The knobe effect from the perspective of thomistic ethics: the problem of normative orders and competences

• Authors: Andrzej Waleszczyński

Abstracts

EN

This article discusses how to interpret the so-called Knobe effect, which refers to the asymmetry in judgments about the intentionality of the side effects caused by one’s actions. The observed tendency is explained through the “moral undertone” of the actions judged. So far, discussions have mostly been held among philosophers in the analytical tradition, who see the theory of morality largely as an ethics of rules. The analysis developed in this article advances the research carried out so far to include teleological ethics, most notably the tradition of Thomistic ethics. Philosophical discussions address the problem of normative orders, focusing in particular on two types of cognition concerned, respectively, with moral judgments and facts. Investigating this issue proves to be helpful not only to explain the Knobe effect, but also to better understand the very notion of an intentional action as employed in the philosophy of action. As a result of this analysis, the Author explains the existing asymmetry in the attribution of intentionality to actions with the respondents’ confusion between cognitive orders. This problem brings us to the issue of normative competences. In analyzing the Knobe effect, normative competences would be responsible for the classification of the data collected and separation of the “purely informative” order from the order of moral judgments, referring to norms or values.

Keywords

EN

Knobe effect; side effect; intentional actions; normativity; competences; Thomistic ethics

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2020
• Volume: 56
• Issue: S2
• Pages: 173-196

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrzej Waleszczyński

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Institute of Philosophy

• https://orcid.org/0000000304263919

References

• Biesaga T., Spór o normę moralności, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 1998.
• Brandt R. B., Etyka. Zagadnienia etyki normatywnej i metaetyki, transl. B. Stanosz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
• Buksiński T., Moralność warunkowa i bezwarunkowa, in: Primum philosophari. Opuscula Antonio Siemnianowski dedicata, ed. D. Olejniczak, WT UAM, Poznań 2016, 259–268.
• Cooper N., Two Concepts of Morality, Philosophy 155(1966), 19–33.
• Dębska A., Wnioskowanie na temat intencjonalności działania w ujęciu filozofii eksperymentalnej, Filozofia Nauki 21(2013)3, 143–155.
• Filek J., Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2003.
• Gert B., Gert, J., The Definition of Morality, in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, (Spring 2016 Edition), (https://plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/morality-de/nition/).
• Grzybowski J., Jaworska A., Kazimierczak-Kucharska A., Norwa A., Waleszczyński A., Zalewska S. L., Sposób na filozofię. Kluczowe zagadnienia z dydaktyki przedmiotowej, Liberi Libri, Warszawa 2016.
• Harman G., Practical Reasoning, Review of Metaphysics 29(1976)3, 431–463.
• Hindriks F., Douven I., Singmann H., A New Angle on the Knobe Effect: Intentionality Correlates with Blame, not with Praise, Mind and Language 31(2016)2, 204–220.
• Knobe J., Intention, Intentional Action and Moral Considerations, Analysis 64(2004)2, 181–187.
• Knobe J., Intentional Action and Side Effects in Ordinary Language, Analysis 63(2003)3, 190–194.
• Knobe J., Intentional Action in Folk Psychology. An Experimental Investigation, Philosophical Psychology 16(2003)2, 309–324.
• Knobe J., Mendlow G., The Good, the Bad, and the Blameworthy. Understanding the Role of Evaluative Reasoning in Folk Psychology, Journal of Theoretical and Philosophical Psychology 24(2004)2, 252–258.
• Knobe J., Person as scientist, person as moralist, Behavioral and Brain Sciences 33(2010), 315–329.
• Knobe J., The Concept of Intentional Action. A Case Study in the Uses of Folk Psychology, Philosophical Studies 130(2006)2, 203–231.
• Krokos J., Sumienie jako poznanie. Fenomenologiczne dopełnienie Tomaszowej nauki o sumieniu, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2004.
• Kuś K., Maćkiewicz B., Z rozmysłem, ale nie specjalnie. O językowej wrażliwości filozofii eksperymentalnej, Filozofia Nauki 95(2016)3, 73–101.
• Malle B. F., Nelson S. E., Judging Mens Rea. The Tension Between Folk Concepts and Legal Concepts of Intentionality, Behavioral Sciences and the Law 21(2003)5, 563–580.
• Moń R., Obowiązki moralne wobec siebie. O różnicy między wolnością polityczną a moralną, in: Primum philosophari. Opuscula Antonio Siemnianowski dedicata, ed. D. Olejniczak, WT UAM, Poznań 2016, 317–332.
• Nadelhoffer T., The Butler Problem Revisited, Analysis 64(2004)3, 277–284.
• Ossowska M., Podstawy nauki o moralności, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1963.
• Paprzycka K., Analityczna filozofia działania. Problemy i stanowiska, in: Przewodnik po filozofii umysłu, eds. M. Miłkowski, R. Poczobut, WAM, Kraków 2012, 465–494.
• Paprzycka K., O intencjonalności działań i zaniechań, czyli o społecznej naturze sprawstwa, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 97(2016)1, 45–65.
• Paprzycka K., Rozwiązanie problemu Butlera i wyjaśnienie efektu Knobe’a, Filozofia Nauki 22(2014)2, 73–96.
• Piekarski M., Dwa argumenty na rzecz tezy o predykcyjnym charakterze racji działania, Studia Philosophiae Christianae 54(2018)1, 93-119.
• Piekarski M., Efekt Knobe’a, normatywność i racje działania, Filozofia Nauki 97(2017)1, 109–128.
• Piekarski M., Od typiki doświadczenia do normatywnej antycypacji. Przyczynek do fenomenologii normatywności, Filo-Sofija 33(2016)2, 71–86.
• Ricken F., Etyka ogólna, tłum. P. Domański, Wydawnictwo ANTYK, Kęty 2001.
• Sareło Z., Sumienie – zobowiązujący dar, in: Meandry etyki, ed. Z. Sareło, Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej. Acta Universitatis Masuriensis, Olecko 2001, 113–130.
• Szutta N., Utylitaryzm wobec krytyki etyków cnót, Diametros 11(2007)1, 40–60.
• Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
• Wright J. C., Bengson J., Asymmetries in Judgments of Responsibility and Intentional Action, Mind and Language 24(2009)1, 24–50.
• Ziembiński Z., Analiza pojęcia czynu, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972.

Identifiers

DOI

10.21697/spch.2020.56.S2.09

Biblioteka Nauki

1070335