towards the chaos of concepts and events]. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
• Klus-Stańska, Dorota. 2018. Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce [Teaching paradigms. Think theory about practice]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Komorowska, Anna. b.d. “Nieplac zabaw.” MP3. Dostęp 13 czerwiec 2023. https://nieplaczabaw.pl/037-2/.
• Komorowska, Anna, and Michał Rokita. 2019. Kuchnia błotna. 20 przepisów na naturalne place zabaw [Mud kitchen. 20 recipes for natural playgrounds]. Kraków: Pracownia k.
• Korwin-Szymanowska, Adamina, Ewa Lewandowska, and Anna Witkowska-Tomaszewska. 2016. Edukacja dla zrównoważonego rozwoju w perspektywie wyzwań społeczeństwa wiedzy [Education for sustainable development in the perspective of the challenges of the knowledge society]. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Kureethadam, Joshtrom, Isaac, Zbigniew Łepko, and Ryszard F. Sadowski. 2016. Return to The Oikos. Ways to Recaver Our Common Home. Roma: Libreria Ateneo Salesiano.
• Kwaśnica, Robert. 2007. Dwie racjonalności: od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej [Two rationalities: from the philosophy of meaning towards general pedagogy]. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
• Kwaśnica, Robert. 2014. Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. Zapiski okazjonalne. Praktyczność i profesjonalizm [Educational discourse after the invasion of instrumental reason]. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji.
• Louv, Richard. 2020. Ostatnie dziecko lasu [Last Child in the Woods]. III. Warszawa: Mamania.
• Mackenzie, Aulay, Andy Ball, and Sonia Virdee. 2000. Ekologia. Krótkie wykłady [Ecology. Short lectures]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Maliszewski, Krzysztof. 2021. Bez-silna edukacja. O kształceniu kruchego [Non-strong education. On fragile education]. vol. 2. Nowa edukacja. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• McKay, Brett. 2021. “Get Fit Like a Wild Man: A Primer on MovNat.” The Art of Manliness (blog). Accessed September 29, 2023. https://www.artofmanliness.com/health-fitness/fitness/a-primer-on-movnat/.
• Modrzyński, Jerzy. 2018. Samoregulacja w przyrodzie [Self-Regulation in Nature]. Bedoń: Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu. https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/samoregulacja-w-przyrodzie/.
• Niedek, Mikołaj, and Karol Krajewski. 2021. “Frugalizm w kontekście ekonomicznych i aksjologicznych uwarunkowań zrównoważonego wzorca konsumpcji [Frugalism in the context of economic and axiological determinants of a sustainable pattern of consumption].” In Antropologiczne i przyrodnicze aspekty konsumpcji nadmiaru i umiaru., edited by Ryszard Sadowski and Agata Kosieradzka-Federczyk, 40–58. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.
• Odum, Eugene. 1969. Ekologia [Ecology]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Paluch, Michał, and Marcin Klimski, red. 2022. “Pedagogika lasu [Forest Pedagogy].” Forum Pedagogiczne 12(2). Accessed September 20, 2023. https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/fp/issue/view/891/237.
• Parsons, Talcott. 1969. Struktura społeczna a osobowość [Social structure and personality]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Rutkowiak, Joanna. 2012. “Uczenie się w warunkach kultury neoliberalnej: kontekstowanie jako wyzwanie dla teorii kształcenia [Learning in the conditions of neoliberal culture].” In Neoliberalne uwikłania edukacji, edited by Eugenia Potulicka and Joanna Rutkowiak, 163–76. Kraków: Impuls.
• Rykowski, Kazimierz. 2022. “Pytania o las jako medium pedagogiczne [Questions about the forest as a pedagogical medium].” Forum Pedagogiczne 12(2): 31–46. https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.03.
• Sadowski, Ryszard, and Zbigniew Łepko. 2017. Theoria i praxis zrównoważonego rozwoju. 30 lat od ogłoszenia Raportu Brundtland [Theory and praxis of sustainable development]. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego. https://doi.org/10.21852/tnfs.2017.2.
• Sławek, Tadeusz. 2022. “Nowhere Man. O szkole, która się waha [Nowhere Man. About a school that hesitates].” In Nauczyciele - nauczycielom. Przestrzenie edukacji, edited by Marta Mamet-Michalkiewicz, 11–24. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Śliwerski, Bogusław. 2010. Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania. [Theoretical and empirical foundations of self-education]. Kraków: Impuls.
• Śliwerski, Bogusław, and Michał Paluch. 2021. Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego [Free the school from the classroom system]. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Tuszyńska, Lidia, and Marcin Klimski. 2019. “Człowiek–kształcenie–przyroda w edukacji leśnej [Human-Education-Nature in Forest Education].” Forum Pedagogiczne 9(2/2): 115–127.
• Wierzbicka, Anna, and Barbara Czołnik. 2022. “Podstawy formalne, organizacja i przebieg edukacji leśnej społeczeństwa prowadzonej przez Lasy Państwowe [Legal basis, arranging and process of society’s forest education conducted by the State Forests].” Forum Pedagogiczne 12 (2): 61–74. https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.05.
• Witkowski, Lech. 1989. Rozwój i tożsamość w cyklu życia: studium koncepcji Erika H. Eriksona [Growth and Identity in the Life Cycle: A Study of Erik H. Erikson's Concept]. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Witkowski, Lech. 2011. Historie autorytetu wobec kultury i edukacji [Stories of authority towards culture and education]. Kraków, Impuls.
• Witkowski, Lech. 2016. “Estetyka versus aksjologia w ujęciu krytyczno-epistemologicznym teorii i praktyki kulturowej [Aesthetics versus axiology in the critical-epistemological approach to cultural theory and practice].” Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji 11: 21–72.
• Wojciech Bołoz, Stanisław Jaromi, Zbigniew Karaczun, Zbigniew Łepko, Andrzej Papuziński, and Ryszard F. Sadowski. 2016. “Ecophilosophical Message of Encyclical Laudato Si’.” Studia Ecologiae et Bioethicae 14 (4): 109-128. https://doi.org/10.21697/seb.2016.14.4.06.
• Wolter, Edyta. 2011. “Środowisko jako kategoria pedagogiczno-ekologiczna [Environment as a pedagogical and ecological category].” Forum Pedagogiczne 1: 147–164.
• Yearley, David, and Dominik Berliński. 2022. Bezpieczny plac zabaw. Poradnik dla administratorów i właścicieli [A safe playground. A guide for administrators and owners]. Warszawa: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Accessed September 20, 2023. https://placezabaw.uokik.gov.pl/files/Poradnik_dla_zarzadcow_i_wlascicieli.pdf.
• Zespół redakcyjny. 2018. “Monokultura [Monoculture].” In Encyklopedia Leśna. Bedoń: Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu. Accessed September 20, 2023. https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/monokultura-1/.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2023.29

Biblioteka Nauki

55589509