Dopełniacz w nauczaniu dzieci z Ukrainy języka polskiego jako drugiego. Wnioski z analizy kontrastywnej języka polskiego, ukraińskiego oraz rosyjskiego

• Authors: Marzena Błasiak-Tytuła , Olha Shevchuk-Kliuzheva

Title variants

EN

The genetive in teaching polish as a second language to Ukrainian children. Conclusions from a contrastive analysis of Polish, Ukrainian and Russian

Abstracts

EN

The similarities between the first language and the acquired second language are the cause of the interference. Inflectional errors committed by Ukrainians learning Polish include the adoption from Ukrainian or Russian of inflectional endings in the complement of the noun belonging to the multifunctional case. The article presents a contrastive analysis of Polish, Ukrainian and Russian on the example of the complement form of a hundred nouns. In this way, the differences between the three Slavic languages could be described, which in turn enables the selection of teaching material for Polish as a second language, which could cause the greatest difficulties for Ukrainian children. After all, when teaching Polish to children, it is important that the right language pattern is established from the beginning.

Keywords

EN

supplementation; teaching Polish as a second language; contrastive analysis; contrastive teaching; Ukrainian children

PL

dopełniacz; nauczanie języka polskiego jako drugiego; analiza kontrastywna; nauczanie kontrastywne; dzieci z Ukrainy

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2023
• Issue: 18
• Pages: 41-59

