Spór o istotę człowieka

• Authors: Łukasz Kowalik

Title variants

EN

A classical controversy over the human nature

Abstracts

PL

Wykłady o humanizmie (2020) prof. Juliusza Domańskiego są pomyślane głównie jako historia zatargu między filozofią i sztukami wyzwolonymi (artes liberales) o czytanie i nauczanie poezji. Platońskie zarzuty przeciw poetom zostały podjęte przez chrześcijaństwo. W średniowieczu ceniono i czytano antyczną literaturę piękną, jednak dominujący wzorzec nauczania miał na celu raczej przyswojenie zawartości „sztuk” (artes) niż zaznajomienie z twórczością „pisarzy” (auctores). Renesans oznaczał przełom w wielowiekowym sporze. Czy jednak między „filozofią” i „filologią” musi zachodzić spór? „Scjentyzm”, który prof. Domański przypisuje filozofii, powinien dziś raczej być wiązany z naukami ścisłymi i przyrodniczymi, które rozwinęły się ze średniowiecznego quadrivium. Filozofia i filologia są wspólnie dziedziczkami trivium, będąc obie naukami humanistycznymi. Filologia ceni poezję i retorykę, nie stawiając pytania o ich racjonalność, gdy tymczasem ten ich aspekt jest tradycyjnie istotny dla filozofii. „Humanistyczny racjonalizm” filozofii odróżnia ją od filologii. Dla filozofii poezja czy retoryka to dziedziny, w których przejawia się nie tyle rozum, co inne władze umysłowe człowieka – uczucia, wyobraźnia, intuicja i wola.

Keywords

EN

classical philology; J. Domański; humanism; liberal arts; man; metaphysics; passions; philosophy; poetry; rationalism

PL

człowiek; J. Domański; filologia; filozofia; humanizm; metafizyka; poezja; rozum; sztuki wyzwolone; uczucia

• Publisher: Polska Akademia Nauk
• Journal: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 127-150

Dates

published

2022

Contributors

author

Łukasz Kowalik

• Uniwersytet Warszawsk, Wydział Filozofii

Identifiers

DOI

10.24425/pfns.2022.141109

Biblioteka Nauki

15005592