O wielogłosie w sprawie krótkiego wędzidełka języka

• Authors: Barbara Ostapiuk

Title variants

EN

On Many Opinions Concerning the Short Frenulum of the Tongue

Abstracts

EN

In the paper, I discuss the short frenulum of the tongue as a multidisciplinary research problem and changes in the approach to the treatment of ankyloglossia in practice. I refer to selected diagnostic and therapeutic issues related to the consequences of ankyloglossia (also in terms of prevention), especially those that are the subject of inter- and intradisciplinary disputes between specialists. Attention is focused on the presentation of the differences in the approach to assessing the quality of pronunciation in relation to ankyloglossic dysfunction of the tongue, seeing them as the main source of misunderstandings between specialists in the assessment of indications for the surgical treatment of ankyloglossia (frenotomy, frenectomy of the tongue).

PL

W opracowaniu omawiam krótkie wędzidełko języka jako wielodyscyplinarny problem badawczy oraz zmiany w podejściu do leczenia ankyloglosji w praktyce. Odnoszę się do wybranych zagadnień diagnostyczno-terapeutycznych związanych z następstwami ankyloglosji (także w aspekcie profilaktyki), zwłaszcza tymi, które stanowią przedmiot między- i wewnątrzdyscyplinarnych sporów między specjalistami. Uwagę skupiam na przedstawieniu różnic, które dotyczą podejścia do oceny jakości wymowy w odniesieniu do ankyloglosyjnej dysfunkcji języka, w nich upatrując główne źródło nieporozumień między specjalistami w ocenie wskazań do chirurgicznego leczenia ankyloglosji (frenotomia, frenectomia języka).

Keywords

PL

krótkie wędzidełko języka; ankyloglosja; frenotomia języka; ankyloglosyjna; dysfunkcja języka; wada wymowy; wadliwa wymowa; dyslalia ankyloglosyjna; profilaktyka

EN

short frenulum of the tongue; ankyloglossia; tongue frenotomy; tongue-tie dysfunction; speech defect; defective pronunciation; ankyloglossic dyslalia; prevention

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2023
• Volume: 52
• Issue: 1
• Pages: 47-98

