Rewitalizacja w polityce rozwoju województwa mazowieckiego na tle uwarunkowań krajowych i unijnych – doświadczenia i perspektywy

• Authors: Agata Kucharska , Dariusz Piwowarczyk

Title variants

EN

Revitalisation in the development policy of the Mazowieckie Voivodeship against the background of national and EU conditions – experience and perspectives

Abstracts

EN

The article analyses the voivodeship’s development policy on revitalisation, as defined in strategic and planning documents at the regional level for almost 25 years, in the context of changing national and EU cohesion policy environment. In addition, the role of the Mazowieckie Voivodeship Self-Government in the implementation of EU funds for revitalisation measures under the Integrated Operational Programme For Regional Development 2004–2006 and the two editions of the Regional Operational Programme for the Mazowieckie Voivodeship: 2007–2013 and 2014–2020 was examined. A summary of the European Regional Development Fund resources spent on revitalisation projects under the above programmes is also presented. In addition, complementary and supplementary measures to revitalisation in rural areas in the field of village renewal, implemented by the voivodeship government under national programmes, were analysed: The Sectoral Operational Programme Restructuring and Modernization of the Food Sector and Rural Development 2004–2006 and two editions of the Rural Development Programme: 2007–2013 and 2014–2020.

PL

W artykule przeanalizowano prowadzoną od blisko 25 lat politykę rozwoju województwa w zakresie rewitalizacji, wyrażoną w dokumentach strategicznych i planistycznych poziomu regionalnego, w kontekście zmieniających się uwarunkowań krajowych i unijnej polityki spójności. Ponadto zbadano rolę Samorządu Województwa Mazowieckiego we wdrażaniu środków unijnych na działania rewitalizacyjne w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006 oraz dwóch edycji Regionalnego programu operacyjnego województwa mazowieckiego: 2007–2013 i 2014–2020. Przedstawiono również zestawienie środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wydatkowanych na projekty rewitalizacyjne w ramach powyższych programów. Dodatkowo przeanalizowano działania komplementarne i uzupełniające do rewitalizacji na obszarach wiejskich w zakresie odnowy wsi, wdrażane przez samorząd województwa w ramach programów krajowych: Sektorowego Programu Operacyjnego – Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004–2006 oraz dwóch edycji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich: 2007–2013 i 2014–2020.

Keywords

PL

rewitalizacja; polityka rozwoju; województwo mazowieckie; regionalne programy; operacyjne; dofinansowanie UE

EN

revitalisation; development policy; Mazowieckie Voivodeship; regional operational; programmes; UE grants

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2023
• Issue: 44
• Pages: 65-89

Dates

published

2023

Contributors

author

Agata Kucharska

• Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Oddział Terenowy w Siedlcach

author

Dariusz Piwowarczyk

• Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Oddział Terenowy w Siedlcach

