Modernizacja Ogrodu Japońskiego w Parku Śląskim w Chorzowie – studium przypadku

• Authors: Jakub Botwina , Beata Fortuna-Antoszkiewicz , Jan Łukaszkiewicz

Title variants

EN

Modernization of the Japanese Garden in the Silesian Park in Chorzów – case study

Abstracts

EN

The area where the Culture and Recreation Park in Chorzów was established consisted primarily of degraded post-mining areas, spoil heaps, landfills, sinkholes and marshes. In 1950, due to the initiative of General Jerzy Ziętek, the governor of Silesia, it was decided to establish one of the largest urban parks in Europe on the border of Katowice, Chorzów and Siemianowice. The design was commissioned to Professor Władysław Niemirski of the Warsaw-Ursynów School of Landscape Architecture at the Warsaw University of Life Sciences. The implementation work began in 1951 and lasted for almost 20 years until 1968. The park's programme was designed to offer a great variety of recreational and natural functions, making this project unique both in Poland and in Europe. Among the numerous attractions, several objects deserved special attention, such as the Amusement Park, the Silesian ZOO, the planetarium, an extensive water system and a forest zone. The modernity of the park can also be demonstrated in the diversity of its internal transport system with a wide walking promenade, numerous paths for pedestrians and cyclists, as well as a narrow-gauge railroad and a cable car, which provide access to the most distant parts of this nearly 600 ha area. Along the central axis of the park, a series of theme gardens were designed, and only some of these have been created. The most important of these, designed by Professor Edward Bartman, are the Rose Garden and Japanese Garden, which have beenonly partially completed. In the cooperation between the Department of Landscape Architecture, Warsaw University of Life Sciences and the Silesian Park, a comprehensive natural inventory and a series of pre-design analyses of the area were carried out between 2014–2016. The concept for the modernization of the Japanese Garden was developed in the next stage, followed by a construction project and a building permit. The work on the detailed documentation was completed in the autumn of 2016. The project was completed and commissioned in July 2021. In 2023, it won the internauts' vote in the Public Space category of the Poland Architecture 2022 Poll. The paper presents the key results of the spatial analyses carried out, the programme, assumptions and methods, and selected design solutions related to the design and implementation of the Japanese Garden in the Culture and Recreation Park in Chorzów.

PL

Obszar, na którym powstał Chorzowski Park Kultury i Wypoczynku w dużej mierze stanowiły zdegradowane tereny pogórnicze, hałdy, składowiska odpadów, zapadliska oraz bagna. W 1950 r. z inicjatywy gen. Jerzego Ziętka, wojewody śląskiego, podjęto decyzję o budowie na granicy Katowic, Chorzowa i Siemianowic, jednego z największych parków miejskich w Europie. Projekt zlecono profesorowi Władysławowi Niemirskiemu z warszawskiej – ursynowskiej szkoły architektury krajobrazu w SGGW, a prace realizacyjne rozpoczęto w 1951 r. i trwały one bez mała 20 lat, do 1968 r. Oferta programowa parku zakładała duże bogactwo funkcji rekreacyjnych oraz przyrodniczych, co czyniło tę realizację unikatową w skali nie tylko Polski, ale całej Europy. Wśród wielu atrakcji wyróżniały się Wesołe Miasteczko, ogród zoologiczny, planetarium, rozbudowany układ wodny oraz część leśna. O nowoczesności parku świadczyć może również zróżnicowanie wewnętrznego układu komunikacyjnego z szeroką promenadą spacerową, licznymi ścieżkami dla pieszych i rowerzystów, a także kolejką wąskotorową i kolejką linową pozwalającą dotrzeć w najdalsze zakątki tego blisko 600 ha terenu. Wzdłuż głównej osi parku zaprojektowano sekwencję ogrodów tematycznych, z których tylko cześć doczekała się realizacji. Najważniejsze z nich, zaprojektowane przez prof. Edwarda Bartmana to ogród różany oraz ogród japoński – zrealizowany tylko częściowo. W ramach współpracy pomiędzy KAK (Katedrą Architektury Krajobrazu, SGGW) i Parkiem Śląskim w latach 2014–2016 wykonano inwentaryzację przyrodniczą oraz szereg analiz przedprojektowych terenu. W kolejnym etapie opracowana została koncepcja modernizacji Ogrodu Japońskiego oraz projekt budowlany wraz z pozwoleniem na budowę. Prace nad dokumentacją wykonawczą zakończono jesienią 2016 r. Projekt doczekał się realizacji i w lipcu 2021 r. został oddany do użytkowania. W 2023 r. zwyciężył w głosowaniu internautów w kategorii „Przestrzeń publiczna” w Plebiscycie Polska Architektura 2022. W artykule przedstawiono najważniejsze wyniki przeprowadzonych analiz przestrzennych, program, założenia oraz metodę oraz wybrane rozwiązania projektowe związane z projektem oraz realizacją Ogrodu Japońskiego w WPKiW w Chorzowie.

