THE COOPERATIVE MEMBER’S PROPRIETARY RIGHT TO AN APARTMENT: A LEGAL SURVIVAL OF THE PERIOD OF ACTUALLY EXISTING SOCIALISM IN POLISH PRIVATE LAW

• Authors: Rafał Mańko
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest przykładem reliktu prawnego epoki socjalizmu realnego, który przetrwał pomimo przemian społeczno-gospodarczych, politycznych i prawnych zapoczątkowanych w 1989 r. Omawiane prawo zostało powołane do życia w latach 50. XX w., a swoją formę ustawową uzyskało w 1961 r. Jego powstanie było uwarunkowane istniejącymi w minionym okresie stosunkami politycznymi i gospodarczymi, a także względami ideologicznymi. Prawo to miało bowiem zastąpić odrębną własność lokali, przy równoczesnym zapewnieniu uprawnionym możliwości władania, za pomocą prawa in rem, lokalem, którego budowę sfinansowali z własnych środków. Ramy prawne omawianej instytucji w okresie PRL nacechowane były elementami „uspołeczniającymi”, m.in. uniemożliwiając nabycie więcej niż jednego prawa przez tę samą rodzinę, uzależniając podnajęcie lokalu od zgody spółdzielni, czy też wtórne nabycie prawa mortis causa i inter vivos od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni. Po roku 1989 spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie zostało automatyczne przekształcone w odrębną własność lokali, czego można by się spodziewać w kontekście transformacji od gospodarki nakazowo-rozdzielczej do gospodarki rynkowej. Pomimo postępującej konwergencji pomiędzy spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu oraz odrębną własnością lokalu, widocznej zarówno w warstwie prawnej, jak też w szczególności w zakresie funkcji społeczno-gospodarczych, prawo to istnieje nadal w obrocie stanowiąc relikt prawny epoki socjalizmu realnego.

Keywords

PL

prawo spółdzielcze; prawo mieszkaniowe; prawo socjalistyczne; relikty prawne

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Zeszyty Prawnicze
• Year: 2015
• Volume: 15
• Issue: 4
• Pages: 147-176

