EWOLUCJA PRAWNEGO STATUSU ORGANÓW NADZORUJĄCYCH BEZPIECZEŃSTWO WYKORZYSTYWANIA ENERGII JĄDROWEJ W POLSCE

• Authors: Tomasz R. Nowacki

Title variants

EN

Evolution of the Legal Status of Nuclear Regulatory Bodies in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Do połowy XX w. z braku wyspecjalizowanych organów państwowych i przepisów prawa użytkownicy źródeł promieniowania bazowali na własnej wiedzy praktycznej i teoretycznej w zakresie wpływu promieniowania na organizm ludzki i możliwości ochrony przed jego negatywnymi skutkami. W latach pięćdziesiątych XX w. powstały pierwsze wprost poświęcone ochronie przed promieniowaniem przepisy rangi państwowej, a w dekadę później wyznaczono organ odpowiedzialny za regulację działalności z wykorzystaniem źródeł promieniowania jonizującego. Przez kolejne dekady organ ten zmieniał nazwę i usytuowanie w strukturze instytucji państwowych, łącząc kompetencje nadzorcze w zakresie bezpieczeństwa ze swoim pierwotnym i głównym zadaniem w postaci stymulacji i koordynacji rozwoju wykorzystania energii jądrowej i technik jądrowych w Polsce. Stopniowo pod wpływem międzynarodowych trendów i prawodawstwa wykształcał się organ odpowiedzialny wyłącznie za bezpieczeństwo jądrowe, ochronę radiologiczną, ochronę fizyczną obiektów i materiałów jądrowych oraz zabezpieczenia materiałów jądrowych. Aktualnie organem tym jest Prezes Państwowej Agencji Atomistyki będący naczelnym organem dozoru jądrowego i jednocześnie centralnym organem administracji rządowej.

EN

Up to the mid-twentieth century there were no special state authorities or legislation for radiation control, so users of radiation sources had to rely on their own practical and theoretical knowledge of radiation to protect themselves against its harmful effects. The first Polish legislation on radiation protection was instituted in the 1950s, and a decade later a nuclear regulatory authority was appointed. For the next decades this body went through several changes of its name and institutional status, combining supervisory powers in the field of radiation safety with its primary task to stimulate and coordinate the growth of Poland’s nuclear energy industry and technology. Gradually under the influence of international trends and legislation it developed into a regulatory body responsible for nuclear safety, radiological protection, and nuclear security and safeguards. Currently the President of National Atomic Energy Agency (Państwowa Agencja Atomistyki) exercises the powers of the country’s nuclear regulatory body and has the status of a central government administration body.

Keywords

PL

prawo atomowe; historia regulacji jądrowej w Polsce; Prezes PAA; organy dozoru jądrowego.; prawo atomowe; historia regulacji jądrowej w Polsce; Prezes PAA; organy dozoru jądrowego.

EN

nuclear law; history of nuclear regulation in Poland; the President of Poland’s National Atomic Energy Agency; nuclear regulatory bodies.

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Zeszyty Prawnicze
• Year: 2018
• Volume: 18
• Issue: 3
• Pages: 115-149