Dates

published

2023

Contributors

author

Barbara Ostapiuk

• Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/0000000320557271

References

• Allen L.M., Spadola A.C., 2013, Prenatal Detection of Ankyloglossia in a 22-Week Fetus, „Journal of Ultrasound in Medicine: Official Journal of the American Institute of Ultrasound in Medicine” 32(6), s. 1Bardadin T., 1960, Wady słuchu i mowy są uleczalne, Warszawa.
• Berezowska-Kukiełka M., Czuryszkiewicz-Cyrana J., Dembowska E., 2018, Ankyloglosja i jej wpływ na zaburzenia narządu żucia, „Magazyn Stomatologiczny” nr 12, s. 34–38.
• Błachnio K., 1989, Wybrane zagadnienia z metodyki logoterapii i podręczny słownik terminów specjalistycznych używanych w logopedii, Warszawa.
• Bochenek A., Reicher M., 1955, Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy, t. 3: Układ trawienny, Warszawa.
• Buxter R., 2023, Język na uwięzi, Kraków.
• Catlin F.I., Haan V. de, 1971, Tongue-tie, „Arch. Otolaryng.” 94, s. 548–557.
• Chirurgia szczękowo-twarzowa. Podręcznik dla studentów, 1993, red. L. Krysta, Warszawa.
• Cullum J.M., 1959, An old wives’ tale, „Br. Med. J.” 2, s. 497–498.
• Cytrynowicz M., Krasuń E., 2004, Jakość dźwiękowej realizacji fonemu /r/ u dzieci w młodszym wieku szkolnym, niepublikowana praca dyplomowa, Podyplomowe Studia Logopedii i Glottodydaktyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Demelowa G., 1975, O potrzebie współpracy logopedii z ortodoncją, „Logopedia” 12, s. 79-81.
• Dombrowska-Pali A., Plata W., 2022, Konsekwencje rozwojowych ograniczeń dynamiki języka spowodowanych ankyloglosją u noworodków i niemowląt, [w:] Promocja, edukacja zdrowotna oraz profilaktyka w naukach medycznych, t. VIII, red. B. Jankowiak, B. Kowalewska, E. Krajewska-Kułak, Białystok.
• Dominik K., 1975, Zgryz otwarty jako przyczyna zaburzeń mowy i jego leczenie przy współpracy logopedów, „Logopedia” 12, s. 40–46.
• Elektroniczny Słownik Łaciny Średniowiecznej w Polsce, https://elexicon.scriptores.pl/pl/#
• Fernando C., 1998, Tongue Tie – from confusion to clarity, Australia.
• Gacka E., Kaźmierczak M., Sujecka-Brzóska A., 2020, Propozycja modelu współpracy logopedy i ortodonty, „Logopedia” 49/1, s. 67–82.
• Grabias S., 1991, Logopedia – jej przedmiot i stopień zaawansowania refleksji metanaukowej. [w:] Przedmiot logopedii, Lublin, s. 26–48.
• Grabias S., 2008, Postępowanie logopedyczne. Diagnoza, programowanie terapii, terapia, „Logopedia” 37, s. 13–27.
• Gwóźdź-Jezierska M., Bielecki I. 2022, Aktualna wiedza na temat krótkiego wędzidełka języka, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 11 (3), s. 39–44.
• Halczy-Kowalik L., 2006, Przedmowa, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”, t. LII, suplement 3, Szczecin.
• Jarka J., Angerman A., 2022: O powstawaniu wad zgryzu, Opole.
• Kahneman D., 2012, Pułapki myślenia, Poznań.
• Kania J.T., 2001, Szkice logopedyczne, Lublin.
• Ketty N., Sciullo P.A., 1974, Ankyloglossia with psychological implications, „J. Dent. Child”, 41, s. 43–46.
• Khurshid M., Nagaraj K., Anchal B., 2014, Psychosocial Factors Associated with Ankyloglossia – A Clinical Case Report, “JMSCR” vol., 2 Issue 9, September, s. 2165–2168.
• Konopska L., 2005, Możliwości i ograniczenia w logopedycznym usprawnianiu wadliwej wymowy osób z wadą zgryzu, „Biuletyn Koła Sekcji Ortopedii Szczękowej (Ortodoncji) Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego w Szczecinie”, nr 9, s. 45–47.
• Konopska L., 2006, Wymowa osób z wadą zgryzu, Szczecin.
• Konopska L., 2001, Zniekształcenia dźwiękowych realizacji fonemów spółgłoskowych u osób z wadą zgryzu, rozprawa doktorska, Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
• Kozłowska E., Warzoszczak I., 2004, Dźwiękowe realizacje fonemu /r/ u studentów, nieopublikowana praca dyplomowa, Podyplomowe Studia Logopedii i Glottodydaktyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Krupa B., Walczak M., Garanty-Bogacka B., Syrenicz M., Ciechanowska B,, Wieczorek W., Ostapiuk B., 1997, Czy krótkie wędzidełko jest barierą w karmieniu piersią?, „Postępy w Neonatologii”, t. 8, red. J. Szczapa, s. 114–118.
• Kupietzky A., Botzer E., 2005, Ankyloglossia in the infant and young child: clinical suggestions for diagnosis and management, „Pediatr. Dent.” 27/1, s. 40–46.
• Lexicon medicum, 1971, red. B. Złotnicki, Warszawa.
• Lippert H., 1998, Anatomia, t. 2, wydanie I polskie pod red. R. Aleksandrowicza, Wrocław.
• Łazarkiewicz W., 1983, Wskazania ortodontyczne do zabiegów chirurgicznych na wyrostkach zębodołowych, „Wrocławska Stomatologia”, s. 65–69.
• Mackiewicz B., 1983, Wybrane zagadnienia ortodontyczne dla logopedów, Gdańsk.
