Prawo o ocenach oddziaływania na środowisko jako dziedzina multidyscyplinarna

• Authors: Diana Trzcińska , Marcin Pchałek

Title variants

EN

The law on environmental impact assessment: a multidisciplinary domain

Abstracts

EN

Diverse standards of quality apply in the measurement of the various individual components of the environment which are monitored in the course of broadly understood procedures required for the issue of environmental permits, and depend on the methodology used to assess the state of the environment and a project’s environmental impact on the given component of the environment. In general, these standards may be divided into quantitative parameters such as values for the emission of various pollutants, and qualitative parameters for the assessment of the condition of the diverse habitats and their protection, hydromorphological conditions, landscape protection, etc. In practice, these standards are checked on the basis of records submitted as evidence, with all the consequences applicable within the scope of the assessment, subject to the provisions pertaining to the administrative procedure. In the Republic of Poland, various methodologies are used for the assessment of the diverse components of the environment and the environmental impact of a given project and depend to a large extent on the network of Poland’s national environmental monitoring service (Państwowy Monitoring Środowiskowy), the scientific information and engineering instruments available to its officers, as well as the guidelines and practices of the European Commission and the national administrative bodies. The evidence required in individual administrative proceedings is examined using techniques based on the natural sciences (physics, chemistry, biology, hydrobiology, hydrogeology) and economics. Quite often, tests involve advanced mathematical modelling techniques, and the principles behind them are used as guidelines in the explanatory proceedings conducted afterwards for individual administrative cases. Environmental impact assessment is a special institution within the law on environmental protection, with its own characteristic features, and its operations involve a complex set of social standards correlated with each other because they all share the same values and have the same purpose. Thereby, environmental impact assessment is an institution which continues to pursue its aims while evolving without losing its integral status. This is not invalidated by the fact that the fundamental principle governing the research conducted by this institution relates to the system of legal norms determining its material aspect, its contribution to legal proceedings, and its status, making it a highly specialised branch of environmental protection law, with its own, multidisciplinary features. Hence, the examination of environmental impact involves the multilevel review of diverse factors analysed from different scientific perspectives, which makes the issue of a decision for a subsequent court case an extremely complicated matter. The aim of this paper is to describe this research principle by illustrating the complexity of the issues involved in the application of the substantive and procedural provisions relating to environmental protection law from the perspective of the multidisciplinary nature of the tests required to arrive at a decision, and to present our conclusions concerning the efficiency of the substantive and procedural regulations applicable to the implementation of projects which may have a significant impact on the environment.

PL

Normy jakości poszczególnych elementów środowiska, których dochowanie weryfikowane jest w toku postępowań w przedmiocie oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, mają charakter zróżnicowany w zależności od metodologii oceny stanu środowiska lub jego poszczególnych elementów oraz metodologii oceny oddziaływania na dany element środowiska. Generalnie można wyróżnić normy ilościowe (parametry emisyjne i imisyjne) oraz jakościowe (właściwy stan ochrony siedlisk i gatunków, właściwy stan parametrów hydromorfologicznych, stan walorów krajobrazu itd.). Weryfikacja wskazanych norm następuje w praktyce na podstawie dokumentacji przedkładanej w postaci materiału dowodowego ze wszystkimi tego skutkami w zakresie reżimu oceny dowodów w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym. Metodologia oceny stanu elementów środowiska oraz oddziaływania przedsięwzięć jest zróżnicowana, w szczególności w zależności od poziomu zaawansowania sieci Państwowego Monitoringu Środowiska, dostępnej wiedzy, instrumentów inżynieryjnych, a także od wytycznych i praktyki Komisji Europejskiej/krajowych organów administracyjnych. Materiał dowodowy na potrzeby stosownych postępowań administracyjnych opracowywany jest na styku między innymi nauk fizycznych, chemicznych, biologicznych, hydrobiologicznych, hydrogeologicznych oraz ekonomicznych. Nierzadko prowadzone analizy wykorzystują zaawansowane technologie modelowań matematycznych, których założenia są następnie przedmiotem postępowania wyjaśniającego w indywidualnych sprawach administracyjnych. Problematyka ocen oddziaływania na środowisko jest zarazem swoista i charakterystyczna dla prawa ochrony środowiska, stanowiąc jednocześnie w jego ramach instytucję rozumianą jako złożony w oparciu o rozmaite relacje zespół powiązanych ze sobą funkcjonalnie norm społecznych skorelowanych przez wspólny cel i wartość, przypisaną tej instytucji jako takiej, trwający w czasie i ewoluujący bez utraty swej integralności. Nie przeczy temu założenie badawcze, że system norm prawnych, które tworzą tę instytucję od strony materialnej, procesowej i ustrojowej, stanowi jednocześnie wyspecjalizowaną dziedzinę prawa ochrony środowiska o multidyscyplinarnym (wielobranżowym) charakterze. W konsekwencji w analizę tych oddziaływań na różnych poziomach wpisana jest ich ocena z perspektywy różnych, wskazanych wyżej nauk i dziedzin wiedzy, co znacznie komplikuje proces podejmowania decyzji w tego typu sprawach, a następnie proces ich weryfikacji w ewentualnych postępowaniach sądowych. Celem niniejszego artykułu jest więc weryfikacja postawionego wyżej założenia badawczego poprzez zilustrowanie złożoności zagadnienia stosowania materialnych i procesowych norm prawa ochrony środowiska z perspektywy multidyscyplinarnego charakteru analiz koniecznych do dokonania w toku procesu decyzyjnego oraz przedstawienie wniosków odnośnie do efektywności regulacji prawnośrodowiskowych i procesowych dotyczących realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Keywords