Dates

published

2018-11-16

Contributors

author

Tomasz R. Nowacki

References

• Bałtrukiewicz Z., Musiałowicz T., 100 lat ochrony przed promieniowaniem jonizującym, Warszawa 1999.
• Bernatowicz M., Dąbek W., Jurkowski M., Siwicki S., Włodarski J., Zmysłowski A., Rola dozoru jądrowego i zakres jego działania, «Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna» 1/1989, s. 4-8.
• Bernatowicz M., Dąbek W., Kraszewski S., Święcki M., Włodarski J., Legal status and regulatory practices in nuclear. Power plant licensing in Poland, [w:] Regulatory practices and safety standards for nuclear power plants. Proceedings of an international symposium held in Munich, 7-10 November 1988, red. Iaea, Wienna 1989, s. 156-163.
• Biskupski O., Działalność Państwowej Rady do spraw Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej, [w:] Energia jądrowa w Polsce w latach 1961-1963, Warszawa 1966, s. 7-11.
• Brodecki Z., Narodziny polskiego prawa atomowego, «Wiadomości Ubezpieczeniowe» 7-8/1987, s. 12-21.
• Brodecki Z., Die Geburt des polnischen Atomrechts, «Osteuropa-Recht» 34.2/1988, s. 108-121.
• Brodecki Z., Ocena projektu ustawy Prawo atomowe (druk sejmowy nr 1724), «Ekspertyzy BSE» 3/2000.
• Dąbek W., Pawlak A., Rola dozoru jądrowego w procesie lokalizacji elektrowni jądrowych, [w:] Energetyka jądrowa, człowiek, środowisko, red. E. Biderman, Poznań 1989, s. 139-153.
• Drück H., Atomrecht von Polen, «WGO-Monatshefe für Osteuropäisches Recht» 4.3/1961, s. 134-143.
• Dworak W., Prawne uwarunkowania działalności dozoru jądrowego w Polsce, [w:] Badania materiałowe na potrzeby elektrowni i przemysłu energetycznego. XX Seminarium Naukowo-Techniczne, Zakopane, 19-21 czerwca 2013 roku, red. Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Otwock-Świerk 2013, s. 9-14.
• Dworak W., Reglamentacja działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące, [w:] Nowe Prawo energetyczne, red. M. Rudnicki, K. Sobieraj, Lublin 2013, s. 271-280.
• Ferenc A., Polskie prawo atomowe, «Problemy Praworządności» 8-9/1987, s. 3-14.
• Gąszczyk M., Nowelizacja prawa atomowego Likwidacja funkcji Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego, «Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna» 2/2014, s. 5-9.
• Gwiazdowska B., Bulski W., Pruszyński A., Tołwiński J., Historia Zakładu Fizyki Instytutu Onkologii w Warszawie w okresie kierownictwa prof Cezarego Pawłowskiego, «Polish Journal of Medical Physics and Engineering» 13.4/2007, s. 183-238.
• IAEA, Governmental Organization for the Regulation of Nuclear Power Plants. A Code of Practice, IAEA Safety Standards, No.50-C-G, Wienna 1978.
• Jezierski G., Energia jądrowa wczoraj i dziś, Warszawa 2015.
• Jezierski G., Krótka historia promieniowania rentgenowskiego w Polsce, «Analecta» 1-2/2010, s. 303-329.
• Karpowicz E., Romaniuk P., Państwowa Agencja Atomistyki, «Informacje Biura Analiz Sejmowych» 2/1996, s. 65-67.
• Korzecki P., Niewodniczański J., Zasady licencjonowania elektrowni jądrowych w Polsce oraz koncepcje gospodarki odpadami promieniotwórczymi, [w:] NPPP 2006 Międzynarodowa Konferencja Elektrownie Jądrowe dla Polski Warszawa, 1-2 czerwca 2006 r Referaty, Warszawa 2006, s. 16.1-16.13.
• Kraszewski S., Święcki M., Wykorzystywanie energii atomowej jako przedmiot regulacji prawnej, «Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna» 1/1989, s. 9-11.
• Leszczyński S., Historia Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego, http://www.polradiologia.org/index1.html, dostęp 30 kwietnia 2017 r.
• Meissner R.K., Radiologia poznańska w latach 1896-1946, [w:] Historia radiologii polskiej na tle radiologii światowej, red. S. Leszczyński, Warszawa 2000, s. 358-387.
• Musiałowicz T., Jak powstawały w Polsce przepisy i normy ochrony radiologicznej, «Normalizacja» 11/1996, s. 19-29.
• Musiałowicz T., Początki przepisów z zakresu ochrony przed promieniowaniem w Polsce, «Postępy Techniki Jądrowej» 53.4/2010, s. 35-38.
• Nowacki T.R., Możliwość uznania standardów bezpieczeństwa Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej za źródło prawa w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Aktualne problemy konstytucji Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej Profesora Bogusława Banaszaka, red. H. Babiuch, P. Kapusta, J. Michalska, Legnica 2017, s. 639-659.
