Optymalny układ linii kolei dużych prędkości w Polsce

• Authors: Tadeusz Wójcicki

Title variants

EN

Optimal layout of high speed railway lines in Poland

Abstracts

EN

There are currently several isolated sections of high-speed rail (HSR) lines in Poland, and a number of plans have been developed for the construction of further high-speed rail lines. Unfortunately, these plans are unstable, fragmentary and, moreover, controversial in many points. There is therefore a concern that their arrangements are inaccurate, which may ultimately lead to the creation of an incoherent and non-functional network of these lines. In this situation, this study aims to identify the strengths and weaknesses of the existing arrangements of these plans and on this basis to make a preliminary selection of optimal solution leading to the creation of a coherent HSR system tailored to the needs of passengers. First of all, the author draws attention to the diametrical differences in the development arrangements between The National Spatial Development Concept 2030 (NSDC 2030) and Sustainable Transport Development Strategy until 2030, providing that the latter document was created on the basis of the Solidarity Transport Hub Poland (STH) development programme without taking into account the previously developed Concept. Meanwhile, this Concept includes better development solutions than the Strategy, mainly due to the fact that the future shape of the HSR network in the Concept is based on the identified settlement structure of the country, rather than on the principle of HSR lines converging in the STH, often avoiding the centres of large urban agglomerations in Poland. Correcting this basic error in the Strategy and the STH railway programme, the author initially developed the optimal layout of 11 HSR lines in Poland, running through the centers of the 10 largest national agglomerations and connecting them with 8 foreign agglomerations closest to the Polish border. In this arrangement, the high-speed railway service of the STH airport was based on only one HSR line running from Warsaw to Łódź, on the assumption that access to STH from other cities would be provided indirectly, mainly by transfers at HSR junction stations in the centers of Warsaw and Łódź. The largest agglomerations of the country selected by the author are Warsaw, Katowice, Kraków, Łódź, Gdańsk-Gdynia, Wrocław, Poznań, Bydgoszcz-Toruń, Szczecin and Lublin, while the above-mentioned foreign agglomerations are Berlin, Kyiv, Budapest, Vienna, Minsk, Prague, Leipzig and Riga.

PL

W Polsce istnieje obecnie kilka izolowanych odcinków linii kolei dużych prędkości (KDP), a ponadto opracowano szereg planów budowy następnych linii KDP. Niestety plany te są niestabilne, fragmentaryczne, a ponadto w wielu punktach kontrowersyjne. Zachodzi zatem obawa, że ich ustalenia nie są właściwe, co może doprowadzić do stworzenia docelowo niespójnej i niefunkcjonalnej sieci tych linii. W tej sytuacji niniejsze opracowanie ma na celu identyfikację mocnych i słabych stron dotychczasowych ustaleń tych planów oraz na tej podstawie dokonanie wstępnego wyboru rozwiązań optymalnych prowadzących do stworzenia docelowo spójnego systemu KDP dostosowanego do potrzeb pasażerów. Przede wszystkim autor zwraca uwagę na diametralne różnice w ustaleniach rozwojowych między Koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju 2030 a Strategią zrównoważonego rozwoju transportu do 2030 roku, dowodząc, że ten drugi dokument planistyczny powstał na bazie programu rozwoju Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) bez uwzględnienia wcześniej opracowanej Koncepcji. Tymczasem ta koncepcja zawiera lepsze rozwiązania rozwojowe niż Strategia, głównie z powodu oparcia w Koncepcji przyszłego kształtu sieci linii KDP na zidentyfikowanej strukturze osadniczej kraju, a nie na zasadzie linii KDP zbiegających się w CPK z pominięciem częstokroć centrów wielkich aglomeracji miejskich w Polsce. Korygując ten podstawowy błąd Strategii i programu kolejowego CPK, autor opracował wstępnie optymalny układ 11 linii KDP w Polsce, przebiegających przez centra 10 największych aglomeracji krajowych i wiążących je z 8 aglomeracjami zagranicznymi położonymi najbliżej granicy Polski. W tym układzie obsługa szybką koleją lotniska CPK została oparta tylko na jednej linii KDP biegnącej z Warszawy do Łodzi przy założeniu, że dojazdy do CPK z innych miast zostaną zapewnione pośrednio, głównie przez przesiadki na stacjach węzłowych KDP w centrach Warszawy i Łodzi. Wybrane przez autora największe aglomeracje w kraju to Warszawa, Katowice, Kraków, Łódź, Gdańsk–Gdynia, Wrocław, Poznań, Bydgoszcz–Toruń, Szczecin i Lublin, natomiast wyżej wspomniane aglomeracje zagraniczne to Berlin, Kijów, Budapeszt, Wiedeń, Mińsk, Praga, Lipsk oraz Ryga.

