Odpowiedzialność odszkodowawcza za funkcjonowanie sztucznej inteligencji w medycynie

• Authors: Damian Kaczan

Abstracts

EN

The article is devoted to two problems. First of them is the catalogue of entities liable for harms caused of the functioning of artificial intelligence in medicine. Second of them is the principles on which this liability is based. The study presents comments on the biding law, which show that the software, regardless of its advancement level, cannot be subject of rights and obligations under civil law – including compensation ones. The text considers the need to expand the group of entities with legal capacity to include intelligent software. This analysis led to the conclusion that such a change in the legal status would not be advantageous. The following part of the study presents the role of a medic who uses artificial intelligence in performing professional activities and the role of a patient in making a decision to provide a health service with the use of the described digital tools – in the context of the premises for liability for damages. The considerations contained in the last of essential parts of the article refer to the liability for harms of the software producer, as well as other persons who have an influence on the content of the software code. The study ends with a summary, in which the postulate de lege ferenda was submitted, that the liability of a medical professional using artificial intelligence in providing health services should be based on the principle of presumed fault, and the liability of the software producer or liability of other entities interfering in software code should become a strict liability by extending the definition of the product under Polish Civil Code.

PL

Artykuł poświęcono problemom: katalogu podmiotów ponoszących odpowiedzialność odszkodowawczą za funkcjonowanie sztucznej inteligencji w medycynie oraz zasad, na jakich opiera się owa odpowiedzialność. Zaprezentowano w nim uwagi dotyczące obowiązującego stanu prawnego, z których wynika, że oprogramowanie bez względu na poziom jego zaawansowania nie może być podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych – w tym kompensacyjnych. Rozważono potrzebę rozszerzenia kręgu podmiotów dysponujących zdolnością prawną na gruncie prawa cywilnego o inteligentne oprogramowanie. Analiza w tym zakresie doprowadziła do wniosku, że podobna zmiana stanu prawnego nie byłaby korzystna. W dalszej części opracowania zaprezentowano rolę przedstawiciela zawodu medycznego wykorzystującego sztuczną inteligencję przy wykonywaniu czynności zawodowych oraz pacjenta, jeżeli chodzi o podjęcie decyzji o udzieleniu świadczenia zdrowotnego z użyciem opisywanych narzędzi cyfrowych – w kontekście przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Wywód zawarty w ostatniej spośród zasadniczych części artykułu odnosi się do odpowiedzialności odszkodowawczej producenta oprogramowania, a także innych osób mających wpływ na treść kodu oprogramowania. Opracowanie wieńczy podsumowanie, w ramach którego zgłoszono postulat de lege ferenda, aby odpowiedzialność profesjonalisty medycznego wykorzystującego sztuczną inteligencję przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych oprzeć na zasadzie winy domniemanej, a odpowiedzialność producenta oprogramowania i innych podmiotów ingerujących w jego kod na zasadzie ryzyka poprzez rozszerzenie kodeksowej definicji produktu.

Keywords

EN

artificial intelligence; AI; liability for damages; medical law; civil law

PL

sztuczna inteligencja,; SI; odpowiedzialność odszkodowawcza; prawo medyczne; prawo cywilne

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2022
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 145-160

