Logopedyczne studium przypadku dorosłej kobiety z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i schizofrenią paranoidalną

• Authors: Marta Roze , Monika Kaźmierczak

Title variants

EN

Speech Therapy Case Study of an Adult Woman with Mild Intellectual Disability and Paranoid Schizophrenia

Abstracts

EN

Speech disorders occurring in schizophrenia (schizophasia) and intellectual disability (oligophasia) are very complex issues, because of symptoms, which depend on the degree and type of disability or the severity of the disease. The article presents a case study of an adult woman with oligophasia and schizophasia, the history of her treatment and therapy, as well as the current social functioning. Different types of linguistic behavior were analyzed during the diagnosis.The following tools were used to assess the current state of speech i.a.: KSOS, the original picture questionnaire and MoCA. In the exemplification function were presented the transcriptions of the respondent’s statement and the graphomotoric products. The speech therapy diagnosis showed that the linguistic and communicative behaviors of the woman with the intellectual disability and mental illness are at a relatively good level. This woman is a highly functioning person thanks to appropriate pharmacological treatment, therapy and family support.

PL

Zaburzenia mowy występujące w schizofrenii (schizofazja) oraz niepełnosprawności intelektualnej (oligofazja) są to zagadnienia bardzo złożone ze względu na mnogość objawów, które zależą od stopnia i rodzaju niepełnosprawności czy nasilenia choroby. W artykule zaprezentowano studium przypadku dorosłej kobiety z oligofazją i schizofazją, z uwzględnieniem historii jej leczenia oraz terapii, jak również aktualnego funkcjonowania społecznego. Analizie poddano różne rodzaje zachowań językowych, by zdiagnozować aktualny stan mowy Badanej. Do oceny użyto między innymi: KSOS, autorskiego kwestionariusza obrazkowego, oraz MoCA. W funkcji egzemplifikacyjnej, podczas prezentacji wyników badań, zostały przedstawione transkrypcje wypowiedzi oraz wytwory czynności grafomotorycznych. Diagnoza logopedyczna wykazała, że mimo niepełnosprawności i choroby psychicznej zachowania językowo-komunikacyjne kobiety pozostają na stosunkowo dobrym poziomie, Badana jest osobą wysoko funkcjonującą dzięki właściwemu leczeniu farmakologicznemu, terapii oraz wsparciu rodziny.

Keywords

PL

niepełnosprawność intelektualna; schizofrenia; schizofazja; oligofazja; studium przypadku

EN

schizophrenia; intellectual disability; schizophasia; oligophasia; case study

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2021
• Volume: 50
• Issue: 1
• Pages: 191-214