PL

prawo ochrony środowiska; oddziaływanie na środowisko; prawo multidyscyplinarne

EN

environmental protection law; environmental impact; environmental impact assessment; multidisciplinary law

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Zeszyty Prawnicze
• Year: 2024
• Volume: 24
• Issue: 2
• Pages: 179-200

Dates

published

2024

Contributors

author

Diana Trzcińska

• Uniwersytet Gdański

• https://orcid.org/0000000314397240

author

Marcin Pchałek

• Uniwersytet Gdański

• https://orcid.org/0000000342959060

References

• Biedroń I., red., Katalog dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wraz z uzasadnieniem ich wdrożenia, Warszawa 2018.
• Błachuta J., Ocena potrzeb i priorytetów udrożnienia ciągłości morfologicznej rzek w kontekście osiągnięcia dobrego stanu i potencjału części wód w Polsce, Warszawa 2010.
• Chylarecki P. (i inni), Zasady gospodarowania na obszarach NATURA 2000 w dolinach rzek, Warszawa 2005.
• De Groot R. (i inni), Global estimates of the value of ecosystems and their services in monetary units, «Ecosystem Services» 1/2012, s. 50-61.
• Freeman III A., The measurement of environmental and resource values: theory and methods, New York 2014.
• Gizbert-Studnicki T., Ujęcie instytucjonalne w teorii prawa, s. 130-131 https://core.ac.uk [dostęp 10 sierpnia 2023 r.].
• Kalisz A., Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, Warszawa 2007.
• Kowalczak P., Natura 2000 a gospodarka wodna, Warszawa 2009.
• Kotowski W., Usługi ekosystemowe mokradeł kluczem do zrównoważonej gospodarki wodnej, [w:] Zarządzanie zasobami wodnymi w Polsce 2018, Warszawa 2018.
• Pchałek M., red. (i inni), Ocena wsteczna stanu jednolitych części wód na potrzeby indywidualnej analizy zgodności z Ramową Dyrektywą Wodną projektów współfinansowanych z funduszy unijnych, Warszawa 2014.
• Pchałek M. (i inni), Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych, Warszawa 2011.
• Prus P., Pchałek M., Prace modernizacyjne na Odrze granicznej – Program środków minimalizujących i kompensujących oddziaływanie na biologiczne elementy stanu wód w rozumieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej, «Gospodarka Wodna» 7-8/2019, s. 19-26.
• Sudra P., Usługi ekosystemowe na tle wybranych koncepcji ekologii miasta, «Człowiek i Środowisko» 39.1/2015, s. 61-73.
• Trzcińska D., Cele ekologiczne jako elementy aksjologii w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obszarów morskich, [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017, s. 387-401.
• Trzcińska D., Właściwość rzeczowa regionalnego dyrektora ochrony środowiska, [w:] Organizacja administracji publicznej z perspektywy powierzonych jej zadań, red. T. Bąkowski, Warszawa 2015.
• Trzcińska D., Tucholska N., Żurawik-Paszkowska M., Organy ochrony środowiska w Polsce i Unii Europejskiej, Gdańsk 2016.
• Trzcińska D., Sprawiedliwość ekologiczna w obszarze zapobiegania zanieczyszczeniem środowiska z perspektywy standardów emisji i jakości środowiska, [w:] Sprawiedliwość ekologiczna w prawie i praktyce, red. T. Bojar-Fijałkowski, Gdańsk 2016, s. 375-402.

Identifiers

DOI

10.21697/zp.2024.24.2.11

Biblioteka Nauki

62614186