Operatywno-heurystyczne kształcenie dla zdrowia w koncepcji filozoficznej Juliana Aleksandrowicza

• Authors: Alina Bernadetta Jagiełłowicz

Title variants

EN

Operative-heuristic Health Education in Julian Aleksandrowicz’s Philosophy

Abstracts

EN

This paper addresses the problem of employing a heuristic approach to examine the concept of health. The first to address this issue was Julian Aleksandrowicz, who developed the concept of a “new medicine”, which I will call “engaged philosophy”. The background for the discussion is given by postmodernist tendencies in contemporary culture, characteristic of a civilisation transforming at the level of ultra-technology and information. This paper highlights the necessity to reevaluate the Enlightenment and Neo-positivist heritage, as well as to redefine the key notions of life, death, health, and illness. The decisive problem of “life or death”, defined according to these mutually exclusive categories, demands a new way of interpreting the moral categories attributed by Aleksandrowicz to the concept of a “healthy life”. The idea of self-creation in the process of the “restoration of well created nature” is, according to him, equivalent to the category of “subjective health” broadly understood as psychophysical, social, spiritual, and economic health. --------------- Received: 21/04/2021. Reviewed: 14/06/2021. Accepted: 06/09/2021.

PL

W tekście podjęto zagadnienie wartości operatywno-heurystycznego prozdrowotnego kształtowania postaw inspirowanego filozoficzną koncepcją Juliana Aleksandrowicza. Tło rozważań stanowią obecne we współczesnej kulturze tendencje rozwoju ultratechnologii. Z uwagi na odcięcie się medycyny od korzenia filozofii zachodzi konieczność przewartościowania dziedzictwa neopozytywistycznego oraz redefinicji pojęć: „zdrowie” i „choroba”. Problem decyzyjny „życie albo śmierć”, definiowany w kategoriach dysjunkcji, narzuca nowy sposób interpretacji pojęć moralnych. Idea autokreacji w procesie przywracania dobrze stworzonej natury jest w tej koncepcji równoważona przez subiektywne poczucie zdrowia, odnoszone do szerokiego kontekstu fizycznego i psycho-duchowego, społecznego, środowiskowego. Myśl ta znalazła odzwierciedlenie w przyjętej przez Juliana Aleksandrowicza koncepcji holistycznie ujmowanego zdrowia jako wartości moralnej. --------------- Zgłoszono: 21/04/2021. Zrecenzowano: 14/06/2021. Zaakceptowano do publikacji: 06/09/2021.

Keywords

PL

skuteczność; heurystyka; filozofia zaangażowana; witalność; zdrowie

EN

effectiveness; heuristics; engaged philosophy; vitality; health

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2021
• Volume: 57
• Issue: 2
• Pages: 51-72

