Archetyp liturgii słowa w liturgii synagogalnej

• Authors: Jacek Nowak

Title variants

Archetyp liturgii słowa w liturgii synagogalnej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Genezy chrześcijańskiej liturgii słowa należy upatrywać w Biblii, ponieważ z niej wywodzi się liturgia synagogalna. Artykuł jest podzielony na trzy części: (1) Liturgia słowa, (2) Aklamacje, (3) Ambona. Pokazane są zestawy czytań w zależności od święta, a także zachowania lektorów i wiernych. Największe znaczenia miała Tora. Mniejsze znaczenie miało czytanie proroków. Do istotnych momentów liturgii słowa należy w synagodze także homilia i śpiew psalmów. Zgromadzenie kończyło się udzieleniem błogosławieństwa. Liturgia chrześcijańska przyjęła również aklamacje: Amen i Alleluja. W synagodze znajduje się także ambona, która bierze swoją podstawę biblijną z Ne 8, 4. Te synagogalne elementy przechodzą do chrześcijaństwa. Biorąc pod uwagę 2 Kor 13–18, widać różnicę pomiędzy liturgią synagogalną a liturgią chrześcijańską. O archetypie można mówić tylko w zewnętrznej formie. W czasach Starego Testamentu zwracano się tylko do Boga. W liturgii Kościoła podczas proklamacji słowa Bożego jest obecny Chrystus (por. Sobór Watykański II, konst. Sacrosanctum Concilium, 7, 33). Tak więc w chrześcijańskiej liturgii słowa człowiek odnajduje ducha i życie (por. J 6, 63).

EN

One should look for the roots of the Christian liturgy of the word in the Bible, as this is where the synagogal liturgy comes from. This paper consists of three parts: (1) The Liturgy of the Word, (2) Acclamations, and (3) The Ambo.  It shows sets of readings for different holidays as well as the gestures and responses of lectors and the faithful. In the liturgy of the word, the Torah was the most important book; the prophets’ texts were of a lesser importance. The homily and the singing of psalms were also crucial elements of the liturgy. The gathered assembly ended with a blessing. Acclamations: Amen and Alleluia have also been adopted into the Christian liturgy. In a synagogue there is an ambo, whose Biblical roots can be found in Neh 8 : 4. These synagogal elements have been adopted into Christianity. Taking into consideration 2 Cor 13–18, some differences between the synagogal liturgy and the Christian liturgy can be noticed. The archetype of the liturgy of the word refers only to the external characteristics of the liturgy. In times of the Old Testament, people addressed only God, whereas in the liturgy of the Church, Christ is also present during the proclamation of the word of God (cf. Vatican Council II, Sacrosanctum Concilium, 7, 33). Therefore, in the Christian liturgy of the Word, man finds the Spirit and life (cf. J 6 : 63).

Keywords

PL

aklamacja; ambona; liturgia słowa; liturgia synagogalna; aklamacja; ambona; liturgia słowa; liturgia synagogalna

EN

acclamation; ambo; liturgy of the word; synagogal liturgy

• Publisher: Polskie Towarzystwo Teologiczne
• Journal: Ruch Biblijny i Liturgiczny
• Year: 2018
• Volume: 71
• Issue: 1

Dates

published

2018-03-31

Contributors

author

Jacek Nowak

References

• Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2003). Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst łaciński, grecki, arabski, ormiański, polski. T. 3: (1414–1445): Konstancja, Bazylea–Ferrara–Florencja–Rzym. Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici.
• Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2005). Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst łaciński i polski. T. 4: (1511–1870): Lateran V, Trydent, Watykan I (Wznowienie 1). Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici.
• Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2007). Konstytucje apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii. Prawo kanoniczne świętych Apostołów. Kary świętych Apostołów dla upadłych. Euchologion Serapiona. (S. Kalinkowski & A. Caba, Trans.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Biblia Sacra juxta Vulgatam Clementinam. (1947). Romæ: Typis Societatis S. Joannis Evang.
• Catechism of the Catholic Church. (1992, October 11).
• Chmiel, J. (1990). Żydowskie korzenie chrześcijańskiej liturgii. Ateneum Kapłańskie, 82(1), 51–62.
• Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments. (2014, June 29). Homiletic Directory.
• Cyprian. (1969). Listy. (M. Michalski & E. Stanula, Eds., W. Szołdrski, Trans.). Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• General Instruction of the Roman Missal. (1969).
• Gryglewicz, F., Łukaszyk, R., & Sułowski, Z. (Eds.). (1985). Encyklopedia katolicka. T. 1 (1st ed.). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Kalfas, B. (1999). Tkaniny i hafty synagogalne oraz męski strój modlitewny. Liturgia Sacra, 5(1), 133–142.
• Łach, S. (Ed.). (1971). Księga Liczb. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, ekskursy. Poznań; Warszawa: Pallottinum.
• Langkammer, H. (Ed.). (1972). Księgi Ezdrasza–Nehemiasza. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, ekskursy. Poznań; Warszawa: Pallottinum.
• Marsili, S. (1992). Dalle origini della Liturgia cristiana alla caratterizzazione rituale. In S. M. Marsili (Ed.), La liturgia, panorama storico generale (Ristampa). Genova: Marietti.
• Michalski, M. (1975). Antologia literatury patrystycznej. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Missale romanum: ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum Ioannis Pauli PP. II cura recognitum. (2002) (3rd ed.). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Mszał rzymski dla diecezji polskich. (2010) (2nd ed.). Poznań: Pallottinum.
• Nadolski, B. (2006). Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum.
• Nocent, A. (1983). Storia della celebrazione dell’Eucaristia. In S. M. Marsili (Ed.), Eucaristia. Teologia e storia della celebrazione. Casale Monferrato: Marietti.
• Ricciotti, G., & Dąbrowski, E. (1956). Życie Jezusa Chrystusa. (J. Skowroński, Trans.) (3rd ed.). Warszawa: PAX.
• Schedl, C. (1995). Historia Starego Testamentu. T. 2: Lud Bożego Przymierza. (S. Stańczyk, Trans.). Tuchów: s.n.
• Vatican Council II. (1965a, October 28). Nostra aetate.
• Vatican Council II. (1965b, November 18). Dei Verbum.
• Vatican Council II. (1965c, December 7). Gaudium et spes.
• Vries, S. P. D. (1999). Obrzędy i symbole Żydów. (A. Borowski, Trans.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Wujek, J., Styś, S., & Lohn, W. (Eds.). (1962). Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (3rd ed.). Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.

Identifiers

DOI

10.21906/rbl.3608