Edukacja emocjonalna jako wyzwanie dla współczesnej szkoły i nauczycieli klas 1-3 szkoły podstawowej

• Authors: Magdalena Florek , Agata Jażdżewska , Karolina Piekarska

Title variants

EN

Emotional education as a challenge for contemporary school and teachers grades 1-3 of primary school

Abstracts

EN

The article is both of theoretical and practical nature. It has been written in order to draw attention to the issue of emotional education as a challenge for contemporary schools, especially at the stage of grades 1-3. In the theoretical part, an attempt was made so as to define emotional education by explaining what emotions and education are. Attention was paid to the following issues; the progress of research on emotions in recent years, how emotions are shaped in children during early education, the place of social-emotional competence at school, and the notions that need to be worked on in this area. The article is also concerned with the issue of emotional competences that an educator should have in the modern world. In the practical part, attention was paid to educational facilities in the field of emotionality for teachers. It was also indicated how teachers can stimulate the development of their pupils’ emotionality. The article provides advice as well as various ideas and didactic sources.

PL

Artykuł ma charakter teoretyczno-praktyczny. Napisano go w celu zwrócenia uwagi na istotę edukacji emocjonalnej jako wyzwania współczesnej szkoły, szczególnie na etapie klas 1-3. W części teoretycznej podjęto próbę jej zdefiniowania w oparciu o wyjaśnienie czym są emocje i edukacja. Zwrócono uwagę na takie aspekty, jak: rozwój badań nad emocjami w ostatnich latach, kształtowanie się emocji u dzieci na poziomie edukacji wczesnoszkolnej oraz miejsce kompetencji społeczno-emocjonalnych w szkole, a także obszary, które wymagają pracy w tym zakresie. Artykuł porusza również kwestię kompetencji emocjonalnych, które powinni posiadać wychowawcy we współczesnym świecie. W części praktycznej zwrócono uwagę na zaplecze edukacyjne w obszarze emocjonalności nauczycieli. Wskazano, w jaki sposób mogą oni stymulować rozwój najmłodszych uczniów w zakresie emocjonalności. Przytoczono wiele porad, pomysłów i źródeł dydaktycznych.

Keywords

PL

edukacja emocjonalna; edukacja wczesnoszkolna; inteligencja emocjonalna; kompetencje emocjonalne; uczeń; nauczyciel

EN

emotional education; early school education; emotional intelligence; emotional competences; student; teacher

• Publisher: Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
• Journal: Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne
• Year: 2021
• Volume: 17
• Issue: 4
• Pages: 51-84