Dates

published

2021

Contributors

author

Marta Roze

• Uniwersytet Łódzki Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii

author

Monika Kaźmierczak

• Uniwersytet Łódzki Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii

• https://orcid.org/0000000343963627

References

• Bałachowicz J., Paluszewski J., 1995, Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, Warszawa.
• Banaszkiewicz A., 2015, Studium przypadku jako metoda badań logopedycznych, [w:] Metodologia badań z perspektywy teorii i praktyki, red. K. Kaczorowska-Bray, S. Milewski, Gdańsk, s. 364–378.
• Barnow S., Ermer A., Dittmann V., Stieglitz r.-D., 2015, Upośledzenie umysłowe, [w:] Kompendium psychiatrii, psychoterapii, medycyny psychosomatycznej, red. H.J. Freyberger, W. Schneider, R.-D. Stieglitz, Warszawa.
• Bielawska J., 2017, Zaburzenia psychiczne u osób z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane zagadnienia komunikacyjne w opiece medycznej nad pacjentem, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”, nr 25, s. 47–55.
• Birchwood M., Jackson Ch., 2004, Schizofrenia. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne dla praktyków i pacjentów, Gdańsk.
• Błeszyński J.J., 2015, Diagnoza rozwoju mowy osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Diagnoza logopedyczna. podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski S, Sopot, s. 177–221.
• Carson R. C., Butche J.N., Mineka S., 2003, Psychologia zaburzeń, Sopot.
• Chaika E., 1982, Thought Disorder or Speech Disorder in Schizophrenia?, „Schizophrenia Bulletin”, vol. 8, Issue 4, s. 587–591.
• Chądrzyńska M., Meder J., Charzyńska K., Drożdzyńska A., 2011, Psychoedukacja dla osób chorych na schizofrenię – wstępna analiza sposobów prowadzenia zajęć, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 20(3), s. 201–206.
• Cierpiałkowska L., 2019, Psychopatologia, Warszawa
• Czernikiewicz A., 1998, Językowy wymiar przewlekłej schizofrenii, Lublin.
• Czernikiewicz A., 2004, Przewodnik po zaburzeniach językowych w schizofrenii, Warszawa.
• Czernikiewicz A., Woźniak T., 2012, Diagnoza psychogennych zaburzeń mowy, [w:] Diagnoza logopedyczna. podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, Sopot, s. 415–479.
• Czernikiewicz A., Bibułowicz D., 2006, Dezorganizacja w schizofrenii – przegląd literatury, „Psychiatria”, t. 3, nr 2, s. 74–80.
• Domagała A., Mirecka U., 2012, Trudności grafomotoryczne. Typologia zjawisk, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 195–208.
• DSM-V, 2013, American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fight, APA Washington, DC.
• Dzienniak M., Malinowska B., 2011, Ćwiczenia stymulujące funkcje językowe i inne procesy poznawcze, Łódź.
• Gierus J., Mosiołek A., Koweszko T., Kozyra O., Wnukiewicz P., Łoza B., Szulc A., 2015, Montrealska Skala Oceny Funkcji Poznawczych MoCA 7.2 – polska adaptacja metody i badania nad równoważnością. „Psychiatria Polska”, nr 49(1), s. 171–179.
• International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, ICD-10, 2009, World Health Organization.
• Jenkins J.H, Barrett R.J., 2005, Schizofrenia, kultura i subiektywność – na krawędzi doświadczenia, tłum. J. Bobrzyński, Kraków.
• Jęczeń U., 2012, Symptomy oligofazji w upośledzeniu umysłowym, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy. Red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 381–393.
• Jęczeń U., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadkach oligofazji, [w:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin.
• Jęczeń U., Krupa S., 2016, Wady wymowy oraz trudności w czytaniu i pisaniu u dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, „Logopedia Silesiana”, t. 5, s. 275–294.
• Kaczorowska-Bray K., 2012, Zaburzenia komunikacji językowej w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną, red. J. Błeszyński, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 36–63.
• Kaczorowska-Bray K., 2014, Biologiczne podłoże zaburzeń mowy u osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska Bray, Gdańsk, s. 263–285.
• Kępiński A., 2001, Schizofrenia, Kraków.
• Kępiński A., 2018, Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii i urojeniowe (F20-F29), [w:] Psychiatria, red. P. Gałecki, A. Szulc, Wrocław, s. 159–188.
