KILKA UWAG O KARZE MUTYLACYJNEJ WYKONANEJ WOBEC RZYMSKIEGO BANKIERA (NA MARGINESIE VITA GALBAE 9)

• Authors: Piotr Niczyporuk

Title variants

EN

A Few Remarks on Mutilation as a Penalty (on the Margin of – ‘Vita Galbae’ 9)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wyjaśnienie roli i znaczenia kary mutylacyjnejwykonanej na bankierze (nummularius) na podstawie relacji Swetoniusza.Nummularii byli jednym z wielu podmiotów zajmujących się działalnością bankierską w starożytnym Rzymie. Do podstawowych obowiązków, jakie były im powierzone, należało badanie szlachetności metalu, z którego były wykonane monety, oraz ustalanie wartości wybitych monet złotych i srebrnych. Taką aktywność bankierską wykonywał bohater relacji Swetoniusza z żywotu Galby. Przyszły cesarz rozkazał obciąć ręce bankierowi (nummularius) nieuczciwie zmieniającemu pieniądze. By pokazać jeszcze większą surowość kary, zarządził przybicie obciętych rąk do stołu, na którym ów bankier dokonywał nieuczciwych operacji.

EN

The aim of this article is to present the nummularii, one of several ancient Roman entities engaged in banking. One of the many duties entrusted to them was to examine and determine the nobility of gold and silver coins. This was the activity carried out by the protagonist of a story in Suetonius’ Life of Galba (9). This particular nummularius was a fraudster, and the future emperor punished him by having his hands cut off. To make the sentence even more stringent, Galba ordered the severed hands nailed to the table on which the double-dealing nummularius had carried out his dishonest business.

Keywords

PL

nummularii; prawo rzymskie; publiczne prawo rzymskie; bankierzy rzymscy; cesarz Galba; kara mutylacyjna.; nummularii; prawo rzymskie; publiczne prawo rzymskie; bankierzy rzymscy; cesarz Galba; kara mutylacyjna.

EN

nummularius; Roman law; Roman public law; Roman bankers; the Emperor Galba; mutilation.

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Zeszyty Prawnicze
• Year: 2019
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 103-115

