Erinnerung an Danzig - kobiety w kulturze muzycznej Gdańska i poł. xx w. w świetle zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej

• Authors: Joanna Schiller-Rydzewska

Title variants

EN

Erinnerung an Danzig-Women in the Musical Culture of Danzig in the First Half of the 20th Century in the Polish Academy of Sciences Gdańsk Library Collection

Abstracts

EN

The pre-war musical culture in Gdańsk / Danzig developed mainly in the environment of German-speaking Gdańsk residents. After World War II, traces of this musical life remained to a limited extent in the collections of the Polish Academy of Sciences in the Gdańsk Library. The preserved materials relating to the pre-war period, apart from books and scientific publications, include documents of everyday life, as well as scores. The testimonies of female musical activity in the city have survived to our times in these collections. In this article, I present the profiles of three women - composers, teachers and performers, who, in the light of the collected materials, can certainly be said to be significant figures in the pre-war musical and social life of Gdańsk. They are: Martha Reincke, Ella Mertins and Lotte Prins. Their creativity and artistic activity fit into the wider historical perspective of the city, they are also an excellent contribution to the study of social moods for which musical culture was of fundamental importance.

PL

Przedwojenna kultura muzyczna na terenie Gdańska (Danzig) rozwijała się głównie w środowisku niemieckojęzycznych gdańszczan. Po II wojnie światowej ślady tego życia muzycznego w ograniczonym zakresie pozostały w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej. Zachowane materiały dotyczące okresu przedwojennego oprócz książek i wydawnictw naukowych obejmują dokumenty życia codziennego, a także nieliczne partytury. Do naszych czasów w tych zbiorach przetrwały świadectwa kobiecej aktywności muzycznej na terenie miasta. W niniejszym artykule prezentuję sylwetki trzech kobiet - kompozytorek, nauczycielek i wykonawczyń, o których w świetle zgromadzonych materiałów można z pewnością powiedzieć, że były znaczącymi postaciami w przedwojennym gdańskim życiu muzycznym oraz społecznym. Są to: Martha Reincke, Ella Mertins i Lotte Prins. Ich twórczość i działalność artystyczna wpisują się w szerszą perspektywę historyczną miasta, stanowią też doskonały przyczynek do badania nastrojów społecznych, dla których kultura muzyczna miała fundamentalne znaczenie.

Keywords

PL

twórczość kobiet; muzyka w XX wieku w Gdańsku; PAN Biblioteka Gdańska; kultura muzyczna Gdańska

EN

20th century music in Gdansk; Gdansk Library; musical culture of Gdansk

• Publisher: Związek Kompozytorów Polskich
• Journal: Polski Rocznik Muzykologiczny
• Year: 2022
• Volume: 20
• Pages: 173-204

Dates

published

2022

Contributors

author

Joanna Schiller-Rydzewska

• Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku

References

• Martha Reincke, Danzig, du mein Heimatland, rękopis sygn. Od 106 2º adl. 15.
• Martha Reincke, Erinnerung an Danzig, Tyrolienne für Klavier op. 61, sygn. Od 106 2º adl. 25.
• Martha Reincke, Neue patriotische Volkslieder op. 12, 1915, sygn. Od 106 2º adl. 14.
• Martha Reincke, O du mein Danzig, heut ich marschieren, rękopis, sygn. Od 106 2º adl. 13.
• Program koncertu Danziger Konservatorium pt. Romantische Abend, 9 maja 1930, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu pt. Danziger Abend, 18 grudnia 1917, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu pt. Husarenabend, 14 maja 1918, sygn. Od 23415 4o
• Program koncertu pt. I Trio Abend, 9 listopada 1927, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu pt. Liederabend, 15 lutego 1931, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu pt. Sonaten Abend, 16 listopada, brak daty rocznej (1927–1928?), sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu pt. Zweites Filharmonisches Konzert, 6 stycznia 1931, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu z cyklu Die Vereinskonzerte, 1 marca, brak daty rocznej (1928?), sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu z cyklu Die Vereinskonzerte, 13 kwietnia 1929, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu z cyklu Die Vereinskonzerte, 17 marca 1932, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu z cyklu Geistlisches Konzerte, 18 listopada 1914, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Program koncertu z cyklu Kaffestunde der Danziger Hausfrau, 14 października 1926, sygn. zbioru Od 21850 /2,2o/
• Adreßbuch für Danzig und Vororte, August Wilhelm Kafemann, Danzig 1926.
• Danziger Einwohnerbuch: mit allen eingemeindeten Vororten und Zoppot 1939, August Wilhelm Kafemann, Danzig 1939.
• Danziger Einwohnerbuch: mit allen eingemeindeindten Vororten und Zoppot, August Wilhelm Kafemann, Danzig 1931, Teil I.
• Rudolf Franke, Danziger Bürgerbuch: Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Presse, Kunst, Wissenschaft, Volksbildungobecną, Danzig 1927.
• Koncert dobroczynny, „Goniec Częstochowski” 1915 nr 223 (12 IX), s. 3.
• Tadeusz Kopczyński, Polskie życie muzyczne Gdańska w okresie międzywojennym (1919–1939), maszynopis, Sopot 1963.
• Peter Oliver Loew, Gdańsk literacki 1793–1945, Gdańsk 2005.
• Peter Oliver Loew, Lexikon Danziger Komponisten (Mitte 19. bis Mitte 20. Jahrhundert). Ein Beitrag zur Geschichte der lokalen Misikkultur, w: Musikalische Beziehungen zwischen Mitteldeutschland und Danzig im 18. Jahrhundert: Konferenzbericht Gdańsk 20.–22. November 2000, red. Danuta Popinigis i Klaus-Peter Koch, Sinzig 2002, „Edition IME”, Reihe 1, Schriften, Bd. 9, s. 227–312.
• Jerzy Marian Michalak, Mertins Ella Margaretha, w: Gedanopedia - Encyklopedia Gdańska, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=MERTINS_ELLA_MARGARETHA [dostęp: 3.02.2022].
• Jerzy Marian Michalak, Peter Oliver Loew, Prins Henry, w: Gedanopedia - Encyklopedia Gdańska, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=PRINS_HENRY [dostęp: 3.02.2022].
• Neues Adreßbuch für Danzig und seine Vororte 1914, August Wilhelm Kafemann, Danzig 1914, Teil I.
• Neues Adreßbuch für Danzig und Vororte, August Wilhelm Kafemann, Danzig 1902, Teil I.
• Hugo Rasmus, Lebensbilder westpreussicher Frauen in Vergangenheit und Gegenwart, Münster 1984.
• Edwin Rymarz, Działalność polskich towarzystw śpiewaczych i orkiestralnych w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 1919–1939, „Zeszyty Naukowe” 11, red. Konrad Pałubicki, Gdańsk 1972, s. 81–107.

Identifiers

DOI

10.2478/prm-2022-0010

Biblioteka Nauki

2179090