• Kirejczyk K., 1981, Upośledzenie umysłowe – pedagogika, Warszawa.
• Klimasiński K., 2000, Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej, Kraków.
• Komender J., 2004, Upośledzenie umysłowe – niepełnosprawność umysłowa, [w:] Psychiatria dzieci i młodzieży, red. I. Namysłowska, Warszawa, s. 92–109.
• Lindgren A., 2008, Dzieci z Bullerbyn, Warszawa.
• Michalik M., 2012, „Gramatyka wewnętrzna” a kompetencja składniowa osób upośledzonych umysłowo, [w:] Studia z logopedii i neurologopedii, red. I. Nowakowska-Kempna, Kraków, s. 33–53.
• Minczakiewicz E., 1993, Zaburzenia mowy u upośledzonych umysłowo, [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin, s. 193–202.
• Morrison J., 2016, DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków.
• Nasreddine Z.S., Phillips N.A., Bedirian V., Charbonneau S., Whitehead V., Collin I., Cummings J.L., Chertkow H., 2005, The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: a brief screening tool for mild cognitive impairment, „Journal of the American Geriatrics Society”; no. 53, pp. 695–699.
• Obrębska M., 2011, Analiza leksykalna tekstów wypowiedzi pacjentów ze zdiagnozowaną schizofrenią paranoidalną. Doniesenia z badań, [w:] O utrudnieniach w porozumiewaniu się. Perspektywa języka i komunikacji, red. M. Obrębska, Poznań, s. 29–45.
• Ożóg K., 1990, Leksykon metatekstowy współczesnej polszczyzny mówionej: wybrane zagadnienia, Kraków.
• Pluta-Wojciechowska D., 2019, Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń, Bytom.
• Rakowska A., 2003, Język – komunikacja – niepełnosprawność: wybrane zagadnienia, Kraków.
• Rakowska A., 2002, Oligofazja. Ogólne tendencje w edukacji, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin, s. 351–356.
• Kupfer D. Regier. D., 2018, Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5, Wrocław.
• Seligman M. Walker E. Rosenhan D., 2017, Psychopatologia, Poznań.
• Sęk H., Steuden, S., 2018, Psychologia schizofrenii, [w:] Psychologia kliniczna, red. H. Sęk, Warszawa.
• Szulc A., Dudek D., Samochowiec J., Wojnar M., Heitzman J., Gałecki P., 2019, Rekomendacje dotyczące leczenia schizofrenii z objawami negatywnymi. Standardy farmakoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, cz. 2. „Psychiatria Polska”, nr 129, s. 1–16.
• Sturmey P., 2010, Diagnoza zaburzeń psychicznych u osób niepełnosprawnych intelektualnie, [w:] Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u osób niepełnosprawnych intelektualnie, red. N. Bouras, G. Holt, Wrocław.
• Tarkowski Z., 1999, Zaburzenia mowy dzieci upośledzonych umysłowo, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s. 489–495.
• Tarkowski Z., 2005, Mowa osób upośledzonych umysłowo i jej zaburzenia, [w:] Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole, s. 553–606.
• Wajda W., 2019, Dyktanda z humorem, Kraków.
• Wciórka J., 2018, Zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i inne zaburzenia psychotyczne: DSM-5 Selections, Wrocław.
• Woźniak T., 2000, Zaburzenia języka w schizofrenii, Lublin.
• Woźniak T., 2005, Narracja w schizofrenii, Lublin.
• Woźniak T., 2012, Schizofazja, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. M. Kurkowski, S. Grabias, Lublin, s. 645–678.
• Woźniak T., 2015, Schizofazja. Zasady postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, T. Woźniak, J. Panasiuk, Lublin, s. 1093–1103.
• Woźniak T., Czernikiewicz A., 2002/2003, Krótka ocena skali schizofazji (KSOS), „Badania nad Schizofrenią” nr 4, s. 569–575.
• Wójciak P., 2016, Etapy przebiegu schizofrenii – koncepcja stagingu, „Psychiatria Polska”, nr 50(4), s. 717–730.
• Wójciak P., Rybakowski J., 2018, Obraz kliniczny, patogeneza i ocena psychometryczna objawów negatywnych schizofrenii, „Psychiatria Polska”, nr 52(2), s. 185–197.
• Wyczesany J., 2006, Pedagogika osób z lekkim upośledzeniem umysłowym, [w:] Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, Poznań.
• Wyczesany J., 2009, Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane zagadnienia, Kraków.
• Zhao Y., Kishi T., Iwata N., Ikeda M., 2013, Combination treatment with risperidone long-acting injection and psychoeducational approaches for preventing relapse in schizophrenia. „Neuropsychiatric Disease and Treatment”, no. 9, s. 1665–1659.

Identifiers

DOI

10.24335/t71g-a704

Biblioteka Nauki

1954890