Dates

published

2019-04-17

Contributors

author

Piotr Niczyporuk

References

• Amielańczyk K., ‘Cognitio extra ordinem’ w rzymskim prawie karnym publicznym, «Studia Iuridica Lublinensia» 25.3/2016, s. 41-51.
• Amielańczyk K., Rzymskie prawo karne w reskryptach cesarza Hadriana, Lublin 2006.
• Balzarini M., Nuove prospettive sulla dicotomia ‘honestiores’-‘humiliores’, [w:] Idee vecchie e nuove sul diritto criminale, red. A. Burdese, Padova 1988, s. 159-169.
• Bauman R.A., Crime and Punishment in Ancient Rome, London-New York 1996.
• Brasiello U., s.v. ‘honestiores e humiliores’, «NNDI» 8/1962, s. 108.
• Cardascia G., L’Apparition dans le Droit des classes d’ ‘Honestiores’ et d’ ‘Humiliores’, «RHD» 27/1950, s. 461-465.
• De Castro-Camero R., Consecuencias jurídicas de la dicotomía social ‘honestiores’-‘humiliores’, «SDHI» 65/1999, s. 333-343.
• De Robertis F.M., La variazione della pena ‘pro qualitate personarum’ nel diritto romano, Roma 1939.
• Dębiński A. , Misztal-Konecka J., Wójcik M., Prawo rzymskie publiczne, Warszawa 2010.
• Fijałkowska L., O przydatności mediewistyki prawniczej dla studiów nad historią prawa starożytnego Bliskiego Wschodu, «Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego» 12/2009, s. 43-52.
• Földi A., Dubbi e ipotesi in tema della terminologia relativa ai banchieri romani, [w:] Au-delà des frontierès Mélanges de droit romain offerts à Witold Wołodkiewicz, I, Warszawa 2000, s. 207-219.
• Garnsey P., Social status and legal privilege in the Roman Empire, Oxford 1970.
• Gebhardt J., Prügelstrafe und Züchtigungsrecht im antiken Rom und in der Gegenwart, Köln 1994.
• Giglio S., «Humiliores», [w:] Studi per Giovanni Nicosia, t. I, Milano 2007, s. 149-166.
• Harries J., Law and Crime in the Roman World, Cambridge 2007.
• Jones A.H.M., Te Criminal Courts of the Roman Republic and Principate, Oxford 1972.
• Jońca M., Przestępstwo znieważenia grobu w rzymskim prawie karnym, Lublin 2013.
• Kołodko P., Prawne aspekty ograniczenia chłosty w prawie rzymskim, «Miscellanea Historico-Iuridica» 4/2006, s. 25-39.
• Kamacewicz W., Instytucja kary śmierci od starożytności po średniowiecze – wybrane kraje i kodyfkacje, «Kortowski Przegląd Prawniczy» 2/2017, s. 67-72.
• Kumpitsch W., ‘Honestiores’ und ‘Humiliores’. Die Entwicklung der Zweiklassengerichtsbarkeit ab Hadrian, München 2017.
• Kunkel W., Schermaier M., Römisches Rechtsgeschichte, Köln-Weimar-Wien 2001.
• Litewski W., Rzymski proces karny, Kraków 2003.
• Müller D.H., Die Gesetze Hammurabis und ihr Verhältnis zur Mosaischen Gesetzgebung, sowie zu den XII Tafeln, Wien 1903.
• Navarro F.J., La formación de dos grupos antagónicos en Roma: ‘honestiores’ y ‘humiliores’, Pamplona 1994.
• Niczyporuk P., Bankierzy i operacje bankierskie w starożytnym Rzymie, Białystok 2013.
• Niczyporuk P., Bankierzy publiczni w starożytnym Rzymie, «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego», Seria Prawnicza, 82/2014, Prawo 14, s. 145-161.
• Niczyporuk P., Bankierzy publiczni w źródłach prawa rzymskiego, «Zeszyty Prawnicze» 14.1/2014, s. 113-131.
• Niczyporuk P., Bankierzy w „Żywotach cezarów” Swetoniusza, «Krytyka Prawa» 6/2014, s. 313-325.
• Niczyporuk P., ‘Mensarii’, bankers acting for public and private benefit, «Studies in Logic, Grammar and Rhetoric» 24[37]/2011, s. 105-115.
• Niczyporuk P., Talecka A., ‘Nummularii’ jako strażnicy jakości monety w starożytnym Rzymie, [w:] Psucie pieniądza w Europie środkowo-wschodniej od antyku po czasy współczesne Białoruś-Litwa-Łotwa-Polska-Słowacja-Ukraina. Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Numizmatycznej, Warszawa 2006, s. 23-30.
• Nowicka D., Nowicki S., Prawo boskie i prawo ludzkie Sądownictwo starożytnego Izraela na tle praktyki mezopotamskiej, «Scripta Biblica et Orientalia» 1/2009, s. 149-162.
• Petler M., Dzieje Izraela, Poznań 1996.
• Rilinger R., ‘Humiliores’ – ‘honestiores’ Zu einer sozialen Dichotomie im Strafrecht der römischen Kaiserzeit, München 1988.
• Ryś K.D., Historia kary śmierci do końca I połowy XX wieku Wybrane zagadnienia, «Kortowski Przegląd Prawniczy» 1/2012, s. 67-72.
• Saller R., Status and patronate, [w:] Te Cambridge Ancient History2, t. XI, red. A.K. Browman, P. Garnsey, D. Rathbone, Cambridge 2000, s. 851-854.
• Skwara J., Bajkowe ‘vocanda’ – tematyka prawnicza a budowa i narracja bajki Fedrusa pt ‘Poeta de credere et non credere’ (III,10), «Studia Prawnicze KUL» 1 (57)/2014, s. 203-217.
• Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 1995.
• Święcicka P., Proces Jezusa w świetle prawa rzymskiego Studium prawno-historyczne, Warszawa 2012.
• Teja R., Honestiores y humiliores en el bajo imperio: hacia la confguracion En clases sociales de una division juridica, [w:] Estructuras sociales durante la antigüedad Actas del coloquio 1977, Oviedo 1977, s. 115-118.
• Warylewski J., Biblijne prawo karne, «Gdańskie Studia Prawnicze» 15/2006, s. 91-109.
• Westbrook R., Studies in Biblical and Cuneiform Law, Paris 1988.
• Zabłocka M., Zabłocki J., Ustawa XII Tablic. Tekst – tłumaczenie – objaśnienia, Warszawa 2013.
• Zabłocki J., La pena del taglione nel diritto Romano, [w:] ‘Fides, humanitas, ius’, Studii in onore di Luigi Labruna, VIII, Napoli 2007, s. 5990-6009.
• Zabłocki J., ‘Ni cum eo pacit, talio esto’, [w:] Alternative Dispute Resolution: From Roman Law to Contemporary Regulations, red. B. Sitek, J. Szczerbowski, K. Ciućkowska-Leszczewicz, C. Lázaro Guillamón, S. Kursa, A. Bauknecht, Warsaw 2016, s. 149-161.
• Zabłocki J., Rozważania o procesie rzymskim w ‘Noctes Atticae’ Aulusa Gelliusa, Warszawa 1999.
• Zabłocki J., Talion w świetle ‘Noctes Atticae’ Aulusa Gelliusa, «Prawo Kanoniczne» 38.3-4/1995, s. 231-244.

Identifiers

DOI

10.21697/zp.2019.19.1.06