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Florek

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

author

Agata Jażdżewska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

author

Karolina Piekarska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Appelt K., Jabłoński S., Miejsce kompetencji społeczno-emocjonalnych w edukacji wczesnoszkolnej, “Psychologia wychowawcza” 2017, nr 11, s. 64-82, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ceon.element-449b45e8-14ee-32db-b2f1-a64700b9f1ed [dostęp: 14.01.2022].
• Domarecka E., Tomaszek P., Rola nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej w rozwijaniu inteligencji emocjonalnej uczniów, „Prima Educatione” 2018, nr 2, https://journals.umcs.pl/pe/article/download/6849/5932 [dostęp: 14.01.2022].
• Ferenz K., Cele bliskie i dalekie edukacji szkolnej, [w:] K. Ferenz (red.), K. Błaszczyk (red.), I. Rudek (red.), Przestrzeń edukacyjna – dylematy, doświadczenia i oczekiwania społeczne. Obszary pracy współczesnej szkoły, Kraków 2011.
• Goleman D., Inteligencja Emocjonalna, Poznań 1997, https://docer.pl/doc/ncx51?fbclid=IwAR1CwLP02ezxhbK4i3i5FrM_QYdiBNobmarbRHbjLqRYVAg1n0OcbQ0DPI [dostęp: 14.01.2022].
• Góralska R., Edukacja emocjonalna – aspekty praktyczne, “Studia Dydaktyczne” 2013, nr 24-25, s. 329-342, https://fbc.pionier.net.pl/details/nnT6bpw [dostęp: 14.01.2022].
• Góralska R., Ruch kształcenia emocjonalnego, „Studia Dydaktyczne” 2013, nr 24-25, https://docplayer.pl/25412184-Edukacja-emocjonalna-aspekty-praktyczne.html [dostęp: 14.01.2022].
• Grabowiec P., Znaczenie inteligencji emocjonalnej w pracy nauczyciela, „Edukacja Humanistyczna” 2013, nr 1, s. 59-65, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/4364/6-grabowiec_1.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 14.01.2022].
• Grzegorzewska I., Emocje w procesie uczenia się i nauczania, “Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja” 2012, nr 1, s. 39-48, https://bazhum.muzhp.pl/czasopismo/14/?idno=968 [dostęp: 14.01.2022].
• James W., Psychologia. Kurs skrócony, Warszawa 2002, cyt. za: Walat W., Warchoł T., Analiza pojęcia i klasyfikacji emocji z punktu widzenia procesów uczenia się, “Edukacja-Technika-Informatyka” 2019, nr 3, http://eti.ur.edu.pl/static/img/k01/kwartalnik/2019/3_2019/Artykuły/011%20ETI_No_3_29_Analiza%20pojęcia.pdf [dostęp: 29-12-2021].
• Jankowska M., Zarządzanie emocjami – krok w stronę zdrowia psychicznego, Warszawa 2020, https://www.ore.edu.pl/2020/12/zarzadzanie-emocjami-publikacja-w-serii-zdrowie-psychiczne/ [dostęp: 14-01-2022].
• Jegier A., Kwiatkowski S., Szurowska B., Nauczyciel w obliczu szans i zagrożeń współczesnego świata. W perspektywie kształcenia i pracy zawodowej, Wyd. Diffin, Warszawa 2021.
• Kamza A., Rozwój dziecka. Wczesny wiek szkolny. Seria: Niezbędnik Dobrego Nauczyciela, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014, tom 3, NDN_Rozwoj_dziecka_3_Wczesny_wiek_szkolny.pdf [dostęp: 14.01.2022].
• Karwowska-Struczyk M., Dziecko i rówieśnicy w społecznym świecie wczesnej edukacji, [w:] D. Klus-Stańska (red.), M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Warszawa 2011.
• Madalińska-Michalak J., Emocje i praca nauczycieli: rozwój kompetencji emocjonalnych nauczycieli a jakość szkoły, „Studia Dydaktyczne” 2013, nr 24-25, http://dydaktyka.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2015/07/014_Michalak_Joanna_pop.pdf [dostęp: 14.01.2022].
• Madalińska-Michalak J., Pasja pracy nauczycieli osiągających sukcesy zawodowe a potrzeba rozwijania ich kompetencji emocjonalnych, „Studia z Teorii Wychowania” 2016, nr 4, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_z_Teorii_Wychowania/Studia_z_Teorii_Wychowania-r2016-t7-n4_(17)/Studia_z_Teorii_Wychowania-r2016-t7-n4_(17)-s13-35/Studia_z_Teorii_Wychowania-r2016-t7-n4_(17)-s13-35.pdf [dostęp: 14.01.2022].
• Malewski M., Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2010.
• Morawska K., Okres wczesnoszkolny: wiek pracowitości, „Życie szkoły” 2013, nr 5, s. 40-42.
• Oatley K., Jenkins J. M., Zrozumieć emocje, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2003.
• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2001.
• Omeljaniuk J., Dynamika zjawiska zamachów samobójczych wśród dzieci w Polsce w latach 2010-2020 w świetle policyjnych danych statystycznych, „Forum polityki kryminalnej” 2021, nr 2, https://journals.us.edu.pl/index.php/FPK/article/view/12671 [dostęp: 14-01-2022].
