Dylematy funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w warunkach przesilenia cywilizacyjnego

• Authors: Elżbieta Mączyńska

Title variants

EN

The dilemmas of healthcare system functioning under the conditions of civilizational turning point

Abstracts

EN

The analyses presented in this study are focused on identifying new trends and challenges in the healthcare sector, primarily stemming from the ongoing global civilizational turning point as a consequence of the fourth industrial revolution, the digital revolution with its unimaginable potential of artificial intelligence. In such conditions, solutions aimed at optimal utilization of new technologies are particularly crucial, especially those addressing irregularities that result in the wastage of material and intellectual potential in this sector. In the face of almost chronic shortages in healthcare funding sources, characteristic not only of Poland but also many other countries, the rationalization of the utilization of available resources becomes of paramount importance. In Poland, this is particularly significant due to relatively low expenditures on healthcare, both in absolute terms and in relation to GDP. This is confirmed by the international statistics presented in the article. In this context, the article highlights selected rationalizing directions for changes in the national healthcare system.

PL

Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.

Keywords

PL

system ochrony zdrowia; czwarta rewolucja przemysłowa; przesilenie cywilizacyjne medykalizacja; FoMO; koszty samotności; AI; cyberchondria; denializm

EN

healthcare system; fourth industrial revolution; civilizational turning point; medicalization; FoMO (fear of missing out); costs of loneliness; AI (Artificial Intelligence); cyberchondria; denialism

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2024
• Issue: 48
• Pages: 9-36