Dates

published

2022

Contributors

author

Damian Kaczan

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Banaszczyk Zbigniew, Granecki Paweł. 2002. „Produkt niebezpieczny per se i niebezpiecznie wadliwy a odpowiedzialność producenta z art. 4491 i nast. KC”. Monitor Prawniczy nr 17. 777–782.
• Bar Gabriela. 2020. Robot personhood, czyli po co nam antropocentryczna sztuczna inteligencja?. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 29–44.
• Bączyk-Rozwadowska Kinga. 2013. Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przy leczeniu. Toruń.
• Bień-Kacała Agnieszka. 2018. „Równość czy hierarchiczność? Kilka słów o wartościach w państwie, prawie i społeczeństwie”. Gdańskie Studia Prawnicze nr 2. 17–30.
• Bosek Leszek. 2020. Artykuł 6. W: Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Leszek Bosek (red.). Warszawa. 116–141.
• Budnikowski Adam. 2006. Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Warszawa.
• Budzowski Klemens. 2008. Ekonomiczne problemy handlu międzynarodowego. Warszawa.
• Bujny Jędrzej. 2007. Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem. Warszawa.
• Całus Andrzej. 1997. „Konstrukcja i rodzaje osób prawnych, ich rejestracja i zakres regulacji w kodeksie cywilnym”. Przegląd Legislacyjny nr 2. 40–87.
• Chaciński Jacek. 2004. Prawa podmiotowe a ochrona dóbr osobistych. Warszawa.
• Derdak Michał Konrad. 2018. „Czy androidy śnią o zmowach cenowych? Algorytmy cenowe, sztuczna inteligencja i prawo konkurencji”. internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny nr 8. 73–82.
• Dong Li, Yang Qiong, Heng Zhang Rui, Bin Wei Wen. 2021. „Artificial Intelligence for the Detection of Age-Related Macular Degeneration in Color Fundus Photographs. A Systematic Review and Meta-Analysis”. EClinicalMedicine nr 35. 1–8. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2021.100875. (dostęp: 7.07.2021).
• Duch Włodzisław. 2001. „Neurokognitywna teoria świadomości”. Kognitywistyka i Media w Edukacji nr 2. 47–67.
• Duch Włodzisław, Grudziński Karol. 2000. Sieci neuronowe i uczenie maszynowe: próba integracji. W: Sieci neuronowe. (Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna t. 6). Włodzisław Duch i in. (red.). Warszawa. 663–690.
• Flaga-Gieruszyńska Kinga. 2006. Artykuł 231. W: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1–50514. Tom I. Andrzej Zieliński (red.). Warszawa. 699–701.
• Frąckowiak Józef. 2012. Osoby prawne. W: Prawo cywilne – część ogólna. (System Prawa Prywatnego t. 2). Marek Safjan (red.). Warszawa. 1115–1223.
• Gałązka Małgorzata. 2018. Pojęcie pacjenta. W: Instytucje prawa medycznego. (System Prawa Medycznego t. 1). Marek Safjan, Leszek Bosek (red.). Warszawa. 519–544.
• Gęsicka Daria. 2013. „Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez produkty lecznicze – zagadnienia wybrane”. Prawo i Medycyna nr 3–4. 189–209.
• Grzybowski Marian. 2018. „Obywatelskie prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej podczas pobytu za granicą (na europejskim tle porównawczym)”. Gdańskie Studia Prawnicze. 193–206.
• Iwankiewicz Maciej. 2019. Człowiek i sztuczna inteligencja. Lex/el.
• Jagielska Monika. 2020. Odpowiedzialność za sztuczną inteligencję. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 69–80.
• Jagielski Jacek. 2016. Aktualne problemy statusu prawnego cudzoziemców w Polsce. W: Dorota Pudzianowska (red.). Status cudzoziemca w Polsce wobec współczesnych wyzwań międzynarodowych. Warszawa. 23–39.
• Jankowska Marlena. 2015. Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji?. W: O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości. Agnieszka Bielska-Brodziak (red.). 171–196. Warszawa.
• Kaczan Damian. 2020. Cywilnoprawne aspekty prawa farmaceutycznego. Toruń.
• Kaplan Jerry. 2019. Sztuczna inteligencja. Co każdy powinien wiedzieć. Sebastian Szymański (przeł.). Warszawa.
• Karkowska Dorota. 2009. Prawa pacjenta. Warszawa.
• Karkowska Dorota. 2012. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Warszawa.
• Kim Sunghyo. 2018. „Crashed Software. Assessing Product Liability for Software Defects in Automated Vehicles”. Duke Law & Technology Review nr 16. 300–317.
• Koronacki Jacek. 2020. „Sztuczna inteligencja w odczarowanym świecie”. Studia Filozoficzne i Interdyscyplinarne nr 1. 9–30.
