Pytanie dotyczące budowy Nowego Cyfrowego Lewiatana

• Authors: Maciej Bednarski

Title variants

EN

A question concerning the construction of a New Digital Leviathan

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza koncepcji „cyfrowego Lewiatana”, jaka pojawia się w literaturze na styku filozofii technologii i filozofii społecznej. Nowy Cyfrowy Lewiatan, poza oczywistym odniesieniem do klasycznej koncepcji Th. Hobbesa, stanowi kontynuację tego, co M. Hardt i A. Negri nazwali „Imperium”, a B. Bratton określił jako „Stos” (the Stack). Argumentuję, że kluczowe jest spojrzenie na nowego Lewiatana jako na trwający wciąż proces budowy, a zatem w sposób procesualny, który pozwala na wydobycie ważnych charakterystyk tego globalnego techno-politycznego konstruktu. Wskazuję, że rozbudowa cyfrowego Lewiatana ma charakter odśrodkowy i pozbawiony odgórnego planu, który by wskazywał docelowe efekty całego przedsięwzięcia. Dostrzegam w tym wynik opisywanego przez J.F. Lyotarda kryterium performatywności, a także totalizujący rys, który objawia się m.in. w tym, że rozbudowa ta angażuje nas wszystkich. Cyfrowy Lewiatan może stanowić niebezpieczne zwieńczenie drogi od Rozumu, poprzez racjonalność, aż po szaleństwo racjonalizacji. Poddaję też dyskusji konsekwencje, jakie rozbudowa Lewiatana ma dla naszej zdolności myślenia w ogóle, a w szczególności do konceptualizacji samego tego tworu. Wiążę ten temat z próbą krytyki myślenia utopijnego, akceptującego warunki „nie-miejsca”, zgodnie z ideą Negriego i Hardta. Myślenie takie, idąc za M. Heideggerem, odrywa nas od miejsca i umiejscowienia, które – jak zakładam – powinny być zawsze podstawą myślenia.

Keywords

EN

Digital technology; M. Heidegger; Leviathan; place; B. Stiegler; utopia

PL

M. Heidegger; Lewiatan; miejsce; B. Stiegler; technologia cyfrowa; utopia

• Publisher: Polska Akademia Nauk
• Journal: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 73-88

Dates

published

2022

Contributors

author

Maciej Bednarski

• Uniwersytet Warszawski, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych

• https://orcid.org/0000000344007223

Identifiers

DOI

10.24425/pfns.2022.141857

Biblioteka Nauki

15010277