Struktura pojęcia smutek u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

• Authors: Natalia Jach-Salamon

Title variants

EN

Structure of the Concept of Sadness in Preschool and Early School Age Children

Abstracts

EN

The article presents research on the structure and content of the concept of sadness, based on the statements of preschool and early school age children. The research was carried out in a transverse (transversal) system among children selected from six age groups: 4;0 -4;11, 5;0-5;11, 6;0-6;11, 7;0-7;11, 8;0-8;11, 9;0-9;11. Data collected from a sample of 240 children were used to analyze the test results. There were 20 girls and 20 boys in each of the six designated age group. In order to describe the content and structure of emotional concepts the experimental technique created by S. Grabias (2012) was used. It allowed to obtain an information on six basic components of a given concept, i.e. definition/definition category, carrier, features, activities, causes, circumstances /effect and in addition his assessment.

PL

W artykule przedstawiono badania dotyczące struktury i treści pojęcia smutek, na podstawie wypowiedzi dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Badania były realizowane w ukła-dzie poprzecznym (transwersalnym) wśród dzieci wybranych z sześciu grup wiekowych: 4,0-4,11, 5,0-5,11, 6,0-6,11, 7,0-7,11, 8,0-8,11, 9,0-9,11. Do analizy wyników badań posłużyły dane zebrane od grupy 240 dzieci. W każdym z sześciu wyznaczonych przedziałów wiekowych znajdowało się po 20 dziewczynek i 20 chłopców. W celu opisu treści i struktury pojęć emocjonalnych posłużono się eksperymentalną techniką stworzoną przez S. Grabiasa (2012), która pozwoliła na uzyskanie infor-macji dotyczących sześciu podstawowych cech składowych danego pojęcia, tj.: definicja/kategoria definicyjna, nosiciel, cechy, czynności, przyczyny, okoliczności/skutek oraz dodatkowo jego oceny.

Keywords

PL

struktura pojęcia smutek; wiek przedszkolny i wczesnoszkolny; emocje u dzieci

EN

structure of the concept of sadness; preschool and early school age; emotions in children

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2021
• Volume: 50
• Issue: 1
• Pages: 271-288

Dates

published

2021

Contributors

author

Natalia Jach-Salamon

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Instytut Psychologii

• https://orcid.org/0000000312318086

References

• Astington J., 1993, The child’s Discovery of the mind, Cambridge.
• Barr-Zisowitz C., 2005, „Smutek” – czy istnieje takie zjawisko?, [w:] Psychologia emocji, red. M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, Gdańsk, s. s. 761-779.
• Bartmiński J., 1990, Językowy obraz świata, Lublin.
• Bartmiński J., 2001, Styl potoczny, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 115-134.
• Borowiec H., 2007, Kategorie interpretowania rzeczywistości w języku dzieci, [w:] Język. Interakcja. Zaburzenia mowy. Metodologia badań, red. T. Woźniak, A. Domagała, t. 2, seria: Mowa. Teoria-Praktyka, Lublin, s. 107–132.
• Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin.
• Cutting A.L., Dunn J., 1999, Theory of mind, emotion understanding, language and family background: individual differences and interrelations, “Child Development” 70(4), s. 853–865.
• De Catanzaro D.A., 1999, Motywacje i emocje. W ujęciu ewolucyjnym, fizjologicznym, rozwojowym i społecznym, Warszawa.
• Doliński D., 2000, Ekspresja emocji. Emocje podstawowe i pochodne, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2. red. J. Strelau, Gdańsk, s. 351–368.
• Dunn J., 1998, Doświadczanie i rozumienie emocji, relacji społecznych oraz przynależności kulturowej, [w:] p. Ekman, R.J. Davidson, Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk, s. 295-298.
• Ellsworth P.C., Smith C.A., 1988, From appraisal to emotion: Differences among unpleasant feelings, “Motivation and Emotion” 12(3), s. 271-302.
• Gąsiorek K., 1991, Abstrakta w rozwoju dzieci i młodzieży, Kraków.
• Gawda B., 2017, Struktura pojęć emocjonalnych. Wykorzystanie technik fluencji werbalnej, Lublin.
• Gawda B., Kosacka K., Banaszkiewicz P., 2020, Psychologia emocji pokolenia digital natives, Lublin.
• Grabias S., 2012, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 15–71.
• Hatfield E., Cacioppo J.T., Rapson R.L., 1994, Emotional Contagion, Paris.
• Harris P.L., 1989, Children and emotion: The development of psychological understanding, Oxford.
• Harris P.L., Saarni C., 1989, Children’s understanding of emotion: An introduction, [w:] Children’s understanding of emotion, red. C. Saarni, P.L. Harris, Cambridge, s. 3-24.
• Jasielska A., Buchnat M., 2018, Wiedza na temat smutku u dzieci z różnym poziomem rozwoju intelektualnego, „Studia Edukacyjne” 47, s. 257–287.
• Jęczeń U., 2007, Językowa projekcja emocji. Emocje w zachowaniach językowych dzieci upośledzonych umysłowo i dzieci w normie intelektualnej, [w:] Język, interakcja, zaburzenia mowy. Metodologia badań, red. T. Woźniak, A. Domagała, Lublin, s. 133-171.
• Jęczeń U., 2016, Strach jest koło ucha, czyli umiejscowienie emocji w ciele człowieka w wypowiedziach sześcioletnich dzieci, „Logopedia” 45, s. 33–52.
• Jęczeń U., 2017, Językowa projekcja emocji w wypowiedziach dzieci w normie intelektualnej i dzieci z zespołem Downa, Lublin.
• Jęczeń U., 2018, Językowe wykładniki pojęcia „radość” w wypowiedziach dzieci w normie intelektualnej i dzieci z zespołem Downa, „ANNALES” 31(4), s. 97–119.
• Jedliński R., 2000, Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową, Kraków.
• Kielar-Turska M., 2015, Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki red. J. Trempała, Warszawa, s. 202-233.
• Lazarus R.S., 1991, Emotion and Adaptation, New York.
• Nowakowska-Kempna I., 2000, Konceptualizacja uczuć w języku polskim, cz. 2., Warszawa.
• Oatley K., Jenkins J.M., 2003, Zrozumieć emocje, Warszawa.
• Rudkowska G., 2006, Wiedza o przyczynach i przejawach emocji dzieci kończących edukację przedszkolną, „Psychologia Rozwojowa” 11(2), s. 77–91.
• Russell J.A., Lemay G., 2005, Pojęcia dotyczące emocji, [w:] Psychologia emocji, red. M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, Gdańsk, s. 617–633.
• Schaffer H.R., 2016, Psychologia dziecka, Warszawa.
• Shaver P.R., Schwartz J., Kirson D., O’connor C., 1987, Emotion knowledge: Further exploration of a prototype approach, “Journal of Personality and Social Psychology” 52(6), s.1061–1086.
• Shweder R.A., 1998, „Nie jesteś chory, tylko się zakochałeś”, [w:] Natura emocji, red. P. Ekman, R.J. Davidson, Gdańsk, s. 36–47.
• Stępień-Nycz M., 2015, Rozwój reprezentacji emocji w dzieciństwie, Warszawa.
• Wallbott H.G., Scherer K.R., 1989, Assessing emotion by questionnaire, [w:] Emotion: Theory, research and experience, red. R. Plutchik, H. Kellerman, t. 4: the measurement of emotion, New York, s. 55–82.

Identifiers

DOI

10.24335/37p8-z107

Biblioteka Nauki

1954899