• Nowacki T.R., Niezależność organów dozoru jądrowego na tle prawa międzynarodowego, europejskiego i konstytucyjnego, maszynopis rozprawy doktorskiej, Wrocław 2015.
• Nowacki T.R., Nuclear Power Programme for Poland – Establishing the Legal Framework, [w:] Nuclear Law in the EU and Beyond – Atomrecht in Deutschland, der EU und weltweit Proceedings of the AIDN/INLA Regional Conferencee 2013 in Leipzig, red. C. Raetzke, Baden-Baden 2014, s. 121-166.
• Nowacki T.R., Polskie prawo a energetyka jądrowa, «Miesięcznik Kapitałowy» 1/2012, s. 50-52.
• Państwowa Agencja Atomistyki, Raport roczny Działalność Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki oraz ocena stanu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w Polsce w 2015 roku, Warszawa 2016.
• Pawłowski C., Przepisy o środkach zabezpieczających lekarzy, pracowników pomocniczych i chorych w czasie stosowania promieni X do celów rozpoznawczych i leczniczych oraz warunki pracy lekarzy i personelu pomocniczego w zakładach rentgenologicznych, Warszawa 1947.
• Perspektywiczny plan w zakresie energii jądrowej w Polsce, [w:] Bibliografia zawartości PTJ i Biblioteki PTJ za lata 1957-1981, dodatek do PTJ, «Postępy Techniki Jądrowej» 25.1-2/1982, s. V-XXI.
• «Polski Przegląd Radiologiczny» 5.1-2/1931.
• Roman J., Organizacja ochrony radiologicznej w Polsce, «Biuletyn Informacyjny Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Wykorzystania Energii Jądrowej» 2.13-14/1958, s. 2-10.
• Rotnicki J., Zagadnienia organizacyjno-prawne ochrony przed promieniowaniem, [w:] Energia jądrowa w Polsce w latach 1961-1963, Warszawa 1966, s. 315-323.
• Sieczak K., Odpady promieniotwórcze i wypalone paliwo jądrowe Zmienione przepisy ustawy – Prawo atomowe, «Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna» 1/2015, s. 5-13.
• Sieczak K., Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r – Prawo atomowe po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 13 maja 2011 r., «Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna» 4/2011, s. 6-18.
• Stanowisko Polskiego Komitetu Gospodarki Energetycznej NOT w sprawie przyjętych rozwiązań techniczno-konstrukcyjnych oraz systemu zabezpieczeń przed ew awarią w budowanej lub projektowanej do budowy elektrowni jądrowej w Polsce z dnia 2 lutego 1987 r., druk powielany, b.m. i d.w.
• Strupczewski A., Bezpieczeństwo jądrowe elektrowni – aspekty techniczne, ekologiczne i prawne, [w:] Energetyka jądrowa w Polsce, Wrocław-WarszawaKraków-Gdańsk-Łódź 1989, s. 89-130.
• Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 1993 Sejmu VII kadencji.
• Uzasadnienie do projektu ustawy – Prawo atomowe, druk sejmowy nr 1724 Sejmu III kadencji.
• Waligórski M.A., Koncesje, zezwolenia i licencje w polskim administracyjnym prawie gospodarczym, Poznań 2012, s. 339-357.
• Zespół prezesa państwowej agencji atomistyki do spraw elektrowni jądrowej żarnowiec, Raport w sprawie elektrowni jądrowej Żarnowiec, Warszawa 1990.
• Przepisy prawne dotyczące ochrony przed promieniowaniem, red. T. Jurzysta, T. Musiałowicz, J. Supliński, Warszawa 1975.
• Przepisy ochrony przed promieniowaniem jonizującym i normy z zakresu energii jądrowej, red. L. Peciakowski, Warszawa 1966.
• Zbiór przepisów organizacyjno-prawnych dla jednostek Pełnomocnika Rządu do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej, red. L. Peciakowski, I, Warszawa 1966.
• Zbiór przepisów organizacyjno-prawnych dla jednostek Pełnomocnika Rządu do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej, red. L. Peciakowski, III, Warszawa 1967.
• Zbiór przepisów organizacyjno-prawnych dla jednostek Pełnomocnika Rządu do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej, red. L. Peciakowski, IV, Warszawa 1967.
• Prawo atomowe (Ustawa – Prawo atomowe, przepisy wykonawcze i przepisy związane) Zbiór przepisów prawnych według stanu na dzień 31 września 1990 r., red. E. Szkultecka, Warszawa 1991.

Identifiers

DOI

10.21697/zp.2018.18.3.05