• Salovey P., Sluyter D. J. (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna: problemy edukacyjne, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1999.
• Reber A. S., Słownik Psychologii, I. Kurcz (red.), K. Skarżyńska (red.), Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2000.
• Schaffer H., Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Stefańska-Klar R., Zdrowie psychiczne młodszych uczniów a realia współczesnej szkoły, [w:] Gembalczyk I., Fedyn B. (red.), Edukacja zdrowotna. Dokonania, aktualności, perspektywy, Wydawnictwo Państwowej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, Racibórz 2013, https://www.researchgate.net/publication/332797774_Zdrowie_psychiczne_mlodszych_uczniow_a_realia_wspolczesnej_szkoly [dostęp: 14.01.2022].
• Stępień M., Wiedza o emocjach: badania nad strukturą i zmianami rozwojowymi, “Psychologia rozwojowa” 2007, tom 12, nr 1, s. 49-59, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-2084-3879-year-2007-volume-12-issue-1-article-3998?q=81e043d1-ebc4-43d0-b38b-a8516b8f05e3$1&qt=IN_PAGE [dostęp: 14.01.2022].
• Strelau J., Doliński D., Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 1, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
• Strelau J., Doliński D., Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 2, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
• Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków 2020.
• Waloszek D., , Socjopedagogiczny wymiar zabawy w edukacji przedszkolnej, [w:] D. Klus-Stańska (red.), M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Warszawa 2011,
• Wielki Słownik Języka Polskiego PAN: Emocja. https://wsjp.pl/haslo/podglad/30826/emocja [dostęp 30.12.2021].
• Witkowska H., Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy, Warszawa 2021, https://backend.zwjr.pl/media/attachments/H.Witkowska_Samobojstwo_rozdzial_1.pdf [dostęp: 14-01-2022].
• Debata Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę podsumowująca rok w pandemii z perspektywy zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, Media Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, 2021, http://media.fdds.pl/131774-debata-fundacji-dajemy-dzieciom-sile-podsumowujaca-rok-w-pandemii-z-perspektywy-zdrowia-psychicznego-dzieci-i-mlodziezy, [dostęp: 14.01.2022].
• Gierczyński J., Janas-Kozik M., Remberk B., Wolańczyk T., Zdrowie psychiczne dzieci i młodzież w systemie ochrony zdrowia. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w systemie ochrony zdrowia w Polsce, Warszawa 2020, https://www.researchgate.net/publication/346624655_Zdrowie_psychiczne_dzieci_i_mlodziezy_w_systemie_ochrony_zdrowia_Mental_health_of_children_and_adolescents_in_the_health_care_system_in_Poland [dostęp: 14.01.2022].
• Młodzi potrzebują pilnej pomocy psychologicznej – alarmujące wyniki badania Rzecznika Praw Dziecka, https://brpd.gov.pl/2021/11/05/mlodzi-potrzebuja-pilnej-pomocy-psychologicznej-alarmujace-wyniki-badania-rzecznika-praw-dziecka/ [dostęp: 14.01.2022].
• Agata Świętoń dla dzieci, agataswieton.pl [dostęp: 14.01.2022].
• Akademia Edukacji i Rozwoju Majki Jeżowskiej, akademiamajkijezowskiej.com; [dostęp: 14.01.2022].
• Dziecięca Psychologia, dzieciecapsychologia.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Dzieci są ważne, dziecisawazne.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Edukowisko, edukowisko.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Emocje Dziecka, emocjedziecka.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Film animowany W głowie się nie mieści; [dostęp: 14.01.2022].
• Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, edukacja.fdds.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Fundacja Rozwoju Świadomości Emocjonalnej – EmocJa, fundacjaemocja.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Małe Charaktery, malecharaktery.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• MuzyKat muzykalnie dla dzieci, muzykat.com; [dostęp: 14.01.2022].
• Program Moc Emocji, nowaera.pl/terapiairozwoj/szkola-podstawowa/moc-emocji; [dostęp: 14.01.2022].
• Przedszkouczek, przedszkouczek.pl/2020/01/26/kraina-emocji/; [dostęp: 14.01.2022].
• PsychoLogo, psychologo.pl; [dostęp: 14.01.2022].
• Studio Psychologiczne Joanna Węglarz, studiopsychologiczne.com; [dostęp: 14.01.2022].
• Uniwersytet Dzieci, wklasie.uniwersytetdzieci.pl; [dostęp: 14.01.2022].

Identifiers

DOI

10.21784/ZC.2021.020

Biblioteka Nauki

28091975