Dates

published

2016-09-20

Contributors

author

Rafał Mańko

References

• Andrzejewski A., Zarys polityki mieszkaniowej [An Outline of Housing Policy], Warszawa 1979
• Balcin P. (ed.), Housing Policy in Europe, Abington 1996
• Bengtsson B. et al., Swedish Law: a survey, Lund 1994
• Bieniek G,. Nieruchomości spółdzielni mieszkaniowych [Housing Cooperatives’ Immovbless], [in:] Nieruchomości. Problematyka prawna [Immovables: Legal Issues], ed. G. Bieniek, S. Rudnicki, Warszawa 2005
• Bończak-Kucharczyk E., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz3 [Housing Cooperatives: Commentary], Warszawa 2013
• Butler W.E., Soviet law, London 1983
• Carlson L., The Fundamentals of Swedish Law, Lund 2009
• Cesarski M., Dorobek materialny spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce [The Material Output of the Housing Cooperative Sector in Poland], [in:] Historia i przyszłość spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce [History and Future of the Housing Cooperative Sector in Poland], ed. Z. Gotfalski, Warszawa 2011
• Drozd-Jaśniewicz, Straty poniesione przez spółdzielczość mieszkaniową w Polsce w okresie transformacji [The Losses Suffered by the Housing Cooperative Sector During the Period of Transformation], [in:] Historia i przyszłość spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce [History and Future of the Housing Cooperative Sector in Poland], ed. Z. Gotfalski, Warszawa 2011
• Foryś I., Nowak M., Społdzielnia czy wspólnota? Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi [Cooperative or Condominium? Housing Stock Management], Warszawa 2012
• Hardy J., Poland’s New Capitalism, London-New York 2009
• Janczyk T., Spółdzielczość w Polsce Ludowej, Warszawa 1980
• Kleer J., Co dalej ze spółdzielczością [What to do Further with the Cooperative Sector?], Warszawa 1981
• Kowalak T., Dorobek spółdzielczości w trzydziestoleciu Polski Ludowej [The Output of the Cooperative Sector during the Three Decades of People’s Poland], Warszawa 1975
• Kuper A., Spółdzielnie mieszkaniowe w Polsce – dzieje i przesłanki przetrwania [Housing Cooperatives in Poland: History and Conditions for Survival], [in:] Spółdzielnie mieszkaniowe – relikt przeszłości czy szansa na przyszłość [Housing Cooperatives: A Relic of the Past or a Chance for the Future?], ed. Z. Gotfalski, Warszawa 2006
• Mączyński A., Dawne i nowe instytucje polskiego prawa mieszkaniowego [New and Old Institutions of Polish Housing Law], «Kwartalnik Prawa Prywatnego» 11.1/2002
• Madej K., Spółdzielczość mieszkaniowa. Władze PRL wobec niezależnej inicjatywy spółdzielczej [Housing Cooperatives: The Authorities of the Polish People’s Republic Towards Independent Cooperative Initiative], Warszawa 2003
• Malinowski B., A Scientific Theory of Culture and Other Essays, New York 1961 [1944]
• Mańko R., ‘We Do Not Recognise Anything “Private”’: Public Interest and Private Law Under the Socialist Legal Tradition and Beyond, [in:] Private Interest and Public Interest in European Legal Tradition, ed. B. Sitek et al., Olsztyn 2015
• Mańko R., Is the Socialist Legal Tradition ‘Dead and Buried?’ The Continuity of the Certain Elements of Socialist Legal Culture in Polish Civil Procedure, [in:] Private Law and the Many Cultures of Europe, ed. T. Wilhelmsson et al., Alphen aan den Rijn 2007
• Mańko R., Legal Survivals: A Conceptual Tool for Analysing Post-Transformation Continuity of Legal Culture, [in:] Tiesību efektivitāte postmodernā sabiedrībā [Effectivness of Law in post-modern Society], ed. J. Rozenfelds et al., Riga 2015
• Mańko R., Quality of Legislation Following a Transition from Really Existing Socialism to Capitalism: A Case Study of General Clauses in Polish Private Law, [in:] The Quality of Legal Acts and Its Importance in Contemporary Legal Space, ed. J. Rozenfelds et al., Riga 2012
• Mańko R., Relikty w kulturze prawnej. Uwagi metodologiczne na tle pozostałości epoki socjalizmu realnego w polskim prawie prywatnym, «Przegląd Prawa i Administracji» 52/2015
• Myczkowski, L. Nowa ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych [The New Housing Cooperatives Act], Zielona Góra 2001
• Najwyższa Izba Kontroli [Supreme Chamber of Control], Informacja o wynikach kontroli: Realizacja zadań w zakresie gospodarki mieszkaniowej przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego [Information About Control Results: Realisation of Tasks in the Field of Housing by Bodies of Governmental Administration and Local Government Bodies], document no. 170/2011/P/11/108/KIN, Warszawa 10.1.2012, available at <http://www.nik.gov.pl/plik/id,3581,vp,4565.pdf>, last accessed 10 November 2015
• Ochendowski E., Prawo mieszkaniowe i polityka mieszkaniowa [Housing Law and Housing Policy], Toruń 1980
• Ost D., The Defeat of Solidarity: Anger and Politics in Postcommunist Europe, Cornell 2006
• Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz7 [Housing Cooperatives: A Commentary], Warszawa 2013
• Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz5, Warszawa 2010
• Renner, K. The Institutions of Private Law and Their Social Functions, translated by A. Schwarzschild, London 1976 [1904].
• Skotarczak T., Śpiewak-Szyjka M., Spółdzielnie mieszkaniowe w nowym otoczeniu społeczno-gospodarczym, [in:] Spółdzielnie mieszkaniowe: Dylematy funkcjonowania i rozwoju, ed. T. Skotarczak, Warszawa 2015
• Skotarczak T., Nowe funkcje spółdzielni mieszkaniowych, [in:] Spółdzielnie mieszkaniowe: Dylematy funkcjonowania i rozwoju, ed. T. Skotarczak, Warszawa 2015
• Van der Merwe C., Apartment Ownership, Leiden 1994
• Wasilkowski J., Prawo własności w PRL. Zarys wykładu [Right of Ownership in the Polish People’s Republic: Outline of a Lecture], Warszawa 1969
• Weber M., Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, Berkeley-Los Angeles 1978
• Zweigert K., Kötz H. Introduction to Comparative Law, I: The Framework2, Oxford 1987

Identifiers

DOI

10.21697/zp.2015.15.4.08