Zdroworozsądkowe a filozoficzne poznanie atrybutów Boga

• Authors: Marcin Sieńkowski

Title variants

EN

Common-sense and Philosophical Knowledge of God’s Attributes

Abstracts

EN

The problem considered in this article concerns the relationship between the pre-scientific and philosophical knowledge of God’s attributes. The paper argues that although common sense does not experience omnipotence, omniscience and omnipresence directly in the world, it nevertheless attributes them to God. Common sense, however, cannot justify their attribution to God. The problem of justification arising from a pre-scientific cognition is dealt with, among others, by philosophers. On the one hand, this confirms the idea that philosophy corrects and complements pre-scientific cognition. On the other hand, however, it is argued that pre-scientific knowledge is sufficient to recognise and get acquainted with God’s attributes.

PL

Problem rozważany w tym artykule dotyczy relacji między zdroworozsądkowym a filozoficznym (realistycznym) poznaniem atrybutów Boga. Na przykładzie wszechmocy, wszechwiedzy i wszechobecności Boga dochodzi się do wniosku, że w oparciu o bezpośrednio daną rzeczywistość i przy zastosowaniu tylko poznania zdroworozsądkowego człowiek nie doświadcza tego rodzaju własności w świecie, lecz przypisuje je Bogu. Natomiast sam z siebie nie potrafi ich uzasadnić. Kwestią uzasadnienia problemów, powstających na gruncie poznania potocznego, zajmuje się m.in. filozofia. Dlatego przyjmuje się, że filozofia koryguje i uzupełnia poznanie przednaukowe. Jednakże dla samego orientowania się i uznania wspomnianych przymiotów Boga poznanie zdroworozsądkowe jest wystarczające.

Keywords

PL

poznanie; zdrowy rozsądek; filozofia; atrybuty Boga; wszechmoc; wszechwiedza; wszechobecność; antynomia

EN

knowledge; common sense; philosophy;; attributes of God; omnipotence; omniscience; omnipresence; antinomy

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2021
• Volume: 57
• Issue: 1
• Pages: 73-92