• Mackiewicz B., 1989, Wskazówki do nauki prawidłowego połykania w wadach zgryzu i wymowy u dzieci, [w:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Gdańsk, s. 71–77.
• Mackiewicz B., 1992b, Zapobieganie wadom zgryzu i wymowy u dzieci, „Ped. Pol.” LXVII, 3–4, s. 143–147.
• Malicka I., 2011, O współpracy logopedy i chirurga w przypadku ankyloglosji, [w:] Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, t. 2, red. M. Michalik, Kraków, s. 304.
• Martyn E., 2004, Jakość dźwiękowych realizacji polskiego fonemu /r/ u uczniów klas początkowych, niepublikowana praca dyplomowa, Podyplomowe Studia Logopedii i Glottodydaktyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1963, Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy. Rozpoznawanie, leczenie i rehabilitacja, Warszawa.
• Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1968, Głuchota wieku dziecięcego, Warszawa.
• Mukai Ch., Mukai S., Asaoka K., 1991, Ankyloglossia with deviation of the epiglottis and larynx, „Annals of Otology, Rhinology & Laryngology” 100, s. 3–20.
• Nehring-Gugulska M., 2012, Karmienie piersią bez barier. V Zjazd Centrum Nauki o Laktacji, http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/zjazdy/V/materialy dziennikarze.pdf
• Oldfield M.C., 1955, Congenitally short frenula of upper lip and tongue, „Lancet”, s. 528–530.
• Ołtuszewski W., 1905, Szkic nauki o mowie i jej zboczeniach (niemota, bełkotanie, mowa nosowa, jąkanie, itd.) oraz hygiena mowy, Warszawa.
• Ostapiuk B., 2005, Ankyloglosja w wada wymowy, „Biuletyn Koła Sekcji Ortopedii Szczękowej (Ortodoncji) Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego w Szczecinie”, nr 9, s. 49–54.
• Ostapiuk B., 1997, Zaburzenia dźwiękowej realizacji fonemów języka polskiego – propozycja terminów i klasyfikacji, „Audiofonologia” 10, s. 117–136.
• Ostapiuk B., 1998, Realizacja polskiego fonemu /l/ w dyslalii ankyloglosyjnej, [w:] Zaburzenia głosu – badanie – diagnozowanie – metody usprawniania. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pomagisterskie Studium Logopedyczne Wydziału Polonistyki UW i Sekcję Logopedyczną TKJ w Warszawie, w dniach 6–8 czerwca 1998, Warszawa, s. 95–108.
• Ostapiuk B., 2000, Warunki skuteczności logopedycznej terapii dyslalii ankyloglosyjnej, nieopublikowana rozprawa doktorska, Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
• Ostapiuk B., 2002a, Dziecięca artykulacja czy wada wymowy – między fizjologią a patologią, „Logopedia” 31, s. 95–156.
• Ostapiuk B., 2002b, Rodzaje i jakość dźwiękowych realizacji polskiego fonemu /r/ w ankyloglosji, „Logopedia” 30, s. 91–103.
• Ostapiuk B., 2005, Logopedyczna ocena ruchomości języka, [w:] Logopedia. Teoria i praktyka, red. M. Młynarska, T. Smereka. Wrocław, s. 299–306.
• Ostapiuk B., 2006, Poglądy na temat ruchomości języka w ankyloglosji a potrzeby artykulacyjne, „Annales Academiae Medicae Stetinensis”, t. LII, suplement 3, red. L. Halczy-Kowalik. s. 37–47.
• Ostapiuk B., 2008, Standard postępowania logopedycznego w dyslalii ankyloglosyjnej, „Logopedia” 37, s. 141–166.
• Ostapiuk B., 2010/2011, Asymmetry in Sound Production in Persons with Ankyloglossia, „Logopedia” 39/40, s. 113–137 (dostęp do wersji elektronicznej na stronie http://www.logopedia.umcs.lublin.pl/). Wersja papierowa, polskojęzyczna: Asymetria w tworzeniu głosek u osób z ankyloglosją, „Logopedia” 39/40, s. 121–146.
• Ostapiuk B., 2013a, Dyslalia ankyloglosyjna. O krótkim wędzidełku języka, wadliwej wymowie i skuteczności terapii, Szczecin.
• Ostapiuk B., 2013b, 2022. Dyslalia. O badaniu jakości wymowy w logopedii, Szczecin.
• Ostapiuk B., Juszkiewicz P., 2006, Makroglosja jako objaw towarzyszący ankyloglosji, „Logopedia” 35, s. 181–188.
• Ostapiuk B., Konopska L., 2006, Realizacje fonemu samogłoskowego /i/ – wstępne doniesienie z własnych badań (cz. I), „Logopedia”, s. 189–198.
• Ostapiuk B., Konopska L., Stecewicz M., 2008, Postępowanie logopedyczne w przypadku wadliwej wymowy – dyslalia czy dysglosja, „Logopedia” 37, s. 127–130.
• Otorynolaryngologia praktyczna, 1996, red. B. Latkowski, Warszawa.
• Oziemczuk D., Owsianowska M., 2022, Nowe spojrzenie na wędzidełko języka u niemowląt i starszych dzieci, Zielona Góra.
• Pluta-Wojciechowska D., 2003, Realizacja polskich fonemów spółgłoskowych ze względu na miejsce artykulacji u dzieci i młodzieży z rozszczepem podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego z perspektywy teorii prototypów, rozprawa doktorska.
• Pluta-Wojciechowska D., 2020, Terapia tradycyjna a terapia strategiczna dyslalii obwodowej, „Logopedia” nr 49–1, s. 47–66.
