SPOŁECZNY OBRAZ PRAWA. OPIS OBSZARU BADAŃ I WYNIKI PILOTAŻU

• Authors: Mateusz Pękala , Radosław Zyzik

Title variants

EN

The Social Image of the Law: The Scope and Results of our Pilot Study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja wyników badania pilotażowego, przeprowadzonego wśród studentów nauk społecznych, którego celem było zidentyfikowanie ich podstawowych intuicji i ocen dotyczących prawa i polskiego systemu prawnego. W Polsce od lat 70. XX w. do dzisiaj prowadzone są badania mające zidentyfikować podstawowe cechy popularnej kultury prawnej, a jedną z tez obecnych w literaturze przedmiotu jest twierdzenie o jej antylegalistycznym charakterze. Pierwsza część pracy poświęcona jest rekonstrukcji dotychczasowych badań nad świadomością prawną społeczeństwa polskiego z uwzględnieniem najważniejszych czynników wpływających na jej kształt. Postawy wobec prawa to niewątpliwie jeden z najważniejszych obszarów badań empirycznych prowadzonych przez przedstawicieli współczesnej socjologii prawa. Druga część artykułu to prezentacja zrealizowanych przez autorów pilotażowych badań nad popularną kulturą prawną studentów. Jednym z głównych celów badawczych jest identyfikacja najczęściej pojawiających się skojarzeń z terminem „norma prawna” oraz generalnych ocen polskiego systemu prawnego. Badania, choć przeprowadzone jedynie w celach eksploracyjnych, pozwoliły na wstępne odniesienie się do obecnej w literaturze przedmiotu hipotezy o antylegalistycznym charakterze polskiej kultury prawnej.

EN

The aim of this article is to present the results of a pilot study we conducted among students of the social sciences, the aim of which was to determine their basic intuitions and assessments regarding the law and the Polish legal system. Research has been conducted in Poland since the 1970s to identify the basic features of the popular idea of the law, and one of the observations in the literature on the subject is the claim that its character is anti-legalistic. The first part of this article reviews earlier studies on the legal awareness of Polish society, including the most important factors affecting it. Attitudes to the law are undoubtedly one of the most important areas of empirical research now being conducted by Polish sociologists of the law. The second part of the article [is a presentation of a pilot study we conducted on Polish students’ ideas on the law. One of our main research goals was to determine their most frequent associations with the term “legal provision” and their general assessment of the Polish legal system. Our research, albeit only a pilot scheme, allowed us to make a preliminary evaluation of the claim made in the literature on the anti-legalistic character of the idea Polish society has (or in our case Polish students have) of the law.

Keywords

PL

kultura prawna; badania empiryczne; świadomość prawna; stereotypy.; kultura prawna; badania empiryczne; świadomość prawna; stereotypy.

EN

a society’s general idea of the law; empirical studies; legal awareness; stereotypes.

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Zeszyty Prawnicze
• Year: 2018
• Volume: 18
• Issue: 4
• Pages: 35-65