Keywords

PL

Ogród Japoński; Park Śląski w Chorzowie; tereny poprzemysłowe; projekt modernizacji; ogród tematyczny; przestrzeń publiczna; japońska sztuka ogrodowa

EN

Japanese Garden; Silesian Park in Chorzów; post-industrial areas; modernization project; theme garden; public space; Japanese garden art

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2024
• Issue: 51
• Pages: 71-87

Dates

published

2024

Contributors

author

Jakub Botwina

• Katedra Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

author

Beata Fortuna-Antoszkiewicz

• Katedra Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

author

Jan Łukaszkiewicz

• Katedra Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

References

• Ciołek G., 1954, Ogrody polskie. Wyd. Budownictwo i Architektura, Warszawa.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Łukaszkiewicz J., Wiśniewski P., 2014a, Inwentaryzacja ogólna drzewostanu parku. Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. Gen. Jerzego Ziętka S.A., al. Różana 2, 41-501 Chorzów. Msp. w zbiorach WPKiW.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Łukaszkiewicz J., Wiśniewski P., 2014b, Inwentaryzacja ogólna drzewostanu parku. Część II, Studia i analizy. Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. Gen. Jerzego Ziętka S.A., al. Różana 2, 41-501 Chorzów. Msp. w zbiorach WPKiW.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Łukaszkiewicz J., Wiśniewski P., 2016, Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie (Park Śląski) – historia obiektu, kompozycja przestrzenna, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie, Tom XLIV, s. 203–213.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Łukaszkiewicz J., Wiśniewski P., 2017, Przekształcenia kompozycji szaty roślinnej Parku Śląskiego w Chorzowie po 60 latach, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie, Tom XLV, s. 193–215.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Łukaszkiewicz J., Wiśniewski P., 2014, Inwentaryzacja ogólna drzewostanu parku (600 ha). Część I, Studium obiektu. Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. Gen. Jerzego Ziętka S.A., al. Różana 2, 41-501 Chorzów. Mps. zbiorach WPKiW.
• Gasidło K., 2013, Przekształcenia terenów i obiektów poprzemysłowych jako problem urbanistyczno-architektoniczny województwa śląskiego, Zeszyty Naukowe. Architektura, 52, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Kowalski K., 2010, Projektowanie bez barier – wytyczne, www.integracja.org, 2010, on-line [dostęp 15.03.2024].
• Łukaszkiewicz J., Fortuna-Antoszkiewicz B., Rosłon-Szeryńska E., 2019a, Ursynowska szkoła architektury krajobrazu – mistrzowie i ich dzieło, Cz. 1, Acta Scientiarum Polonorum. Seria: Architectura, 18, 1, s. 133–146.
• Łukaszkiewicz J., Fortuna-Antoszkiewicz B., Rosłon-Szeryńska E., Bartman Z., 2019b, Ursynowska szkoła architektury krajobrazu – mistrzowie i ich dzieło, Cz. 2, Acta Scientiarum Polonorum. Seria: Architectura, 18, 2, s. 125–138.
• Łukaszkiewicz J., Fortuna-Antoszkiewicz B., Długoński A., Wiśniewski P., 2019c, From the heap to the park – reclamation and adaptation of degraded urban areas for recreational functions in Poland, Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 28, s. 664–681.
• Łukaszkiewicz J., Fortuna-Antoszkiewicz B., Wiśniewski P., 2021, Silesia Park, Chorzów, Poland [w:] R. Murray (red.), Why cities need large parks. Large parks in large cities, Routlege, London, New York, s. 264–273.
• Majdecki L., 1981, Historia ogrodów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Majdecki L., 1994, Pasja twórcza [w:] J. Rylke (red.), Krajobrazy. Jubileusz 80-lecia urodzin Profesora Władysława Niemirskiego, Wyd. SGGW, Warszawa.
• Myjak-Sokołowska E., Botwina J., 2017, Projekt modernizacji i rozbudowy Ogrodu Japońskiego w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku im. Gen. Jerzego Ziętka S.A. w Chorzowie, XX Forum Architektury Krajobrazu: praktyka zawodowa – badania naukowe – dydaktyka, 21–23 września 2017 r.
• Niemiec W., 1953, Park Kultury i Wypoczynku w Stalinogrodzie, Architektura, 11, 73, s. 273–278.
• Niemiec W., Kuszell B., 1954, Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Stalinogrodzie [w:] Biuletyn Techniczny Centralnego Biura Studiów i Projektów Budownictwa Komunalnego, Rocznik 2, nr 1, Wyd. Centralne Biuro Studiów i Projektów Budownictwa Komunalnego [Druk] RSW „Prasa”, Warszawa, s. 7–11.
• Niemirski A., 1994, Profesor Władysław Niemirski – architekt krajobrau [w:] J. Rylke (red.), Krajobrazy. Jubileusz 80-lecia urodzin Profesora Władysława Niemirskiego, Wyd. SGGW, Warszawa, s. 8–20.
• Niemirski W., 1971, Schlesicher Kulturpark in Kattowitz, Baumeister. Zeitschrift für Architektur, Planung, Umwelt, 7, s. 826–827.
• Niemirski W. (red.), 1973, Kształtowanie terenów zieleni, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• Niemirski W., Słotwiński K. (red.), 1963, Śląski Park Kultury, Nakładem Komitetu Budowy Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Katowicach, Wyd. „Śląsk”, Katowice.
• Park Śląski, https://parkslaski.pl/historia-parku, on-line [dostęp 15.03.2024].
• Ptaszycka A., 1950, Przestrzenie zielone w miastach, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Oddział w Poznaniu, Poznań.
• Siewniak M., Mitkowska A., 1998, Tezaurus sztuki ogrodowej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
• Suzuki S., 1991, Japanese Landscape Design, Process Architecture Ser.; No. 95.
• Suzuki S., 2006, Part 2: Landscapes and Natural Harmony, Process Architecture Ser.; No. 131.
• Sztuka Krajobrazu, https://sztuka-krajobrazu.pl/, on-line [dostęp 15.03.2024].
• Tołwiński T., 1963, Urbanistyka. Tom III: Zieleń w urbanistyce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.51.04

Biblioteka Nauki

55790755