References

• Badanie programów rewitalizacji w województwie mazowieckim, przeprowadzone w grudniu 2022 r. przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Oddział Terenowy w Siedlcach.
• Behr I., Billert A., Kroning W., Muzioł-Węcławowicz A., 2003, Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Warszawa.
• Biczkowski M., Biczkowska M., 2017, Rewitalizacja a odnowa wsi. Analiza porównawcza instrumentów Unii Europejskiej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 29, s. 27–45.
• Bułkowska M., Chmurzyńska K., 2007, Wyniki realizacji PROW i SPO „Rolnictwo” w latach 2004–2006, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Ciesiółka P., 2014, Wpływ funduszy Unii Europejskiej na proces rewitalizacji w Poznaniu na tle największych miast w Polsce, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 27, s. 101–121.
• Ciesiółka P., 2017, Rewitalizacja w polityce rozwoju kraju, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39, s. 9–28.
• Grad N., 2010, Rola Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego i regionalnych programów operacyjnych w realizacji procesów rewitalizacji, Przedsiębiorczość–Edukacja, 6, s. 379–391.
• Jarczewski W., Dej M., 2015, Rewitalizacja 2.0. Działania rewitalizacyjne w Regionalnych Programach Operacyjnych 2007–2013 – ocena w kontekście nowego okresu programowania, Studia Regionalne i Lokalne, 59, s. 104–122.
• Kociuba D., 2016, Rewitalizacja w strategiach rozwoju województw w Polsce, Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast, 13, 3, s. 67–73.
• Masierek E., 2013, Nieudane próby tworzenia w Polsce podstaw prawnych dotyczących rewitalizacji, Samorząd Terytorialny, 1–2, s. 41–59.
• Masierek E., 2016, Aktualne wyzwania rewitalizacyjne polskich miast na tle ich dotychczasowych doświadczeń, Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast,13, 4, s. 19–29.
• Parysek J.J., 2016a, Rewitalizacja jako problem i zadanie własne polskich samorządów lokalnych, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 33, s. 17–35.
• Parysek J.J., 2016b, O najbliższej przyszłości rewitalizacji w Polsce: pragmatycznie i prognostycznie, Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast, 13, 4, s. 5–17.
• Prusik M., Banaszek A., Źróbek R., 2015, Rola funduszy europejskich w finansowaniu procesu rewitalizacji miast w Polsce, Studia Miejskie, 17, s. 49–61.
• Sikorska P., 2016, O rewitalizacji na Mazowszu, MAZOWSZE Studia Regionalne, 19, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Warszawa, s. 249–258.
• Szmigiel K., 2010, Ocena roli samorządów wojewódzkich w kreowaniu i wdrażaniu polityki regionalnej w Polsce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 143, s. 193–204.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 40 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1999 r. poz. 139 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2022 r. poz. 503 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz.U. z 2022 r. poz. 260).
• Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (Dz.U. z 2020 r. poz. 818).
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2021 r. poz.485 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 9 czerwca 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację obszarów zdegradowanych w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1736).
• Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności, Uchwała nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności (M.P. z 2013 r. poz. 121).
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Uchwała nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (M.P. z 2012 r. poz. 252).
• Krajowa Polityka Miejska 2023, Uchwała nr 198 Rady Ministrów z dnia 20 października 2015 r. w sprawie przyjęcia Krajowej Polityki Miejskiej (M.P. z 2015 r. poz. 1235).
• Krajowa Polityka Miejska 2030, Uchwała nr 136 Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2022 r. w sprawie przyjęcia Krajowej Polityki Miejskiej 2030 (M.P. z 2022 r. poz. 746).
• Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, SRR 2010–2020, Uchwała Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2010 r. (M.P. z 2011 r. poz. 423).
• Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030, Uchwała nr 102 Rady Ministrów z dnia 17 września 2019 r. w sprawie przyjęcia Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030 (M.P. z 2019 r. poz. 1060).
• Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2001–2006, Uchwała nr 105 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2000 r. w sprawie przyjęcia Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001–2006 (M.P. 2000 nr 43 poz. 851).
• Polska. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Dokument zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z 7 maja 2007 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013, Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zmiany Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 (M.P. 2014 poz. 877).
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020 (wersja 15.1). Dokument zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej. Komunikat Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 marca 2023 r. o zatwierdzeniu przez Komisję Europejską zmian Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (M.P. 2023 poz. 262).
• Przewodnik dotyczący kryteriów planowania oraz zarządzania projektami dotyczącymi rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich, po-przemysłowych i po-wojskowych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego finansowanego ze środków funduszy strukturalnych (dokument roboczy), 2004, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa.
• Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004–2006”, Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 września 2004 r. (Dz.U. z 2004 r. poz. 2032).
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030), Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030) (M.P. 2017 r. poz. 260).
• Strategia Rozwoju Kraju 2020, Uchwała nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kraju 2020 (M.P. z 2012 r. poz. 882).
• Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004–2006”, Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 r. (Dz.U. z 2004 r. poz. 2117).
• Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006 (Dz.U. z 2004 r. poz. 2051).
• Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014–2020 zatwierdzone przez Radę Ministrów 2 sierpnia 2016 r. (aktualizacja).
• Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006 (Dz.U. z 2004 r. poz. 1745).
• Program Regionalny: Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027 (wersja 1.2). Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Dokument zatwierdzony przez Komisję Europejską 2 grudnia 2022 r.
• Instrukcja dotycząca przygotowania projektów rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego na lata 2014–2020 oraz preferencji dla projektów mających na celu przywrócenia ładu przestrzennego, 2016, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, Uchwała nr 180/14 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 lipca 2014 r. w sprawie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego.
• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, Uchwała nr 22/18 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego.
• Regionalny program operacyjny województwa mazowieckiego 2007–2013, Uchwała nr 903/356/14 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 24 czerwca 2014 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Regionalnego Programu operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007–2013.
• Regionalny program operacyjny województwa mazowieckiego 2014–2020, Uchwała nr 1674/359/22 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie przyjęcia projektu zmiany Regionalnego Programu operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014–2020.
• Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Uchwała nr 78/06 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 29 maja 2006 r. w sprawie uchwalenia Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja).
• Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 roku Innowacyjne Mazowsze, Uchwała nr 158/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 28 października 2013 r. w sprawie Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku.
• Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do 2030+ Innowacyjne Mazowsze, Uchwała nr 72/22 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24 maja 2022 r. w sprawie Strategii rozwoju województwa mazowieckiego 2030+.
• Szczegółowy opis priorytetów regionalnego programu operacyjnego województwa mazowieckiego 2007–2013 (Uszczegółowienie RPO WM), Uchwała nr 329/328/14 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 11 marca 2014 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007–2013 (Uszczegółowienie RPO WM).
• Szczegółowy opis osi priorytetowych regionalnego programu operacyjnego województwa mazowieckiego 2014–2020 (Uszczegółowienie RPO WM/SZOOP), Uchwała nr 1639/358/22 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 25 października 2022 r. w sprawie przyjęcia Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych (wersja 5.6) Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014–2020.
• Wykaz programów rewitalizacji województwa mazowieckiego, Uchwała nr 1214/339/22 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 19 lipca 2022 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Wykazu programów rewitalizacji województwa mazowieckiego.
• Zarządzenie nr 158/16 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 26 stycznia 2016 r. w sprawie powołania składu osobowego oraz przyjęcia regulaminu pracy Zespołu ds. Rewitalizacji.
• Uchwała nr 730/L/97 Rady Miasta Płocka z dnia 22 kwietnia 1997 r. w sprawie uchwalenia Strategii Rewitalizacji Płockiej Starówki.
• https://www.mapadotacji.gov.pl [dostęp: 3.03.2023].
• https://www.archiwum.mazovia.pl/baza-projektow [dostęp: 3.03.2023].
• https://www.funduszedlamazowsza.eu [dostęp: 3.03.2023].

Identifiers

DOI

10.21858/msr.44.04

Biblioteka Nauki

4150212