Religious Faith And The Types Of Rationality

• Authors: Karol Jasiński
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The purpose of this article is to determine the nature of religious faith and various types of rationality, with special emphasis on instrumental rationality, to characterise the link between faith and reason, and to reveal the insufficiency of instrumental reason in the sphere of faith. Instrumental reason is limited to the practical pursuits, which forces man to rely on a different type of mental activity in other spheres of life, such as religiousness. The paper is divided into three parts. The first section presents the nature of religious faith (religious faith as a psychological attitude of the followers and as a set of theses accepted in a given religion; existential and cognitive dimension of faith; the relationship between faith and revelation; assertion of religious truth). The second section outlines the nature of modern rationality (pluralism of rationality, its types, instrumental reason). The third section focuses on the relationship between religious faith and human reason (ratio, substantial reason, intellect).

Keywords

EN

religious faith; instrumental reason; pluralism of rationality; substantial reason; intellect

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Theologica Varsaviensia
• Year: 2019
• Volume: 57
• Issue: 1
• Pages: 9-32

Dates

published

2019-11-01

Contributors

author

Karol Jasiński

References

• Anzelm z Canterbury, Monologion. Proslogion, transl. T. Włodarczyk, Warszawa 1992.
• Anzenbacher A., Die Philosophie Martin Bubers, Wien 1965.
• Augustyn z Hippony, O Trójcy Świętej, transl. M. Stokowska, Poznań 1963.
• Benedykt XVI, Sekularyzacja jest trudną próbą dla Kościoła, OsRomPol 4(2008), p. 35–36.
• Bocheński J., Wiara, in: idem, Dzieła zebrane, Vol. 6, Religia, Kraków 1995, p. 205–225.
• Bombik M., Typy racjonalności. Cz. 1, SPCh 37(2001), p. 5–42.
• Bronk A., Rozumienie, dzieje, język, Lublin 1982. Buber M., Ich und Du, in: idem, Werke. Erster Band. Schriften zur Philosophie, München–Heidelberg 1962, p. 77–170.
• Buber M., Nachlese, Heidelberg 1966. Buber M., On Judaism, New York 1967.
• Buber M., Zwei Glaubensweisen, in: idem, Werke . Erster Band . Schriften zur Philosophie, München–Heidelberg 1962, p. 651–782.
• Buttiglione R., Merecki J., Europa jako pojęcie filozoficzne, transl. J. Tarnówka, Lublin 1996.
• Descartes R., Rozprawa o metodzie, transl. W. Wojciechowska, Warszawa 1981.
• Gowin J., Religia i ludzkie biedy. Ks. Tischnera spory z Kościołem, Kraków 2003.
• Halík T., Europa: rany przeszłości i wyzwania jutra, transl. T. Dostatni, in: S. Zięba (ed.), Europa wspólnych wartości. Chrześcijańskie inspiracje w budowaniu zjednoczonej Europy, Lublin 2004, p. 127–145.
• Halík T., Noc spowiednika. Paradoksy małej wiary w epoce postoptymistycznej, transl. A. Babuchowski, Katowice 2007.
• Halík T., Wzywany czy niewzywany, Bóg się tutaj zjawi. Europejskie wykłady z filozofii i socjologii dziejów chrześcijaństwa, transl. A. Babuchowski, Kraków 2006.
• Hick J., Argumenty za istnieniem Boga, transl. M. Kuniński, Kraków 1994.
• Hułas M., Źródła sekularności. Analiza wybranych aspektów sekularyzacji, „Studia Nauk Teologicznych PAN” 9(2014), p. 37–53.
• Juros H., Kościół. Kultura. Europa, Lublin–Warszawa 1997.
• Kleszcz R., O racjonalności. Studium epistemologiczno-logiczne, Łódź 1998.
• Kłos J., John Henry Newman i filozofia. Rozum – przyświadczenie – wiara, Lublin 1999.
• Kłos J., Pewność wobec niepewności. Szkic o filozofii wiary Johna H. Newmana, Lublin 2003.
• Kołakowski L., Religia. Jeśli Bóg nie istnieje. O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, Kraków 1987.
• Krąpiec M.A., Ja-człowiek. Zarys antropologii filozoficznej, Lublin 1974.
• Locke J., Badania dotyczące rozumu ludzkiego, transl. B. Gawecki, Vol. II, Warszawa 1955.
• Macedo S., Cnoty liberalne, transl. G. Łuczkiewicz, Kraków 1995.
• Masłowski M., Na marginesie wykładu Charles Taylora, Znak 10(2010), p. 48–54.
• Mazur P.S., Intelekt, in: A. Maryniarczyk (ed.), Powszechna Encyklopedia Filozofii, Vol. 4, Lublin 2003, p. 862–871.
• Morawiec E., Wybrane filozoficzne koncepcje rozumu ludzkiego i racjonalność, Warszawa 2014.
• Moskal P., Czy istnieje Bóg? Zarys filozofii Boga, Pelplin 2002.
• Moskal P., Religia i prawda, Lublin 2008.
• Pawliszyn M., Logika wobec religii. Religia wobec logiki. Z badań nad filozofią religii o. Józefa Marii Bocheńskiego OP, Olsztyn 2006.
• Possenti V., Religia i życie publiczne. Chrześcijaństwo w dobie ponowożytnej, transl. T. Żeleźnik, Warszawa 2005.
• Ratzinger J., Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, transl. S. Czerwik, Kielce 2005.
• Stępień A.B., Wstęp do filozofii, Lublin 1989.
• Swieżawski S., święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań 1995.
• Szahaj A., Co to jest postmodernizm?, „Ethos” 33–34(1996), p. 63–78.
• Szahaj A., Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej, Warszawa 2008.
• Taylor Ch., Dilemmas and Connections. Selected Essays, Cambridge (Ma)–London 2011.
• Taylor Ch., Philosophical Arguments, Cambridge (Ma)–London 1995.
• Taylor Ch., A Secular Age, Cambridge (Ma)–London 2007.
• Taylor Ch., Sources of the Self. The Making of the Modern Identity, Cambridge (Ma) 2001.
• Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 2000.
• Tischner J., W krainie schorowanej wyobraźni, Kraków 1998.
• Wojewoda M., Pluralizm, wartości i prawda we współczesnych dyskusjach filozoficznych, in: D. Kubok (ed.), Prawda i świat człowieka. Studia i szkice filozoficzne, Katowice 2008, p. 135–154.
• Wojewoda M., Pluralizm aksjologiczny i jego implikacje we współczesnej filozofii religii, Katowice 2010. Zdybicka Z.J., Bóg czy „sacrum”?, Lublin 2007.
• Zdybicka Z.J., Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Lublin 1993.
• Zdybicka Z.J., Religia i religioznawstwo, Lublin 1988.
• Ziemiński I., Życie wieczne. Przyczynek do eschatologii filozoficznej, Poznań-Kraków 2013.
• Życiński J., Teizm i filozofia analityczna, Vol. 1, Kraków 1985.

Identifiers

DOI

10.21697/stv.2019.57.1.01