PROBLEM FILOZOFICZNEGO UJĘCIA ISTOTY BOGA W SUMMA THEOLOGIAE ŚW. TOMASZA Z AKWINU. PERSPEKTYWA EGZYSTENCJALNA

• Authors: Artur Andrzejuk
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The „second way” in the famous third article of Summa theologiae most closelycorresponds to all of Thomas’s own investigation into the existence of God. Onseveral occasions, when referring to its conclusion („there is a first effective cause”),Aquinas adds that the first cause is its own esse. The attributes of God are the consequencesof His structure as the esse itself. The first is that God is a one-elementbeing, in which existence is the only ontic material, and it has the nature of an act.It follows that existence is identified with an essence of God, His nature, life andall that God can be predicted („divinity” – deitas). God is understood to be thecause of all other beings, and He is not caused. This is what we call „subsistence”(ipsum subsistens). God’s immutability and eternity are simple consequences of Hissubsistent existence. God’s infinity and omnipresence are the derivative attributesof His existence. The whole group of such attributes can be recognized as theconsequences of his structure of the subsistent act of existence.The second group of attributes of God is the attributes which manifest theexistence of being. As such, they concern every being. However, the existence ofGod has absolute character as well as its attributes which manifest the existence.In relation to God, Thomas mentions here such attributes as the good, the truth, theunity, but there is no doubt that we can attribute to God the rest of transcendentals:reality, distinctiveness and beauty. Aquinas – basing here on metaphysical principleof proportionality of cause and effect – sees the source of perfection in God. Fromthis perspective we can talk about the personal nature of God, that is, His reasoning,freedom and love. Also, Thomas does not reject the existential perspective. Withinits framework, he solved the paradox of the omnipotence of God (can God createsomething more perfect than Himself?). Aquinas associates the concept of God’somnipotence with existence and states that it consists in the possibility of creatingevery being that can exist. This means that God does not contribute contradictoryontological internal structures.Thus, we can say that Thomas Aquinas in Summa theologiae outlines a coherentand quite complete conception of the essence of God, which is built within hisexistential theory of existence.

Keywords

PL

Tomasz z Akwinu; Summa theologiae; istnienie Boga; istota Boga

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Theologica Varsaviensia
• Year: 2017
• Volume: 55
• Issue: 2
• Pages: 53-74

Dates

published

2018-07-14

Contributors

author

Artur Andrzejuk

References

• A n d r z e j u k A., Problem istnienia Boga w filozofii Tomasza z Akwinu a „drogi” dochodzenia do Boga w „Summa Theologie”,w: Człowiek i świat wokół niego. Studia z filozofii średniowiecznej, red. M. Manikowski, Wrocław 2008, s. 73-83.
• A r y s t o t e l e s, Etyka nikomachejska, tł. D. Gromska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 1996.
• E l d e r s L.J., Filozofia Boga. Filozoficzna teologia św. Tomasza z Akwinu, Warszawa 1992.
• G i l s o n É ., Elementy filozofii chrześcijańskiej, tł. T. Górski, Warszawa 1965.
• G i l s o n É ., Bóg i filozofia, tłum. M. Kochanowska, Warszawa 1982.
• G i l s o n É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tł. J. Rybałt, Warszawa 1960.
• G o g a c z M ., Elementarz metafizyki, wyd. 4, Warszawa 2008.
• G o g a c z M., Filozoficzne koncepcje istoty Boga, w: W kierunku Boga, praca zbiorowa pod red. B. Bejze, Warszawa 1982, s. 21-49.
• G o g a c z M., Podstawy odmian koncepcji Boga, „Studia Philosophiae Christianae” 27 (1991) 2, s. 8-11.
• G o g a c z M., Poszukiwanie Boga. Wykłady z metafizyki absolutnego istnienia, Warszawa 1976.
• G o n d e k J.M., Poznanie bytu a transcendentalia, w: Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe o prawdzie, tłum. A. Białek, red. A Maryniarczyk, Lublin 2001, s. 185–200;
• G r a n a t W ., Teodycea, Poznań 1960.
• J a r o s z y ń s k i P., Piękno, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 8, Lublin 2007.
• K o w a l c z y k S., Filozofia Boga, Lublin 1993.
• K r ą p i e c M.A., Transcendentalia a uniwersalia, w: Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe o prawdzie, tłum. A. Białek, red. A Maryniarczyk, Lublin 2001, s. 141-165;
• L i s o w s k i A., Transcendentalia jako przejawy aktu istnienia bytu w metafizyce św. Tomasza z Akwinu, Warszawa 2015.
• Maryniarczyk A., Transcendentalia a poznanie metafizyczne, w: Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe o prawdzie, tłum. A. Białek, red. A Maryniarczyk, Lublin 2001, s. 167–184;
• Maryniarczyk A., Transcendentalia w perspektywie historycznej, w: Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe o prawdzie, tłum. A. Białek, red. A Maryniarczyk, Lublin 2001, s. 117-140;
• Moskal P., Teologia negatywna (teologia apofatyczna), w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 9, Lublin 2008.
• Pawlikowski T., Liber de definitionibus i scholastyczny problem adaequatio, „Rocznik Tomistyczny” 4 (2015), s. 97-111.
• Podbielski M., Teoria transcendentaliów w I kwestii „De veritate” św. Tomasza z Akwinu, w: Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe o prawdzie, tłum. A. Białek, red. A Maryniarczyk, Lublin 2001, s. 227–242.
• Thomas de Aquino, Summa theologiae, Editiones Paulinae, Roma1962.
• Tomasz z Akwinu, Dysputy problemowe o prawdzie, tłum. A. Białek, red. A Maryniarczyk, Lublin 2001.
• Van Steenberghen F., Dieu caché. Comment savons-nous que Dieu existe?, Louvain/Paris 1966.
• Zdybicka Z.J., Drogi afirmacji Boga, w: M. A. Krąpiec i inni, Wprowadzenie do filozofii, wyd. 2, Lublin 1996.

Identifiers

DOI

10.21697/stv.2017.55.2.03