• Krasuski Andrzej. 2021. Status prawny sztucznego agenta. Podstawy prawne zastosowania sztucznej inteligencji. Warszawa.
• Księżak Paweł. 2020. Sztuczna inteligencja i roboty autonomiczne w medycynie. W: Organizacja systemu ochrony zdrowia. (System Prawa Medycznego t. 3). Dobrochna Bach-Golecka, Rafał Stankiewicz (red.). Warszawa. 1185–1220.
• Kucharska Barbara. 2006. Czynniki otoczenia kształtujące zachowania podmiotów rynkowych. W: Zachowania podmiotów rynkowych w warunkach globalizacji. Mirosława Malinowska, Barbara Kucharska (red.). Warszawa. 29–42.
• Kurowska-Tober Ewa, Czynienik Łukasz, Koniarska Magdalena. 2019. „Aspekty prawne sztucznej inteligencji – zarys problematyki”. Monitor Prawniczy nr 21 (dodatek). 83–90.
• Mayer McKinney Scott, Sieniek Marcin, Godbole Varun. 2020. „International Evaluation of an AI System for Breast Cancer Screening”. Nature nr 577. 89–94.
• Michalczak Rafał. 2019. Standardy wykonywania zawodu lekarza w modelu telemedycyny – spojrzenie w (niedaleką) przyszłość. W: Standard wykonywania zawodów medycznych. Adam Górski, Magdalena Grassmann, Emilia Sarnacka (red.). Warszawa. 121–131.
• Morawski Lech. 2014. Zasady wykładni prawa. Toruń.
• Morawski Lech. 2016. Wstęp do prawoznawstwa. Toruń.
• Moszczyńska Urszula. 2020. „Sytuacja prawna zwierzęcia w cywilnym postępowaniu egzekucyjnym”. Przegląd Prawa Egzekucyjnego nr 8. 5–49.
• Nesterowicz Mirosław. 2005. „Prawa pacjenta i zadośćuczynienie pieniężne za ich naruszenie w prawie medycznym i cywilnym”. Prawo i Medycyna nr 2. 84–96.
• Nesterowicz Mirosław. 2019. Prawo medyczne. Toruń.
• Pazdan Maksymilian. 2012. Podmioty stosunków cywilnoprawnych – zagadnienia ogólne. W: Prawo cywilne – część ogólna. (System Prawa Prywatnego t. 2). Marek Safjan (red.). Warszawa. 1019–1044.
• Przybysz Piotr. 2020. Instytucje prawa administracyjnego. Warszawa.
• Radwański Zbigniew. 2003. „Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych ustawą z dnia 14 lutego 2003 r.”. Przegląd Sądowy nr 7–8. 3–23.
• Radwański Zbigniew, Olejniczak Adam. 2020. Zobowiązania – część ogólna. Warszawa.
• Rossa-Tarchalska Iga. 2020. Rola państwa jako regulatora rynku nowych technologii medycznych. W: Innowacyjne technologie w ochronie zdrowia. Aspekty prawne. Katarzyna Kokocińska (red.). Warszawa. 107–136.
• Searle John. 1980. „Minds, Brains, and Programs”. Behavioral and Brain Sciences nr 3. 417–424.
• Stojek Grzegorz. 2018. Artykuł 474. W: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534). Magdalena Habdas, Mariusz Fras (red.). Warszawa. 859–866.
• Strządała Agata. 2019. „Pacjent jako obywatel. Autonomia pacjenta i obywatelskość na przykładzie Hiszpanii”. Kultura i Wartości nr 28. 189–208.
• Szczepaniak Rafał. 2018. Artykuł 33. W: Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz art. 1–352. Maciej Gutowski (red.). Warszawa. 262–279.
• Szpunar Adam. 1990. „Zgoda uprawnionego w zakresie ochrony dóbr osobistych”. Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny nr 1. 41–57.
• Szulczewski Grzegorz. 2019. „Sztuczna inteligencja a inteligencja moralna. Zagadnienia wstępne cybernetyki”. Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym nr 3. 19–31.
• Świderska Małgorzata. 2007. Zgoda pacjenta na zabieg medyczny. Toruń.
• Turner Jacob. 2019. Robot Rules. Regulating Artifcial Intelligence. Cham.
• Ura Paulina. 2014. „Obywatelstwo w świetle prawa administracyjnego”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego nr 15. 181–201.
• Wałachowska Monika. 2020. Sztuczna inteligencja a zasady odpowiedzialności cywilnej. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 57–68.
• Wałachowska Monika 2021a. Odpowiedzialność pracownicza lekarza i lekarza dentysty. W: Odpowiedzialność prywatnoprawna. (System Prawa Medycznego t. 5). Ewa Bagińska (red.). Warszawa. 154–160.
• Wałachowska Monika. 2021b. Przesłanki odpowiedzialności cywilnej za wydawanie orzeczeń o stanie zdrowia. W: Odpowiedzialność prywatnoprawna. (System Prawa Medycznego t. 5). Ewa Bagińska (red.). Warszawa. 402–405.
• Wyczik Jakub. 2021. „Prawa własności intelektualnej wobec rozwoju technologii sztucznej inteligencji”. Prawo Mediów Elektronicznych nr 2. 26–36.
• Zalewski Tomasz. Definicja sztucznej inteligencji. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 1–14.

Identifiers

DOI

10.24917/20837275.14.2.10

Biblioteka Nauki

22607428