Dates

published

2019-02-01

Contributors

author

Mateusz Pękala

author

Radosław Zyzik

References

• Bartnik A., Ławnicy w sądzie rejonowym we Włodawie, [w:] Polskie spory i sądy, red. J. Kurczewski, M. Fuszara, Warszawa 2004, s. 197-211.
• Borucka-Arctowa M., Czapska J., Daniel K., Typologia postaw wobec sądu (w świetle badań empirycznych), Kraków 1990.
• Borucka-Arctowa M., Założenia badawcze oraz przyjęte metody i techniki badań, [w:] Społeczne poglądy na funkcje prawa, red. M. Borucka-Arctowa, Wrocław 1982.
• Cane P., Kritzer H., Te Oxford Handbook of Empirical Legal Research, Oxford 2012.
• CBOS, raport nr BS/5/2013 z badania pt. O przestrzeganiu prawa i funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości w Polsce, Warszawa, styczeń 2013.
• Cywiński Z., s.v. Kultura prawna, [w:] Socjologia prawa Główne problemy i postacie, red. A. Kojder, Z. Cywiński, Warszawa 2014.
• Daniel K., s.v. Socjologia prawa, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.
• Epstein L., Martin A.D., An Introduction to Empirical Legal Research, Oxford 2014.
• European Perspectives on Behavioural Law and Economics, ed. K. Mathis, London 2014.
• Fuszara M., Sprawy sądowe z oskarżenia prywatnego, [w:] Polskie spory i sądy, red. J. Kurczewski, M. Fuszara, Warszawa 2004, s. 42-84.
• Gerula M., Źródła informacji o prawie i instytucjach stosujących prawo, [w:] Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa, red. M. Borucka-Arctowa, Warszawa 1978.
• GUS, Raport pt. Wartości i zaufanie społeczne w Polsce w 2015 r. (Notatka informacyjna na podstawie Badania spójności społecznej), Warszawa 2015.
• Jabłońska-Bonca J. et al., Kultura prawna i dysfunkcjonalności prawa, I-II, Warszawa 1988.
• Jakubowska-Branicka I., Autorytet prawa Analiza danych z badań porównawczych w państwach starych i nowych demokracji, «Prace Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW» 2/1999, Warszawa.
• Jakubowska-Branicka I., Postawy wobec prawa i moralności, [w:] Biznes i klasy średnie Studia nad etosem, red. J. Kurczewski, I. Jakubowska-Branicka, Warszawa 1994.
• Kojder A., Prawo w opinii Polaków w pierwszej dekadzie III RP, «Prace Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW» 2/1999, Warszawa.
• Kojder A., Korupcja i przekonania moralne Polaków, [w:] Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, red. J. Mariański, Kraków 2008, s. 323-358.
• Kowalski T., Instytucje publiczne oraz stanowienie i egzekwowanie prawa w Polsce w latach 2009-2015 w ocenie menedżerów, «RPEiS» 78.4/2016, s. 159-179.
• Kurczewski J., Prawem i lewem Kultura prawna społeczeństwa polskiego po komunizmie, «Studia Socjologiczne» 2/2007.
• Kwaśniewski J., Prestiż prawa, [w:] Socjologia prawa Główne problemy i postacie, red. A. Kojder, Z. Cywiński, Warszawa 2014, s. 382-385.
• Kwaśniewski J., Rygoryzm moralny i rygoryzm prawny, [w:] Socjologia prawa Główne problemy i postacie, red. A. Kojder, Z. Cywiński, Warszawa 2014, s. 417-421.
• Łajtar M., Spory w sądzie płockim, [w:] Polskie spory i sądy, red. J. Kurczewski, M. Fuszara, Warszawa 2004, s. 178-196.
• Studenci prawa o studiach i perspektywach zawodowych, red. M. Łojko, Warszawa 2011.
• Moore D.A., Healy P.J., Te Trouble with Overconfdence, «Psychological Review» 2.115/2008, s. 502-517.
• Pałecki K., O użyteczności pojęcia kultura prawna, «PiP» 39.2/1974, s. 65-75.
• Pałecki K., Socjologia prawa, [w:] Leksykon socjologii prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, Warszawa 2013, s. 332-343.
• PBS DGA Sp. z o.o., raport z badań pt. Znajomość prawa ochrony konkurencji i zasad przydzielania pomocy publicznej wśród polskich przedsiębiorców – badanie zrealizowane dla Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przez PBS DGA Sp z o o , listopad 2006. Pęksa W., s.v. Polska kultura prawna, [w:] Leksykon socjologii prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, Warszawa 2013, s. 201-211.
• Pieniążek A., s.v. Metody i techniki badań socjologiczno-prawnych, [w:] Leksykon socjologii prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, Warszawa 2013, s. 128-139.
• Podgórecki A., Kojder A., Ewolucja świadomości prawnej i postaw moralnych społeczeństwa polskiego, Warszawa 1972.
• Prawo i wykluczenie Studium empiryczne, red. A. Turska, Warszawa 2010.
• Społeczne poglądy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, red. M. Borucka-Arctowa, Warszawa 1990.
• Stefaniuk M., s.v. Postawy wobec prawa, [w:] Leksykon socjologii prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, Warszawa 2013, s. 229-234.
• Stępień M., s.v. Kultura prawna, [w:] Leksykon socjologii prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, Warszawa 2013, s. 120-124.
• The Oxford Handbook of Behavioral Economics and the Law, eds. E. Zamir, D. Teichman, New York 2014.
• Tor A., The Next Generation of Behavioral Law and Economics, [w:] European Perspectives on Behavioral Law and Economics, ed. K. Mathis, London 2015, s. 17-29.
• Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, red. J. Mariański, Kraków 2008.
• Winczorek J., O potrzebie badań empirycznych nad dostępem do prawa, «PiP» 71.12/2016, s. 18-38.
• Ziembiński Z., Metodologiczne zagadnienia prawoznawstwa, Warszawa 1974.

Identifiers

DOI

10.21697/zp.2018.18.4.02