Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy. Geneza powstania

• Authors: Anna Wieczorek , Magnolia Gorzelak

Title variants

EN

Marshall Józef Piłsudski Square – a permanent feature in Warsaw’s urban space. Genesis of Creation

Abstracts

EN

The Marshall Józef Piłsudski Square in Warsaw and the surrounding buildings can be read about in many books and articles on the history of the capital as well as the history of architecture and urban planning. There are also significant cartographic and iconographic resources in museums and archives. The analysis of the source materials indicates a large dispersion of information. There is a lack of a compendium of knowledge regarding the origins of the Square, changes in its appearance and related design thinking. These issues are addressed in a series of articles under the common title Marshall Józef Piłsudski Square – a permanent feature in Warsaw’s urban space. The aim of this article, the first in this series, is to outline the genesis of the Square and to explain the origins of the names Saxon Palace and Brühl Palace.

PL

O warszawskim Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego i otaczających go budynkach można przeczytać w wielu książkach i artykułach dotyczących dziejów stolicy oraz historii architektury i urbanistyki. Istnieją również spore zasoby kartograficzne i ikonograficzne w muzeach i archiwach. Analiza materiałów źródłowych wskazuje na duże rozproszenie informacji. Brakuje kompendium wiedzy dotyczącej genezy powstania Placu, zmian w jego wyglądzie i związanej z tym myśli projektowej. Tym zagadnieniom poświęcony jest cykl artykułów o wspólnym tytule Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy. Celem niniejszego artykułu, pierwszego w tym cyklu, jest przybliżenie genezy powstania Placu oraz wyjaśnienie skąd wzięły się nazwy Pałac Saski i Pałac Brühla.

Keywords

PL

Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego; Pałac Saski; Pałac Brühla

EN

Marshall Józef Piłsudski Square; Saxon Palace; Brühl Palace

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2024
• Issue: 48
• Pages: 113-133

Dates

published

2024

Contributors

author

Anna Wieczorek

author

Magnolia Gorzelak

• Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie

References

• Bieniecki Z., 1960, Oś barokowa Warszawy, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 5, 4, s. 469–522.
• Brzostek B., 2021, Wstecz. Historia Warszawy do początku, Muzeum Warszawy, Warszawa.
• Chrościcki J., Rottermund A., 1977, Atlas architektury Warszawy, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• Gieysztor A., Durko J. (red.), 1980, Warszawa jej dzieje i kultura, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• Matejko J., 1961, Poczet królów i książąt Polskich, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, Kraków.
• Mączak A. (red.), 2006, Historia Europy, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław – Warszawa – Kraków.
• Miłobędzki A., 1968, Zarys dziejów architektury w Polsce, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Muszyńska-Hoffmannowa H., 1976, Panie na Wilanowie, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
• Stępiński Z., 1988, Siedem placów Warszawy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Wieczorek A., 1997, Plac Marszałka J. Piłsudskiego nie rozstrzygniętym problemem urbanistycznym Warszawy, Przyroda i Miasto, Wydawnictwo SGGW, s. 45-70.
• Wieczorek A., Kołodziej J., 1998, Krajobraz kulturowy Warszawy. Oś Saska – problemy ochrony konserwatorskiej, Ochrona Zabytków, 51, 2, s. 156–161.
• Wolski J. (red.), 1986, Atlas Historyczny Świata, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa – Wrocław.
• Zahorski A. (red.), 1984, Warszawa w latach 1526–1795, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Zamoyski A., 2011, Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966–2008, Wydawnictwo Literackie, www.wydawnictwoliterackie.pl.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. z dnia 10 marca 2023 r. Dz.U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.), w skrócie uPb.
• Ustawa z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (t.j. z dnia 26 marca 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 764 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (Dz.U. z 2021 r. poz. 1551 z późn. zm.), w skrócie uoPS.
• Plan Warszawy z 1732 roku, Archiwum Główne Akt Dawnych (Inwentarz zbioru kartograficznego 086-16), http://agadd2.home.net.pl/metrykalia/402/album/86-16/index.html [dostęp 11.10. 2023], w skrócie AGAD 1732, 086-16.
• Plan de Varsovie fait par ordre de son Excellence Monseigneur le Comte de Bieliński Marechal de la Cour z 1732 roku, Archiwum Główne Akt Dawnych (Inwentarz zbioru kartograficznego 086-21), http://agadd2.home.net.pl/metrykalia/402/album/86-21/index.html [dostęp 11.10. 2023], w skrócie AGAD 1732, 086-21.
• Plan de la ville de Varsovie..., tzw. Mały plan Tirregaille’a, skala ok. 6750 Pierre Ricaud de Tirregaille, Gottlob Jakob Marstaller z 1762 roku, Muzeum Warszawy, Gabinet Planów i Map Warszawy, https://kolekcje.muzeumwarszawy.pl/pl/obiekty/269/ [dostęp 02.09.2023], w skrócie MW 1762.
• Plan Warszawy Georgesa Louisa Le Rouge’a z 1768 roku, Muzeum Warszawy, Gabinet Planów i Map Warszawy, Publikowany – Wydawca: Muzeum Warszawy, Wydanie I, Warszawa 2014, w skrócie MW 1768.
• Plan Warszawy z 1780 roku, Archiwum Główne Akt Dawnych (Inwentarz zbioru kartograficznego 086-20), http://agadd2.home.net.pl/metrykalia/402/album/86-20/index.html [dostęp 11.10. 2023], w skrócie AGAD 1780, 086-20.
• Mapa Warszawy z 2024 roku ze strony internetowej m.st. Warszawy, https://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=mapa_historyczna# [dostęp 10.01.2024], w skrócie https://mapa.um.warszawa.pl
• Otok Planu de la ville de Varsovie..., tzw. Mały plan Tirregaille’a, skala ok. 6750 Pierre Ricaud de Tirregaille, Gottlob Jakob Marstaller z 1762 roku, Muzeum Warszawy, Gabinet Planów i Map Warszawy, https://kolekcje.muzeumwarszawy.pl/pl/obiekty/269/ [dostęp 02.09.2023], w skrócie MW 1762.
• Zbiory Zamku Królewskiego w Warszawie, Sala Canaletta, https://www.zamek-krolewski.pl/strona/historia/620-canaletto [dostęp 30.10. 2023], w skrócie ZK Sala Canaletta.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.48.05

Biblioteka Nauki

29433455