Dates

published

2023

Contributors

author

Marzena Błasiak-Tytuła

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska

• https://orcid.org/0000000248278314

author

Olha Shevchuk-Kliuzheva

• Uniwersytet Kijowski im. Borysa Hrinczenki, Kijów, Ukraina

• https://orcid.org/0000000329634720

References

• Baraniwska O., 2007, Polsko‑ukraińskie interferencje gramatyczne i leksykalne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, [w:] Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych. III Kongres Polonistyki Zagranicznej, Poznań 8–11 czerwca 2006 roku, red. M. Czermińska, K. Meller, P. Fliciński, Poznań, s. 747–753.
• Beloshapkova V., Bryzgunova Ye., Zemskaya Ye. i in., 1989, Sovremennyy russkiy yazyk, Uchebnik dlya filologicheskikh spetsial’nostey universitetov, Moskva.
• Błeszczyńska L.M., 2010, Dzieci obcokrajowców w polskich placówkach oświatowych – perspektywa szkoły. Raport z badań, Warszawa.
• Bugajski M., 1992, Interferencja jako przyczyna zmian językowych, [w:] Język a kultura, red. J. Maćkiewicz, J. Siatkowski, t.7, Wrocław, s. 87–93.
• Cieszyńska‑Rożek J., 2013, Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków.
• Czernysz T., 2005, Polsko‑ukraińskie pułapki językowe: korzyści i trudności nauczania języka polskiego w kontekście bliskości lingwogenetycznej i typologicznej, [w:] Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej. Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek, Warszawa, s. 477–481.
• Gawęda E., 1981, Tendencje normatywne w zakresie wariantywnych form gen. sg. masc. rzeczowników, „Studia Polonistyczne” IX, s. 159−170.
• Gębal P.E., 2016, Nauczanie języka polskiego jako obcego, drugiego i odziedziczonego na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej. Rozważania terminologiczne, „Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia” VII, s. 52–66.
• Gębal P.E., Miodunka W.T., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa.
• Górska A., 2015, Błędy studentów z Ukrainy – zapobieganie i eliminacja w grupach o zróżnicowanych możliwościach (na podstawie doświadczeń Centrum Partnerstwa Wschodniego Uniwersytetu Opolskiego), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 22, s. 358–370.
• Grosjean F., 1982, Life with two languages: An introduction to bilingualism, London.
• Grosjean F., 2008, Studying Bilinguals, Oxford.
• Izdebska‑Długosz D., 2014, Najczęstsze błędy gramatyczne w pracach pisemnych ukraińskojęzycznych studentów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, nr 83, Seria Filologiczna. Glottodydaktyka 6, s. 144–155.
• Izdebska‑Długosz D., 2016, O błędach rodzaju gramatycznego w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych, [w:] Pogranicza (nie tylko) Podkarpacia, red. J. Pasterska, S. Uliasz, A. Luboń, Rzeszów, s. 47–60.
• Izdebska‑Długosz D., 2021, Nauczanie polskiej deklinacji i składni w grupach wschodniosłowiańskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 28, s. 117–132.
• Izdebska‑Długosz D., 2022, Nauczanie i uczenie się języków obcych w kontraście z językami wschodniosłowiańskimi w opinii Słowian wschodnich – raport z badań, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia”, nr 13, s. 30–43.
• Izdebska‑Długosz D., 2023, Nauczanie i uczenie się języków obcych w kontraście z językami słowiańskimi w opinii Słowian wschodnich – raport z badań, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia”, nr 13, s. 30–43.
• Janowska I., Lipińska E., Rabiej A., Seretny A., Turek P. (red.), 2016, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Kraków.
• Kaproń‑Charzyńska I., Kamper‑Warejko J., 2017, Kształtowanie się systemu językowego w zakresie kategorii przypadka rzeczowników u dzieci 5- i 6-letnich, Toruń.
• Kleszczowa K., 2019, Pięćdziesiąt lat minęło. O polskim dopełniaczu liczby pojedynczej raz jeszcze, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis, Studia Linguistica”, nr 14, s. 79–85.
• Kobylińska J., 1968, Rozwój form dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego w języku polskim, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Komorowska H., 1980, Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja, Warszawa.
• Kononenko I., 2018, Podstawy analizy kontrastywnej języka polskiego i ukraińskiego, „Poradnik językowy”, nr 6, s. 35–46.
• Krawczuk A., 2011, Leksykologia i kultura języka polskiego, t. 2: Kultura języka, Kijów.
• Kuryłowicz J., 1987, Słowiański genetivus po negacji, [w:] Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w języku polskim, red. J. Kuryłowicz, Warszawa, s. 462−465.
• Lado R., 1957, Linguistics across cultures; applied linguistics for language teachers, Ann Arbor.
• Laskowski R., 1998, Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 151–224.
• Levchuk P., 2016, Język polski w warunkach ukraińsko‑rosyjsko‑polskiej trójjęzyczności. Motywacja i preferencje językowe, [w:] Bilingwizm polsko‑obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, red. R. Dębski, W.T. Miodunka, Kraków, s. 201–214.
• Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
• Łuczyński E., 1973, Zagadnienie repartycji końcówek dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego we współczesnym języku polskim, „Prace Językoznawcze”, nr 2, s. 73−90.
• Łuczyński E., 2010, Akwizycja gramatyki języka polskiego, „Psychologia rozwojowa”, t. 15, nr 1/2010, s. 9–18.
• Mańczak W., 1953, O repartycji końcówek dopełniacza -a:-u, „Język Polski” XXXIII, s. 111−127.
• Miodunka W.T., 2010, Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego, [w:] Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane prof. M. Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, red. J.S. Gruchała, H. Kurek, Kraków, s. 233–245.
• Odlin T., 1989, Language transfer, Cambridge.
• Olma M., 2002, Dopełniacz liczby pojedynczej rzeczowników męskich w XVI- i XVII‑wiecznych tekstach małopolskiej literatury plebejskiej, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis 6. Studia Linguistica” 1, s. 259–288.
• Orłowska‑Popek Z., 2017, Programowanie języka w terapii logopedycznej. Na przykładzie rozwoju języka dzieci niesłyszących, Kraków.
• Polański E., 1980, Części mowy oraz ich frekwencje w zasobie leksykalnym uczniów, [w:] Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, t. 3, red. J. Kram, E. Polański, Katowice, s. 125–146.
• Seretny A., 2006, Metody nauczania języków obcych a nauczania języka polskiego – zarys, [w:] Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska, A. Seretny, Kraków.
• Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
• Shevchuk‑Kliuzheva O., 2020, The sociolinguistic aspect of Ukrainian Russian child bilingualism on the basis of survey of Ukrainian families, „Cognitive Studies | Études cognitives”, (20), Article 2323, https://doi.org/10.11649/cs.2323.
• Stieber Z., 1979, Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich, Warszawa.
• Święcicka M., 1998, Wyrazy częste w słownictwie dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Varia Linguistica, red. Ł.M. Szewczyk, Bydgoszcz, s. 99–112.
• Ukraïns’kyy̆ pravopys, 2019, NAN Ukraïny, Kyyiv.
• Vandael D., Borges‑Merjane C., Zhang X., Jones P., 2020, Short‑Term Plasticity at Hippocampal Mossy Fiber Synapses Is Induced by Natural Activity Patterns and Associated with Vesicle Pool Engram Formation, „Neuron”, nr 107(3), s. 509–521.
• Vykhovanets’ I., 2004, Teoretychna morfolohiya ukrayins’koyi movy / I.R. Vykhovanets’, K.H. Horodens’ka; za red. I.R. Vykhovantsya. – Kyyiv.
• Weinreich U., 1974, Languages in contact: Findings and problems, 8th edition, Mouton.
• Zarębina M., 1971, Najczęstsze wyrazy polszczyzny mówionej, „Język Polski” LI, s. 336–347.
• Zarębina M., 1985, Próba statystycznej analizy słownictwa polszczyzny mówionej (Synteza danych liczbowych), Wrocław.
• Zgółkowa H., 2016, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne, Poznań.
• Zgółkowa H., Bułczyńska K., 1987, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne, Poznań.
• Zielińska M., 2010, Nauczanie języka polskiego w polskich szkołach sobotnio‑niedzielnych na Ukrainie, [w:] Kształcenie językowe w dobie kultury masowej, polisensorycznej, red. U. Kopeć, Z. Sibiga, Rzeszów, s. 173–181.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.18.3

Biblioteka Nauki

26731718