Biological turn a socjologia religii

• Authors: Kamil M. Kaczmarek

Title variants

EN

Biological turn and the sociology of religion

Abstracts

EN

The article presents some examples demonstrating the potential benefits that the sociology of religion can obtain from including a sociobiological perspective. The question posed by biologists about the evolutionary meaning of religion for human societies allows us to return to the question of the social functions of religion, which in turn sheds new light on the issue of secularization. The signaling theory used by sociobiologists to explain religious rituals reframed in the context of the relationship between – religious organizations and the faithful benefitting from their services, allows us to take into account an additional mechanism that explains the observed relationship between the number of religious staff and demographics.

PL

Artykuł przedstawia na przykładach potencjalne korzyści, jakie może odnieść socjologia religii z uwzględnienia perspektywy socjobiologicznej. Pytanie biologów o ewolucyjny sens religii dla ludzkich społeczeństw pozwala wrócić do pytania o społeczne funkcje religii, co z kolei rzuca nowe światło na zagadnienie sekularyzacji. Teoria sygnalizacji, stosowana przez socjobiologów do wyjaśnienia religijnych rytuałów, ujęta w kontekście relacji między organizacją religijną a korzystającymi z jej usług wiernymi, pozwala uwzględnić dodatkowy mechanizm – wyjaśnia zaobserwowany związek między liczebnością kadry religijnej a demografią.

Keywords

PL

socjologia religii; socjobiologia; sekularyzacja

EN

sociology of religion; sociobiology; secularization

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2022
• Volume: 30
• Issue: 2
• Pages: 63-73

Dates

published

2022

Contributors

author

Kamil M. Kaczmarek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000168850608

References

• Andreski S. (2002), Czarnoksięstwo w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Atran S. (2013), Ewolucyjny krajobraz religii. Kraków: Nomos.
• Bellah R.N. (1964), Religious Evolution. „American Sociological Review” 29 (3): 358–374.
• Bellah R.N. (2011), Religion in Human Evolution: From the Paleolithic to the Axial Age. Cambridge MA: Harvard University Press.
• Berger P.L. (1997), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, przeł. W. Kurdziel. Kraków: Nomos.
• Berman E., Iannaccone L.R., Giuseppe R. (2007), From Empty Pews to Empty Cradles: Fertility Decline Among European Catholics. „Journal of Demographic Economics” 84(2): 149–187.
• Blume M. (2009), The Reproductive Benefits of Religious Affiliation, w: E. Voland, W. Schiefenhövel (red.), The Biological Evolution of Religious Mind and Behavior. Dordrecht, Heidelberg, London: Springer: 117–126.
• Boyer P. (2001), Religion Explained. The Evolutionary Origins of Religious Thought. New York: Basic Books, Inc.
• Béraud C. (2006), Prêtres de la génération Jean-Paul II : recomposition de l’ idéal sacerdotal et accomplissement de soi, „Archives de sciences sociales des religions” http://journals.openedition.org/assr/3345 (dostęp: 28.02.2021).
• Domańska E. (2021), Biohumanistyka (rozpoznanie wstępne), w: J. Axer, M. Konarzewski (red.), Ekologia interdyscyplinarności. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego: 153–172.
• Durkheim É. (2000), Zasady metody socjologicznej, przeł. J. Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gould S.J., Lewontin R.C. (1979), The Spandrels of San Marco and the Panglossian Paradigm. „Proceedings of the Royal Society of London” 205 (1161): 581–598.
• Haidt J. (2014), Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka, przeł. A. Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.
• Kaczmarek K.M. (2013), Paradygmat funkcjonalny Herberta Spencera. „Studia Socjologiczne” 2: 31–46.
• Kaczmarek K.M. (2019), Janusowe oblicze wiarygodności. Kościół zaplątany w nowoczesność. „Przegląd Religioznawczy” 274 (4): 15–33.
• Kaczmarek K.M. (2021), Upadek Kościoła otwartego. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
• Kotowska I.E. (2014), Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Warszawa: MPiPS.
• Kołakowski L. (2000), Główne nurty marksizmu. Część I, Powstanie. Poznań, Zysk i S-ka.
• Pinker S. (2005), Tabula Rasa. Spory o naturę ludzką, przeł. A. Nowak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Powell R., Clarke S. (2012), Religion as an Evolutionary Byproduct: A Critique of the Standard Model. „British Journal for the Philosophy of Science” 63 (3): 457–486.
• Rossano M.J. (2010), Supernatural Selection. How Religion Evolved. Oxford: Oxford University Press.
• Runciman W.G. (2009), The Theory of Cultural and Social Selection. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sokołowska K. (2008), Świeckich drogi do świętości w hagiografii sarmacko-barokowej. Poznań: Wydział Teologiczny UAM.
• Spencer H. (1872), The Principles of Biology. Vol. I. New York: D. Appleton And Company.
• Spencer H. (1900), The Principles of Sociology. Vol. II. New York: D. Appleton And Company.
• Stark R. (1997), The Rise of Christianity. How the Obscure, Marginal Jesus Movement Became the Dominant Religious Force in the Western World in a Few Centuries. New York: HarperOne.
• Turner J.H., Maryanski A.R. (1988), Is ‚Neofunctionalism’ Really Functional?. „Sociological Theory”, Vol. 6, No. 1 (Spring, 1988): 110–121.
• Wilson D.S. (2003), Darwin’s Cathedral. Evolution, Religion and the Nature of Society. Chicago and London: The University of Chicago Press.
• Wilson D.S. (2005), Testing Major Evolutionary Hypotheses about Religion with a Random Sample. „Human Nature” 16 (4): 382–409.
• Wilson D.S., Green W.S. (2007), Evolutionary Religious Studies (ERS): A Beginner’s Guide, w: E. Slingerland, M. Collard, Creating Consilience: Integrating the Sciences and the Humanities. Oxford University Press.
• Wężowicz-Ziółkowska D., Wieczorkowska E. (red.) (2016), Biological Turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Identifiers

DOI

10.21697/ucs.2022.30.2.06

Biblioteka Nauki

29433300