Musical Heritage, Alterity, and Transnational Migration: Wanda Landowska’s Musical Lives

• Authors: Annegret Fauser

Title variants

PL

Dziedzictwo muzyczne, odmienność i migracje transnarodowe: muzyczne żywoty Wandy Landowskiej

Abstracts

PL

W 1925 r. Wanda Landowska kupiła posiadłość w szacownym miasteczku Saint-Leu--la-Forêt na północny wschód od Paryża, i w latach 1926–1927 wybudowała w ogrodzie „świątynię muzyki”. Landowska, sławna w całym świecie muzycznym jako wykonawczyni, kompozytorka, pedagog, konsultantka i badaczka, była gotowa znaleźć dom dla swojego ginocentrycznego gospodarstwa domowego po dekadach przemieszczania się po świecie. Mieszkała w Warszawie, Paryżu i Berlinie oraz podróżowała często po Europie, Bliskim Wschodzie, Argentynie i Stanach Zjednoczonych. Przez lata podróży Landowska nosiła w sobie stałe poczucie muzycznego dziedzictwa, które należy zachować, pielęgnować i ożywiać poprzez wykonywanie i tworzenie, studiowanie i radość obcowania. Zgromadziła znakomitą bibliotekę oraz kolekcję instrumentów obejmującą tak cenne przedmioty, jak np. pianino Chopina, na którym grał na Majorce w 1838 roku. Jednak to, co Landowska wyobrażała sobie jako swój „dom na zawsze”, zostało w 1940 roku opanowane przez nazistowskich grabieżców, którzy ukradli jej rzeczy. Landowska po raz kolejny musiała przenieść się, by ratować życie - tym razem za Atlantyk, do Nowego Jorku, gdzie przybyła dzień po ataku na Pearl Harbor. Również w tym przypadku jej głębokie zaangażowanie w transnarodowe dziedzictwo muzyczne stało się jej gwiazdą przewodnią, misją, którą wypełniała podczas wygnania. W artykule zajmuję się złożonym zagadnieniem dziedzictwa muzycznego w życiu muzycznym Wandy Landowskiej, zagadnieniem wiążącym się z aspektami tożsamości, płci, rasy, wysiedlenia i twórczości. Analizując z troską podstawowe wartości wysiedlonej kobiety, muzyka queer o żydowskich korzeniach, proponuję inne, głęboko analityczne przemyślenie tego, w jaki sposób można myśleć o dziedzictwie muzycznym z wyjątkowej i wrażliwej pozycji osoby takiej jak Wanda Landowska.

EN

In 1925 Wanda Landowska bought property in the genteel town of Saint-Leu-la-Forêt, northwest of Paris, and built, between 1926 and 1927, “a temple to music” in her garden. Famous across the musical world as a performer, composer, teacher, consultant and scholar, Landowska was ready to find a home for her gynocentric household after decades of cross-border movement. She had lived in Warsaw, Paris and Berlin, and was traveling extensively through Europe, the Middle East, Argentine and the United States. Throughout all her years of mobility, however, Landowska carried with her a constant sense of musical heritage to be preserved, cherished, and revived through performance and creation, through study and through joyful conviviality. She assembled a distinguished library and instrument collection that included such prized items as Chopin’s upright piano that he had used in Mallorca in 1838. Yet what Landowska had envisaged as her “forever home” was overrun by Nazi plunderers in 1940 who stole her belongings as Landowska moved, once more, to save her life-this time across the Atlantic, to New York where she arrived on the day after Pearl Harbor. Here, too, her deep investment in a transnational musical heritage became a lodestone that guided her through exile. I address the complex issue of musical heritage in the musical lives of Wanda Landowska as it relates to matters of identity, gender, race, displacement, and creativity. By engaging caringly with the core values of a displaced woman-identified, queer musician of Jewish Polish descent, I propose to rethink how musical heritage might be thought from Landowska’s unique and vulnerable positionality.

Keywords

EN

Wanda Landowska; musical heritage; Polish music; early music; musical identity

PL

Wanda Landowska; dziedzictwo muzyczne; muzyka polska; muzyka dawna; tożsamość muzyczna

• Publisher: Związek Kompozytorów Polskich
• Journal: Polski Rocznik Muzykologiczny
• Year: 2022
• Volume: 20
• Pages: 13-37