Dates

published

2021

Contributors

author

Marcin Sieńkowski

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Ełckiej

• https://orcid.org/0000000206795006

References

• Arystoteles. (2009). Metafizyka. Tłum. K. Leśniak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Arystoteles. (2012). Etyka nikomachejska. Tłum. D. Gromska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Augustyn. (1952). Kazanie do katechumenów o wyznaniu wiary. W: Tenże, Pisma katechetyczne. Tłum. W. Budzik, 61-76. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Bejze, B. (1968). Filozoficzne rozumienie istoty Boga. W: B. Bejze (red.), O Bogu i o człowieku, t. 1, 105-120. Warszawa: Wydawnictwo ss. Loretanek-Benedyktynek.
• Daszkiewicz, W. (2007). Poznanie zdroworozsądkowe i jego funkcja w filozofii realistycznej w ujęciu Mieczysława A. Krąpca OP. Człowiek w Kulturze, 19, 243-263.
• Daszkiewicz, W. (2008). Zdrowy rozsądek. W: A. Maryniarczyk (red.). Powszechna encyklopedia filozofii, t. 9, 909-912. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Daszkiewicz, W. (2014). Intuicja intelektualna w metafizyce. Lublin: TN KUL.
• Elders, L.J. (1992). Filozofia Boga. Filozoficzna teologia św. Tomasza z Akwinu. Tłum. M. Kiliszek, T. Kuczyński. Warszawa: Agencja Wydawnicza Katolików MAG.
• Gilson, E. (1968). Realizm tomistyczny. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Gilson, E. (1996). Trudny ateizm. W: Tenże, Bóg i ateizm. Tłum. P. Murzański, 109-181. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Gutting, G. (2017). Wiara i filozofia. Rozmowy współczesnych filozofów o Bogu. Tłum. P. Borkowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Herbut, J. (2000). Wiedza zdroworozsądkowa. Studia Philosophiae Christianae, 36(2), 95-106.
• Jaworski, M. (1969). Bóg filozofów a Bóg wierzących. W: B. Bejze (red.). O Bogu i o człowieku, t. 2, 97-106. Warszawa: Wydawnictwo ss. Loretanek-Benedyktynek.
• Judycki, S. (2010). Bóg i inne osoby. Próba z zakresu teologii filozoficznej. Poznań: W drodze.
• Judycki, S. (2009). Wszechmoc i istnienie. Diametros, 21, 30-63.
• Kamiński, S. (1989). Typy ludzkiej wiedzy. W: Tenże, Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, 13-32. Lublin: TN KUL.
• Kamiński, S. (1998). Zasadnicze aspekty poznania Boga, w: Tenże, Światopogląd. Religia. Teologia. Zagadnienia filozoficzne i metodologiczne, 287-292. Lublin: TN KUL.
• Kamiński, S. (2017). Epistemologiczno-metodologiczne problemy filozoficznego poznania Boga. W: S. Janeczek, A. Starościc (red.). Filozofia Boga, cz. 2, 9-44. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Koszkało, M., Pepliński, M. (2016). Wszechmoc. W: J. Salamon (red.). Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, 37-59. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Kowalczyk, S. (2001). Filozofia Boga. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kowalczyk, S. (2009). Nurty filozofii Boga w Polsce w latach 1880-2008. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Krąpiec, M.A. (1981). Poznanie Boga w ujęciu J. Maritaina. Summarium, 10, 127-132.
• Krąpiec, M.A. (1991). U podstaw rozumienia kultury. Lublin: RW KUL.
• Krąpiec, M.A. (1993). Zdrowy rozsądek a krytyka poznania. W: Tenże, Odzyskać świat realny, 56-73. Lublin: TN KUL.
• Krąpiec, M.A. (1995). Realizm ludzkiego poznania. Lublin: RW KUL.
• Krąpiec, M.A. (2005). Ja – człowiek. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Krąpiec, M.A. (2008). Elementy filozofii poznania. W: Wprowadzenie do filozofii, (dz. zb.), 335-396. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Leszczyński, D. (2011). Zdrowy rozsądek i sceptycyzm. Roczniki Filozoficzne, 59(1), 5-34.
• Łukasiewicz, D. (2014). Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Studium z analitycznej filozofii religii. Poznań: W drodze.
• Łukasiewicz, D. (2016). Atrybuty Boga. W: J. Salamon (red.). Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, 11-17. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Maritain, J. (1946-1947). Une nouvelle approche de Dieu. Nova et Vetera, 21-22, 113-129.
• Maryniarczyk, A. (2001). Pierwsze zasady wyrazem porządku racjonalnego. Interpretacja metafizycznych pierwszych zasad. W: Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe O prawdzie. Tłum. A. Białek, 213-225. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Mazur, P.S. (2004). O nazwach intelektu. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Moskal, P. (2000). Spór o racje religii. Lublin: TN KUL.
• Moskal, P. (2001). Transcendencja i immanencja Boga w stosunku do świata. W: Z.J. Zdybicka i in. (red.). Wierność rzeczywistości. Księga Pamiątkowa z okazji jubileuszu 50-lecia pracy naukowej na KUL O. prof. Mieczysława A. Krąpca, 145-153. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Moskal, P. (2008). Religia i prawda. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Pepliński, M. (2015). Problematyka wszechmocy Boga – rzeczy nowe i stare. Filo-Sofija, 30(3), 11-44.
• Ratzinger, J. (1994). Wprowadzenie w chrześcijaństwo. Tłum. Z. Włodkowa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Ratzinger, J. (2020). Wiara między rozumem a uczuciem. W: Tenże. Prawda i wolność. Rozważania o współczesności. Tłum. R. Zajączkowski, 19-58. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Reale, G. (1999). Historia filozofii starożytnej, t. 4. Tłum. E.I. Zieliński. Lublin: RW KUL.
• Sieńkowski, M. (2014). Wiara a inne typy poznania. Civitas et Lex, 4, 69-81.
• Sieńkowski, M. (2020). Wiara a racjonalność. Ełk: Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum.
• Stępień, A.B. (1989). Wstęp do filozofii. Lublin: TN KUL.
• Tarasiewicz, P. (2011). Rozum i wiara jako źródła wiedzy o Bogu według Zofii J. Zdybickiej USJK. Studia Ełckie, 13, 101-111.
• Tatarkiewicz, W. (1986). Droga do filozofii. W: Tenże. O filozofii i sztuce, 17-40. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tkaczyk, M. (2017). Antynomie wszechmocy i wszechwiedzy Boga. W: S. Janeczek, A. Starościc (red.). Filozofia Boga, cz. 2, 395-414. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Tomasz z Akwinu (1961-1986). Suma teologiczna, t. 1-34. Tłum. S. Bełch. London: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”.
• Tomasz z Akwinu (1998). Kwestie dyskutowane o prawdzie, t. 1-2. Tłum. A. Aduszkiewicz, L. Kuczyński, J. Ruszczyński. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.
• Tomasz z Akwinu (2003). Summa contra gentiles, t. 1. Tłum. Z. Włodek, W. Zega. Poznań: W drodze.
• Tomasz z Akwinu (2005). O poznaniu Boga. Tłum. P. Lichacz. Kraków: Wydawnictwo M.
• Tomasz z Akwinu (2006). Dysputy problemowe O wiedzy Boga. W: Tenże. Dysputy problemowe „O ideach”, „O wiedzy Boga”. Tłum. A. Białek, 65-205. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Tupikowski, J. (2008). Byt i Tajemnica. Zarys filozofii Boga. Warszawa: Wydawnictwo Misjonarzy Klaretynów.
• Wojtysiak, J. (2013). Wprowadzenie do teologii naturalnej. Kraków: Fundacja „Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”.
• Zagzebski, L. (2012). Wprowadzenie historyczne do filozofii religii. Tłum. A. Szwed. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Zdybicka, Z.J. (1977). Człowiek i religia. Lublin: TN KUL.

Identifiers

DOI

10.21697/spch.2021.57.A.04

Biblioteka Nauki

1926878