• Pluta-Wojciechowska D., 2022, Recenzja: Donata Oziemczuk, Monika Owsianowska, Nowe spojrzenie na wędzidełko języka u niemowląt i starszych dzieci, Wydawnictwo Stomatologia Oziemczuk, Zielona Góra 2022, ss. 144, „Logopedia”, 51–2, s. 383–391.
• Pluta-Wojciechowska D., 2023 (w niniejszym tomie), Dlaczego o dyslalii trzeba dziś mówić inaczej? O trzech ujęciach dyslalii w polskiej logopedii, „Logopedia” t. 52, vol. 1, s. 177–206.
• Polski słownik medyczny, 1981, red. D. Aleksandrow, T. Rożniatowski, Warszawa.
• Post M., 2011, Krótkie wędzidełko języka a wady zgryzu – porównanie wybranych metod oceny nasilenia ankyloglosji, rozprawa doktorska, Katedra i Zakład Ortodoncji Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
• Pruszewicz A., 1992a, Zaburzenia artykulacji, [w:] Foniatria kliniczna, red. A. Pruszewicz, Warszawa, s. 242–248.
• Pruszewicz A., 1992b, Fizjologia krtani, [w:] Foniatria kliniczna, red. A. Pruszewicz, Warszawa, s. 36–50.
• Prządka M., Kowalska K., 2004, Dźwiękowe realizacje polskiego fonemu /r/ u dzieci miejskich i wiejskich w pierwszej i trzeciej klasie szkoły podstawowej, niepublikowana praca dyplomowa, Podyplomowe Studia Logopedii i Glottodydaktyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Ronin-Walknowska E., Samborska M., Płonka T., 2006, Nieprawidłowości języka u płodu i noworodka, „Annales Academiae Medicae Stetinensis”, t. LII, suplement 3, red. L. Halczy-Kowalik, s. 7–11.
• Sioda T. 2012, Wędzidełko języka u noworodka – ocena neonatologiczna i zalecenia, [w:] „Standardy Medyczne – Pediatria”, t. 9, s. 115–123.
• Sioda T., 2007, Krótkie wędzidełko języka jedną z przyczyn trudności w karmieniu piersią, „Postępy Neonatologii”, 1 (11), s. 52–57.
• Sioda T., 2010, Krótkie wędzidełko języka jedną z przyczyn trudności w karmieniu piersią, „Biuletyn Rady Międzynarodowych Konsultantów Laktacyjnych Polish Association of Lactation Consultant”, nr 1, s. 2–10.
• Sioda T., Thorley V., 2023, Tongue-tie in newborns – a history of changing medical attitudes, „Logopedia” (w niniejszym tomie).
• Skorek E.M., 2001, Oblicza wad wymowy, Warszawa.
• Stanowisko CNoL w sprawie wskazań do podcinania wędzidełka języka (frenotomii) u noworodków i niemowląt w związku z narastającym problemem jakim jest nadrozpoznawalność skróconego wędzidełka języka i ankyloglosji jako przyczyn problemów z karmieniem piersią oraz narażania niemowląt na nieuzasadnione zabiegi z dnia 6 grudnia 2021. Opracowanie: dr n. med. Monika Żukowska-Rubik, współpraca dr n.med. Magdalena Nehring-Gugulska, Centrum Nauki o Laktacji, Warszawa, 6 grudnia 2021, Dostęp: https://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2021/12/Stanowisko-CNoL_WJ_2021.pdf
• Stecewicz M., 2011, Warunki anatomiczne i czynnościowe a dźwiękowe realizacje polskich fonemów spółgłoskowych u chorych po wycięciu nowotworu jamy ustnej, rozprawa doktorska, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie.
• Stecko E., 1989, Czynności przygotowujące niemowlęcy narząd artykulacyjny do podjęcia funkcji mowy, [w:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Gdańsk.
• Stecko E., 1991, Wczesne rozpoznawanie i leczenie zaburzeń mowy, Lublin.
• Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa.
• Visconti A., Hayes E., Ely K., Scarborough D.R., 2021, A systematic review: The effects of frenotomy on breastfeeding and speech in children with ankyloglossia, „International Journal of Speech-Language Pathology” 23 (4), s. 349–358.
• Wallace A.F., 1963, Tongue tie, „Lancet” 2, s. 377–378.
• Warden P.J., 1991, Ankyloglossia: A review of the literature, „General Dentistry” July–August, s. 252–253.
• Wicher A., 2016/2017, Wędzidełko języka jako kontrowersyjny problem w logopedycznej refleksji z perspektywy studentki logopedii, „Biuletyn Logopedyczny” nr 1–2 (30–31), s. 80–81.
• Wielki słownik języka polskiego PAN. Zasady opracowania zestawił Piotr Żmigrodzki, 2023 https:// pliki.wsjp.pl/zasady_opracowania_wsjp.pdf
• Williams W.N., Waldron C.M., 1985, Assesment of lingulal function when ankyloglossia (tongue – tie) is suspected, „The Journal of the American Dental Association”110, s. 353–356.
• Wizjan M., 2004, Jakość realizacji polskiego fonemu /r/ u uczniów klas 0–3 w szkole podstawowej, niepublikowana praca dyplomowa, Podyplomowe Studia Logopedii i Glottodydaktyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Wójcik W., 2004, Jakość realizacji polskiego fonemu /r/ u uczniów klas 0–3 w wiejskiej szkole podstawowej, iepublikowana praca dyplomowa Podyplomowe Studia Logopedii i Glottodydaktyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Identifiers

DOI

10.24335/h40x-9968

Biblioteka Nauki

24325015