Słyszę – słucham – rozumiem. Rola zagadki w poznawaniu świata i języka

• Authors: Alina Maciejewska

Title variants

EN

I Hear – I Listen – I Understand. The Role of the Riddle in Learning About the World and Language

Abstracts

EN

Modern cognitive research is increasingly engrossed in the role our senses play in learning about world and language. Although from speech therapy perspective, the sense of hearing is the key to enter the world of language – mastering language, communication and cultural competence, both biological fitness, guaranteeing perception of sounds i.e. hearing and the intellectual one i.e. listening, allow to develop knowledge of language structures, world, and to be a part of cultural message.

PL

Udział zmysłów w poznawaniu świata i języka coraz częściej staje się przedmiotem badań kognitywnych. Z perspektywy logopedii wiemy, że kluczem umożliwiającym wejście do świata języka – opanowania kompetencji językowej i komunikacyjnej oraz kulturowej – jest zmysł słuchu. Sprawność biologiczna gwarantująca odbiór dźwięków – słyszenie i sprawność intelektualna – słuchanie umożliwia budowanie struktur wiedzy o języku i świecie, uczestniczenie w przekazie kulturowym. Autorka, wykorzystując zabawę zagadkami w terapii studentów niesłyszących, pokazuje, jakie problemy w identyfikowaniu przedmiotów ukrytych w tekstach mają młodzi ludzie z uszkodzonym słuchem. Także analiza sposobów rozwiązywania zagadek przez osoby słyszące (studentów i uczniów) wskazuje na ich trudności i ograniczenia w rozumieniu takich tekstów. Wykorzystywanie zagadek w pracy nad rozwijaniem sprawności językowej wskazuje na konieczność uwzględniania w terapii logopedycznej treningu w językowym ujmowaniu znaczeń wyrazów i „manipulowania” formą i treścią znaków językowych.

Keywords

PL

semantyka; umiejętność słuchania; percepcja słuchowa; zagadki; definiowanie znaczeń

EN

semantics; listening skills; auditory perception; riddles; defining meanings

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2022
• Volume: 51
• Issue: 2
• Pages: 45-64

Dates

published

2022

Contributors

author

Alina Maciejewska

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Wydział Nauk Humanistycznych

• https://orcid.org/0000000156658520

References

• Awdiejew A., 1995, Kondensacja a kreowanie świata w dyskursie artystycznym, [w:] Kreowanie świata w tekstach, red. A. M. Lewicki, R. Tokarski, Lublin.
• Boniecka B., 1998, Lingwistyka tekstu, teoria i praktyka, Lublin.
• Bergen B., 2017, Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie, Kraków.
• Brückner A., 1993, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa.
• Caillois R., 1967, Zagadka i obraz poetycki, [w:] Odpowiedzialność i styl, Warszawa.
• Cieszyńska-Rożek J., 2018, Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Słuch, Kraków.
• Ganc M., Kobosko J., Jędrzejczak W., Skoczylas A., Skarżyński H., Rozwój ruchowy u dzieci w młodszym wieku szkolnym z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego i rozwoju mowy na tle rówieśników rozwijających się typowo, „Audiofonologia” t. 11, 2, s. 65 –73.
• Gazzaniga M., 2013, Kto tu rządzi – ja czy mój mózg?, Sopot.
• Gleason J.B., Ratner N.B. , 2005, Psycholingwistyka, Gdańsk.
• Grabias S., 2017, Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, Lublin.
• Gruber M. J., Ashvanti V., Charan R., 2019, Curiosity and Learning: A Neuroscientific Perspective, [w:] The Cambridge Handbook on Motivation and Learning, Cambridge.
• Inny słownik języka polskiego, 2000, red. M. Bańko, Warszawa.
• Johnson M.H., de Haan M., 2018, Neurokognitywistyka rozwoju. Wprowadzenie, Gdańsk.
• Jurewicz K., 2020, Sieci spoczynkowe i ich rola w zrozumieniu organizacji funkcjonalnej mózgu, „Kosmos. Problemy nauk biologicznych”, t. 69, s. 105–121.
• Kalinkowski S., 1999, Aurea Dicta. Złote słowa, Warszawa
• Kapica G.,1990, Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym, Warszawa.
• Keller H., 1967, Historia mojego życia, Warszawa.
• Krakowiak K., 2012, Dar języka, Lublin.
• Kruglanski, A.W., 1989, Lay epistemics and human knowledge: Cognitive and motivational bases, Plenum Press.
• Kurcz I., 2000, Język a psychologia, Warszawa.
• Kurkowski M.Z., 2012, Zaburzenia przetwarzania słuchowego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 117–128.
• Kurkowski M.Z., 2018, Lateralizacja słuchowa - wybrane problemy diagnozy i terapii. „Logopedia” 47, s. 215–230.
• Kurkowski M.Z., Kurczyńska A., 2019, Rozwój funkcji słuchowych, [w:] Surdologopedia. Teoria i praktyka, red. E. Muzyka-Furtak, Gdańsk.
• Lakoff G., Jonson M., 1988, Metafory w naszym życiu, Warszawa.
• Maciejewska A., Świat między słowami. Interpretacja treści zagadek przez osoby z uszkodzonym słuchem, [w:] Między znakami - między słowami, red. A. Maciejewska, Siedlce, s. 37–72.
• Maciejewska A., 2005, Rozumienie treści zagadek przez osoby z uszkodzonym słuchem, [w:] Komunikacja i tekst w perspektywie rozwojowej i dydaktycznej, red. J. Porayski-Pomsta, Studia Pragmalingwistyczne t. 4, Warszawa, s. 29 –305.
• Maruszewski T., 2001, Psychologia poznania, Gdańsk.
• Murphy K., 2022, W ogóle mnie nie słuchasz. Czyli co nam umyka i dlaczego to takie ważne, Warszawa.
• Ong W.J., 2003, Psychodynamika oralności, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, opr. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Warszawa, s.191–202.
• Oroń A. 2016, Percepcja czasu - przegląd modeli teoretycznych i metod badań, „Audiofonologia” t. 5/1, s. 15–22.
• Pąchalska M., Kaczmarek B., Bednarek S., 2020, Neuropsychologia tożsamości, Warszawa.
• Petitcolin Ch., 2019, Jak mniej myśleć, Łódź.
• Przybysz-Piwkowa M., 1995, Zbiór przysłów i zagadek dla dzieci, Warszawa.
• Słownik terminów literackich, 1988, red. J. Sławiński, Warszawa.
• Szuman S., Dunin-Tombińska T., 1969, Rozwiązywanie zagadek przez dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Materiały do nauczania psychologii, red. L. Wołoszynowa, t. 3, Warszawa.
• Tomasello M., 2015, Historia naturalna ludzkiego myślenia, Kraków.
• Tomatis A., 1995, Ucho i śpiew, Lublin.
• Wiśniewska H., red., 2000, Gry i zabawy w kształceniu językowym, Lublin.

Identifiers

DOI

10.24335/arem-e748

Biblioteka Nauki

2179766