Dates

published

2022

Contributors

author

Annegret Fauser

• Department of Music — University of North Carolina

References

• Natalie Clifford Barney, Aventures de l’esprit. Paris: Émile-Paul Frères, 1929.
• Alice Hudnell Cash, “Wanda Landowska and the Revival of the Harpsichord: A Reassessment,” Ph.D. dissertation, University of Kentucky, 1990.
• Sheila Crane, “Mapping the Amazon’s Salon: Symbolic Landscapes and Topographies of Identity in Natalie Clifford Barney’s Literary Salon,” in Gender and Landscape: Renegotiating the Moral Landscape, ed. by Lorraine Dowler, Josephine Carubia, and Bonj Szczygiel. London: Routledge, 2005, 145–61.
• Die Dame mit dem Cembalo: Wanda Landowska und die Alte Musik, ed. by Martin Elste. Mainz: Schott, 2010.
• Samuel Dorf, Performing Antiquity: Ancient Greek Music and Dance from Paris to Delphi, 1980–1930. New York: Oxford University Press, 2018.
• Henry Expert, “The Master Musicians of the French Renaissance” (English-language Preface), in Les Maîtres musiciens de la renaissance française, vol 12: Claude Lejeune, Le Printemps (1603). Paris: Alphonse Leduc, 1900.
• Annegret Fauser, “Creating Madame Landowska,” Women & Music: A Journal of Gender and Culture 10 (2006), 1–23.
• Wanda Landowska, “Recollections of Paderewski,” dated 28 January 1951, typescript. WLDRP, Box 155.
• Wanda Landowska, undated manuscript notes. WLDRP, Box 154.
• Wanda Landowska, Program notes in English and French for the record titled Dances of Poland, WLDRP, Box 155.
• Le Temple de l’Amitié, https://www.ruevisconti.com/LaRueMysterieuse/TempleAmitie.html#E (accessed 29 March 2022).
• Dianita Mathot, St. Leu Journal, 11 March 1938, 13. WLDRP, Box 170.
• Dianita Mathot, St. Leu Journal, 29 March 1938, 53. WLDRP, Box 170.
• Dianita Mathot, St. Leu Journal, 31 March 1938, 58. WLDRP, Box 170.
• Dianita Mathot, St. Leu Journal, 10 April 1938, 66. WLDRP, Box 170.
• Dianita Mathot, St. Leu Journal, 16 June 1938, 184. WLDRP, Box 170.
• Dianita Mathot, St. Leu Journal, 21 December 1938, 100. WLDRP, Box 170.
• Deborah Mawer, Barbara L. Kelly, Graham Sadler, and Rachel Moore, Accenting the Classics: Editing European Music in France, 1915–1925. Woodbridge: Boydell Press, 2023.
• Francis Poulenc, J’écris ce que je chante: Textes et entretiens réunis, présentés et annotés par Nicolas Southon. Paris: Fayard, 2011.
• Suzanne Rodriguez, Wild Heart, a Life: Natalie Clifford Barney’s Journey from Victorian America to Belle Époque Paris. New York: Harper Collins, 2002.
• Carla J. Shapreau, “The Nazi Confiscation of Wanda Landowska’s Musical Collection and its Aftermath.” Polin: A Journal of Polish-Jewish Studies 32 (2020), 429–49.
• Astrid Swenson, The Rise of Heritage: Preserving the Past in France, Germany, and England, 1789–1914. Cambridge and New York: Cambridge University Press, 2013.
• Maja Trochimczyk, “Rediscovering Paderewski,” Polish Music Journal 4/2 (2001), fn 13, https://polishmusic.usc.edu/research/publications/polish-music-journal/vol4no2/ (accessed 29 March 2022).
• Willem de Vries, Sonderstab Musik: Music Confiscations by the Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg under the Nazi Occupation of Western Europe. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1996.
• Derek Gillman, The Idea of Cultural Heritage, revised edition. Cambridge and New York: Cambridge University Press, 2010.
• Sylvia Kahan, Music’s Modern Muse: A Life of Winnaretta Singer, Princesse de Polignac. Rochester: University of Rochester Press, 2003.
• David Kjar, “The Plague, a Metal Monster, and the Wonder of Wanda: In Pursuit of the Performance Style.” Per Musi 24 (2011), 79–100, 84. Online version: http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S1517-75992011000200010&script=sci_arttext (accessed 29 March 2022).
• Wanda Landowska, Diary, 13 October 1895, English trans. by Regis N. Barwig [?], typescript. Library of Congress, Music Division, Wanda Landowska and Denise Restout Papers (hereafter: WLDRP), Box 100.
• Wanda Landowska, Diary, 11 March 1896, English trans. by Regis N. Barwig [?], typescript. WLDRP Box 100.
• Wanda Landowska, Diary, 16 April 1896, English trans. by Regis N. Barwig [?], typescript. WLDRP Box 100.
• Wanda Landowska, “Leserbrief,” Berliner Tageblatt, 18 August 1914.
• Wanda Landowska, Diary, [19] December 1914, English trans. by Regis N. Barwig [?], typescript. WLDRP Box 103.
• Wanda Landowska, “Chopin et l’ancienne musique française,” Journal de Genève, 15 December 1931.
• Wanda Landowska, Calendar for 1922. Entry for May 22, 1922: “Duchesse et Nathalie Thé.”, WLDRP.

Identifiers

DOI

10.2478/prm-2022-0005

Biblioteka Nauki

2179097