Keywords

PL

transport kolejowy; kolej dużych prędkości; linie kolejowe; parametry techniczne; optymalizacja lokalizacji inwestycji transportowych; Polska

EN

rail transport; high-speed rail; railway lines; technical parameters; optimization of the location of transport investment; Poland

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2022
• Issue: 41
• Pages: 9-24

Dates

published

2022

Contributors

author

Tadeusz Wójcicki

• Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie

References

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie (Dz.U. L 191 187.2008, z późn. zm).
• Inwestycje kolejowe 2020–2034, 2021, Spółka CPK, https://www.cpk.pl/pl/inwestycja/kolej.
• Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. M.P. z 2012 r. poz. 252.
• Koncepcja Rozwoju Kraju 2050, 2022, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/koncepcja-rozwoju-kraju-2051 [dostęp: 18.02.2022].
• Kraśkiewicz C., Oleksiewicz W., 2015, Wybrane zagadnienia kształtowania układu geometrycznego linii kolejowych dużych prędkości [w:] A. Zbiciak, M. Ataman (red.), Aktualne zagadnienia budownictwa komunikacyjnego, Wydanie jubileuszowe z okazji 75-lecia Profesora Wacława Szcześniaka, Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, Warszawa, s. 153–164.
• Madrjas J., 2022, Szałamacha: Polska powinna zaproponować szybką kolej Warszawa – Kijów, Rynek Kolejowy, https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/szalamacha-polska-powinna-zaproponowac-szybka-kolej-warszawa-kijow-106768.html [dostęp: 18.02.2022].
• Majszyk K., 2022, Prognozy IATA dla CPK: 40 mln przepustowości w pierwszym roku, Spółka CPK, informacje prasowe, https://www.cpk.pl/pl/aktualnosci-2/prognozy-iata-dla-cpk-40-mln-przepustowosci-w-pierwszym-roku?path=1068 [dostęp: 08.02.2022].
• Mapa linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Maksymalne prędkości rozkładowe, https://www.plk-sa.pl/o-spolce/biuro-prasowe/mapy [dostęp: 08.02.2022].
• Open railway map, https://www.openrailwaymap.org/ [dostęp: 18.02.2022].
• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego (PZPWM), 2018, Sejmik Województwa Mazowieckiego, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Warszawa.
• Preferowany obszar lokalizacji portu Solidarność, 2021, Spółka CPK, https://www.cpk.pl/pl/lokalizacja https://www.cpk.pl/pl/aktualnosci-2/gdzie-powstanie-port-solidarnosc-preferowana-lokalizacja-lotniska [dostęp: 22.12.2021].
• Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on Union guidelines for the development of the trans-European transport network, amending Regulation (EU) 2021/1153 and Regulation (EU) No 913/2010 and repealing Regulation (EU) 1315/2013. European Union Law, document 52021PC0812, 2021, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=COM%3A2021%3A812%3AFIN [dostęp: 22.12.2021].
• Rail Baltica: PKP PLK aktualizują studium, by podnieść prędkość. Rynek Kolejowy, https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/rail-baltica-pkp-plk-aktualizuja-studium-by-podniesc-predkosc-103847.html [dostęp: 22.12.2021].
• Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1299/2014 z dnia 18 listopada 2014 r. dotyczące technicznych specyfikacji interoperacyjności podsystemu „Infrastruktura” systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz.U. L 356 z 12.12.2014 r. z późn. zm).
• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz.U.z 1998 r. poz. 987 z późn. zm).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 2021 r. w sprawie wykazu Inwestycji Towarzyszących w zakresie Centralnego Portu Komunikacyjnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 225).
• Słownik pojęć SRT. Załącznik nr 1 do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku), 2012, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa.
• Standardy techniczne. Szczegółowe warunki techniczne dla budowy infrastruktury kolejowej Centralnego Portu Komunikacyjnego – wytyczne projektowania, 2021, wykonane przez Instytut Kolejnictwa na zlecenie spółki CPK, Warszawa.
• Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku (SZRT 2030). Uchwała nr 105/2019 Rady Ministrów z dnia 24 września 2019 r. w sprawie przyjęcia „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku” (M.P. z 2019 r. poz. 1054).
• Strategiczne studium lokalizacyjne inwestycji centralnego portu komunikacyjnego (SSL CPK), 2020, Spółka CPK, Warszawa, https://www.cpk.pl/pl/inwestycja/ssl [dostęp: 15.02.2022].
• Transeuropejska sieć transportowa – TEN-T. Ministerstwo Infrastruktury, https://www.gov.pl/web/infrastruktura/transeuropejska-siec-transportowa-ten-t [dostęp: 15.02.2022].
• Urban Audit: City Profiles, 2012–2013, Eurostat, Luksemburg, http://web.archive.org/web/20131014071608/http://www.urbanaudit.org/CityCountryPDFLongList.aspx [dostęp: 8.02.2022].
• Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o Centralnym Porcie Komunikacyjnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1354).
• Ustawa z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1378).

Identifiers

DOI

10.21858/msr.41.01

Biblioteka Nauki

2108149