Dates

published

2021

Contributors

author

Alina Bernadetta Jagiełłowicz

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Filozofii

• https://orcid.org/0000000161683798

References

• Aleksandrowicz, J. (1975). Wiedza stwarza nadzieję. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Aleksandrowicz, J. (1987). Nie ma nieuleczalnie chorych. Łódź: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”.
• Aleksandrowicz, J. (1988). Sumienie ekologiczne. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Aleksandrowicz, J. (2001). Kartki z dziennika Doktora Twardego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Aleksandrowicz, J. (red.). (1974). Rewolucja naukowo-humanistyczna. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Aleksandrowicz, J., Duda, H. (1988). U progu medycyny jutra. Warszawa: PZWL.
• Aleksandrowicz, J., Hameed, A. (1989). Filozoficzne i historyczne przesłanki elementologii medycznej. W: J.W. Dobrowolski, S.B. Vohora (red.), Ekologizm w ochronie zdrowia, 11-15. Wrocław – Kraków: Ossolineum.
• Aleksandrowicz, J., Knapik, R. (1968), Futurologiczne aspekty wychowania i nauczania młodzieży uniwersyteckiej a problemy zdrowia społecznego. Znak, 11-12(173-174), 1478-1493.
• Aleksandrowicz, J., Skotnicki, A. (1983). Zmierzch nihilizmu terapeutycznego oraz renesans ekologizmu czyli systemowej koncepcji świata. W: [red. nieznany], Propozycja kompleksowej terapii u chorych na stwardnienie rozsiane, 5-7. Kraków: Krakowski Oddział Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem.
• Aleksandrowicz, J., Stawowy, E. (1992). Tyle wart człowiek… . Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Altszuller, H. (1972). O uzdolnieniach wynalazczych. Prakseologia, 41, 121-144.
• Antoszkiewicz, J. (1982). Metody heurystyczne. Warszawa: PWE.
• Bałandynowicz, A. (2021). Człowiek cząstką Wszechświata: Rozważania antropologiczno-filozoficzne i filozoficznoprawne. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Biegański, W. (1894). Logika medycyny czyli zasady ogólnej metodologii nauk lekarskich, Warszawa: Drukarnia K. Kowalewskiego.
• Brekhman, I.I. (1980). Man and biologically active substances. The effect of drugs, diet and pollution on health. Oxford: Pergamon Press.
• Brekhman, I.I. (1990). Waleologia – nauka o zdrowiu [w jęz. rosyjskim]. [brak miejsca wydania]: Wydawnictwo Kultura Fizyczna i Sport.
• Brekhman, I.I., Dardymov, I.V. (1969). New substances of plant origin which increase nonspecific resistance. Annual Review of Pharmacology, 9(1), 419-430.
• Brzeziński, T. (1995). Rozwój nauk medycznych i kształcenia lekarzy w Polsce w XIX i pierwszej połowie XX wieku. W: T. Brzeziński (red), Historia medycyny, 413-423. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Bulicz, E., Murawow, I. (2003). Od istoty zdrowia do jego diagnostyki i ukierunkowanego potęgowania. W: E. Bulicz (red.), Potęgowanie zdrowia. Czynniki, mechanizmy i strategie zdrowotne, 7-19. Radom: Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
• Bulicz, E., Murawow, I. (2006). Czy profilaktyka medyczna prowadzi do zdrowia?. Radom: Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
• Dąbrowski, K. (1979). Dezintegracja pozytywna. Warszawa: PIW.
• Dąbrowski, K. (1989). W poszukiwaniu zdrowia psychicznego. Warszawa: PWN.
• Demel, M. (2011). Zdrowie: studium teoretyczne na przełomie XX i XXI stulecia. Zdrowie i społeczeństwo, 1, 9-25.
• Fijałek, J. (1995). Medyczno-społeczne tradycje organizacyjne i naukowe w opiece zdrowotnej w XIX i XX wieku. W: T. Brzeziński (red), Historia medycyny, 383-412. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Góralski, A. (1980). Twórcze rozwiązywanie zadań. Warszawa: PWN.
• Jabłoński, L. (1998). Sanologia: nauka o zdrowiu społeczeństwa. Warszawa: WSRL.
• Jagiełłowicz, A.B. (2011). Juliana Aleksandrowicza „poszukiwania filozofii ochrony zdrowia”. Wrocław: Wydawnictwo Lena.
• Jagiełłowicz, A.B. (2020). Wartość i różnica w teorii subiektywnego zdrowia. W: P. Korobczak (red.), Filozofia XLV. Kryzys wartości – wartość kryzysu, 111-127. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Jagiełłowicz, A.B. (2021). Zaangażowana filozofia ochrony zdrowia. Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne, 9(1), 337-355.
• Kossecki, J. (1974). Cybernetyka kultury. Warszawa: PIW.
• Kozielecki, J. (1969). Rozwiązywanie problemów. Warszawa: PZWL.
• Leśniak, P. (2018). Filozofia tu i teraz. Ontologia procesu jako podstawa filozoficznego coachingu. Studia Philosophiae Christianae, 54(3), 111-147.
• Lisitsin, Y.P. (1973). Organizacja ds. Higieny Społecznej i Opieki Zdrowotnej [w jęz. rosyjskim]. Moskwa: [brak wydawcy].
• Lisitsin, Y.P., Semenov, L.P. (1983). W kwestii socjologii medycyny. Sowiecka Służba Zdrowia [w jęz. rosyjskim], 6, 27-34.
• Naisbitt, J. (1982). Megatrends. Ten New Directions Transforming Our Lives. New York: Warner Books.
• Naisbitt, J. (1997). Megatrendy. Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Osóbka, P. (2002). Wspomnienia z mojej pracy w Żegiestowie. W: B. Mściwujewska-Kruk (red.), Almanach Muszyny, 161-167. Muszyna: Towarzystwo Miłośników Ziemi Muszyńskiej.
• Pasowicz, M. (2013). Medycyna nowej generacji. W: M. Pasowicz (red.), Zdrowie i medycyna – wyzwania przyszłości, 85-95. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
• Petlenko, V.P. (2001). Studia waleologiczne: zdrowie jako wartość ludzka [w jęz. rosyjskim]. Petersburg: [brak wydawcy].
• Płonka-Syroka, B. (2001). Wstęp. W: B. Płonka-Syroka (red.), Choroba jako zjawisko społeczne i historyczne, 3-8. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum.
• Rożnowska, K. (2012). Uleczyć świat. O Julianie Aleksandrowiczu. Kraków: Wydawnictwo Emilia.
• Rurawski, J. (1988). Presja społeczna a samotność. W: M. Szyszkowska (red.), Samotność i osamotnienie, 19-38. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
• Scheler, M. (1987). Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy. Warszawa: PWN.
• Scheler, M. (1997). Resentyment a moralność. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
• Solik, A. (2003). Międzynarodowe standardy zdrowia i praw reprodukcyjnych oraz seksualnych. W: Z. Dąbrowska (red.), Międzynarodowe standardy zdrowia i praw reprodukcyjnych oraz seksualnych a ich realizacja w Polsce, 5-28. Warszawa: Sekretariat Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn.
• Stacewicz, J. (1996). Megatrendy a strategia i polityka rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
• Szyszkowska, M. (1989). Filozofia prawa i filozofia człowieka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Tischner, J. (1998a). Filozofia dramatu. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner, J. (1998b). Spór o istnienie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Wrężel, M. (2007). Pacjent. W: A. Muszala, (red.), Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański, 424-433. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.

Identifiers

DOI

10.21697/spch.2021.57.A.09

Biblioteka Nauki

2098331