Dates

published

2024

Contributors

author

Elżbieta Mączyńska

• Polskie Towarzystwo Ekonomiczne

• https://orcid.org/0000000227127672

References

• Akerlof G.A., Shiller R.J., 2021, Złowić frajera. Ekonomia manipulacji i oszustwa, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Assadourian E., 2023, From Polycrisis to Permacrisis, Resilience, January 3, https://www.resilience.org/stories/2023-01-03/from-polycrisis-to-permacrisis [dostęp 19.01.2023].
• Banerjee A.V., Duflo E., 2019, Good Economics for Hard Times: Better Answers to Our Biggest Problems, Publisher Public Affairs.
• Calaprice A., 2014, Einstein w cytatach. List Alberta Einsteina do Ottona Juliusburgera z 11.04.1946, Poltext, Warszawa.
• Conrad P., 1975, The discovery of hyperkinesis: Notes on the medicalization of deviant behawior, Social Problems, 23, 1, s. 12–21.
• Daniłowska S., 2014, Szczęście po duńsku, http://nordencentrum.pl/pliki/konferencja-HappyDanes-20141209/The_happy_Danes_SDanilowska_PL.pdf [dostęp 4.12.2023].
• Esteva A., Kuprel B., Novoa R.A., Ko J., Swetter S.M., Blau H.M., Thrun S., 2017, Dermatologist-level classification of skin cancer with deep neural networks, Nature, nature.com, https://scholar.google.nl/scholar?q=Sebastian+Thrun+Dermatologist-level+classification+of+skin+cancer+with+deep+neural+networks&hl=pl&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart [dostęp 3.12.2023].
• Fukuyama F., 2022, Awaria świata, Wszystko Co Najważniejsze, 18 kwietnia, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-francis-fukuyama-awaria-swiata/ [dostęp 4.12.2023].
• Gupta M., Sharma A., 2021, Fear of missing out: A brief overview of origin, theoretical underpinnings and relationship with mental health, World Journal of Clinical Cases, Jul 6; 9, 19, s. 4881–4889, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8283615/ [dostęp 4.12.2023].
• GUS, 2023, Wydatki na ochronę zdrowia w latach 2020–2022. Informacja sygnalna, 27.07., https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=GUS%2C+2023%2C+Wydatki+na+ochron%C4%99+zdrowia+w+latach+2020%E2%80%932022.+Informacja+sygnalna%2C+27.07.%2C[dostęp 10.01.2024].
• Han B.C., 2022, Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje, Wydawnictwo Krytyka Polityczna, Warszawa.
• Health at a Glance 2023 OECD Indicators, https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/7a7afb35-en.pdf?expires=1705281020&id=id&accname=guest&checksum=F2D6450D4BAFF0235E34E8881066E766 [dostęp 4.12.2023].
• Hertz N., 2020, The Lonely Century: Coming Together in a World that’s Pulling Apart, Sceptre, London.
• John T., 2018, How the World’s First Loneliness Minister Will Tackle ‘the Sad Reality of Modern Life, April 25, https://time.com/5248016/tracey-crouch-uk-loneliness-minister/ [dostęp 30.11.2023].
• Kant I., 1953, Imperatyw kategoryczny, https://filozofuj.eu/wp-content/uploads/2021/02/kant-imperatyw-kategoryczny.pdf [dostęp 30.11.2023].
• Kelly K., 2017, Nieuniknione: Jak inteligentne technologie zmienią naszą przyszłość, Poltext, Warszawa.
• Keynes J.M., 2020, Ekonomiczne perspektywy dla naszych wnuków (1930 r.), tłum. A. Kucharczyk, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 4, 91, s. 7–11.
• Kiyosaki R., Lechter S.L., 2002, Inwestycyjny poradnik bogatego ojca. Czyli w co inwestują bogaci – czego nie robią biedni i średnia klasa, Instytut Praktycznej Edukacji.
• Kleer J., 2021, Ekonomiczne i społeczne skutki przesileń cywilizacyjnych, Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Kochanowski J., oryg. 1584, Fraszki, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/fraszki.pdf [dostęp 10.01.2024].
• Kołodko G.W., 2014, Nowy pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, Ekonomista, 3, 161–180.
• Kołodko G.W., 2022, Świat w matni. Czwarta część trylogii, Wydawnictwo Prószyński, Warszawa.
• Kumar R., Kumari S., Bharti P., Sharma D., 2021, Nomophobia: A rising concern among Indian students, Industrial Psychiatry Journal, 30, 2, s. 230–233, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8709502/ [dostęp 1.12.2023].
• Lawder D., 2016, World Bank confirms NYU’s Romer as next chief economist, July 18, https://www.metro.us/world-bank-confirms-nyus-romer-as-next-chief-economist/ [dostęp 20.05.2020].
• Laeven L., Valencis F., 2008, Systemic Banking Crises: A New Database, International Monetary Fund Working Paper, WP/08/224, Washington, DC, November.
• Łazarska A., Miczek Z., 2023, Dowód z opinii biegłego z zakresu ekonomii w sprawach cywilnych i gospodarczych, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Mączyńska E., 2020, Społeczna Gospodarka Rynkowa. Archaiczny pleonazm czy remedium ? [w:] E. Mączyńska, P. Pysz (red.), Społeczna Gospodarka Rynkowa i integracja europejska w czasach przełomu, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, http://www.pte.pl/pliki/2/1/SGR_2020.pdf [dostęp 1.12.2023].
• Mączyńska E., 2021a, Samotność generuje koszty i zabija. Refleksje wokół książki prof. Noreeny Hertz, The Lonely Century: Coming Together in a World that’s Pulling Apart, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 1, 92, s. 40–48, http://www.pte.pl/pliki/1/68/E_1_2021.pdf [dostęp 4.11.2023].
• Mączyńska E., 2021b, Kryzysy jako impulsy zmian systemów społeczno-gospodarczych, MAZOWSZE Studia Regionalne, 37, s. 11–32.
• Nowakowski M., 2015, Medykalizacja i demedykalizacja. Zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego, UMCS, Lublin.
• Opolski K., Zuber M., 2023, Makroekonomiczne uwarunkowania finansowania systemu ochrony zdrowia – Kilka uwag w kontekście wyzwań systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Rekomendacje strategiczne na lata 2023–2027, Polska Akademia Nauk, Wydział Nauk Medycznych, Komitet Zdrowia Publicznego, Warszawa.
• Oransky I., Marcus A., 2023, There’s far more scientific fraud than anyone wants to admit, The Gauardian, Wed 9 Aug, https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/aug/09/scientific-misconduct-retraction-watch [dostęp 15.10.2023].
• Pigliucci M., 2022, Wyjdźcie z Twittera, wyjdźcie z Facebooka, aby żyć ! Wszystko co Najważniejsze, 6 sierpnia, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-massimo-pigliucci-uzaleznienie-od-mediow-spolecznosciowych/ [dostęp 19.12. 2022].
• RAPORT: Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków, 2022, Instytut Pokolenia, Warszawa, https://instytutpokolenia.pl/wp-content/uploads/2023/06/SAMOTNOSC_14.11.pdf [dostęp 30.11.2023].
• Raworth K., 2021, Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Rist G., 2016, Urojenia ekonomii, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
• Romer Po., 2016, The Trouble with Macroeconomics, https://paulromer.net/trouble-with-macroeconomics-update/WP-Trouble.pdf [dostęp 30.03.2022].
• Romer P., 2020, What Went Wrong, https://paulromer.net/what-went-wrong [dostęp 30.03.2022].
• Sachs I., 1996, W poszukiwaniu nowych strategii rozwoju, Gospodarka i Przyszłość, 1–4, s. 44.
• Sandel M.J., 2012, Czego nie można kupić za pieniądze. Moralne granice rynku, Kurhaus Publishing, Warszawa.
• Sennett R., 2010, Kultura nowego kapitalizmu, Muza S.A., Warszawa.
• Schwab K., 2018, Czwarta rewolucja przemysłowa, Studio EMKA, Warszawa.
• Schumacher E., 2022, Permacrisis’ is the UK’s word of the year for 2022, November 1, https://www.dw.com/en/permacrisis-is-the-uks-word-of-the-year-for-2022/a-63616601 [dostęp 17.01.2023].
• Stiglitz J.E., Sen A.A., Fitoussi J.-P., 2013, Błąd pomiaru. Dlaczego PKB nie wystarcza, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Stiglitz J.E. i in., 2019, Poza PKB Mierzmy to co ma znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Szyszkowska M., 2014, Wartości immoralne scalające ludzkość szansą na pokonanie nierówności [w:] Z. Strzelecki, E. Kryńska, J. Witkowski (red.), Kryzys jakości życia, Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, s. 71–81, https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/5057/Kryzys_jakosci_zycia.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 11.08.2023].
• Szyszkowska M., 2023, Mijamy się, Wydawnictwo „Kto jest Kim”, Warszawa.
• Taleb N.N., 2013, Antykruchość, Wydawnictwo Kurhaus, Warszawa.
• Taleb N.N., 2020, Czarny Łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem, Wydawnictwo Heraclon, Warszawa.
• The Happiness Research Institute, Our research, https://www.happinessresearchinstitute.com/happinessresearch, 2021 [dostęp 15.03.2021].
• Tooze A., 2022, Welcome to the world of the polycrisis, Financial Times, October 28, https://www.ft.com/content/498398e7-11b1-494b-9cd3-6d669dc3de33 [dostęp 18.01.2023].
• White K., 2002, An introduction to the sociology of health and illness, SAGE Publications Ltd.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.48.01

Biblioteka Nauki

29433451