Szamgar, syn Anata, w „Dawnych Dziejach Izraela” Józefa Flawiusza

• Authors: Łukasz Toboła

Title variants

Szamgar, syn Anata, w „Dawnych Dziejach Izraela” Józefa Flawiusza

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Biblijna wzmianka o Szamgarze, synu Anata (Sdz 3, 31), intryguje swą zwięzłością. Uwagę przykuwa brak użycia terminów „sędzia” i „wybawca” w odniesieniu do osoby Szamgara oraz nieobecność formuł powołania na urząd przez Jahwe towarzyszących innym sędziom Izraela. W wyjaśnieniu tej lakoniczności może pomóc tradycja poświadczona przez Józefa Flawiusza (Dawne dzieje Izraela, 5, 197), który pisze, że „Sanagaros, Anata syn, został wybrany, aby rządzić, w pierwszym roku rządów stracił życie”. Użyte przez Józefa Flawiusza wyrażenie αἱρεθεὶς ἄρχειν („będąc wybrany zarządcą”), dla którego brak bezpośredniego odpowiednika w obecnej postaci tekstu Sdz 3, 31, może być przekładem hebrajskiego leksemu הבקר zinterpretowanego przez starożytnego historyka nie jako określenie oręża, którym walczył Szamgar (םלםד הבקר – „grządziel bydlęca”), lecz jako należący do kolejnego stychu, odrębny termin – imiesłów bierny הֻבִקַר z rdzenia בקר w znaczeniu „doglądać, nadzorować”, poświadczony w tekstach z Qumran, gdzie pojawia się słowo םבקר („nadzorca, zarządca”). Zgodnie z interpretacją sugerowaną przez Józefa Flawiusza problematyczny fragment wersetu Sdz 3, 31 można zatem wokalizować i tłumaczyć w następujący sposób: „został wybrany rządcą [הֻבְקַר] i również on uratował Izraela”.

EN

Although Shamgar is described as deliverer of Israel in Judg 3:31, all the regular elements in the description of the work of Israel’s judges seems to be lacking there (for example, the official titles שפט or מושיע). In this context the tradition of Josephus (Antiquities 5:197) is instructive here: Σανάγαρος ὁ Ἀνάθου παῖς αἱρεθεὶς ἄρχειν ἐν τῷ πρώτῳ τῆς ἀρχῆς ἔτει κατέστρεψε τὸν βίον (“Sanagaros, the Anath’s son, having been chosen to rule, in the first year of his rule lost his life”). If Josephus’ biblical source was basically the same as the Masoretic Text, he seems to understood the lexeme הבקר of Judg 3:31 as a passive verbal form from the root בקר, in the sense attested in the Qumran scrolls, where the term מבקר means “supervisor, inspector.” Therefore, although the standard formula of assuming the rule is missing there, the consonantal Hebrew text permits one to recognize Shamgar as chief and deliverer of Israelites. He “has been appointed” (הֻבְקַר) to be a “supervisor, chief” (compare αἱρεθεὶς ἄρχειν in Josephus) of Israel.

Keywords

PL

Szamgar ben Anat; Księga Sędziów; Józef Flawiusz

• Publisher: Polskie Towarzystwo Teologiczne
• Journal: Ruch Biblijny i Liturgiczny
• Year: 2014
• Volume: 67
• Issue: 1

Dates

published

2014-03-31

Contributors

author

Łukasz Toboła

Identifiers

DOI

10.21906/rbl.28