Szczebiot systemu. Taktyczne relacje człowieka z technologią

• Authors: Ewa Wójtowicz

Abstracts

EN

The topic of the article is asymmetrical relation between a user and a system, the latter understood as an obscure structure, shaping forms of interaction between a human being and technology using soft power. It is visible in a contradiction between a language (called chirping) of system-generated messages present in digital daily life, and their persuasive and oppressive impact, compared with examples of subversive strategies practiced with tactical media art, such as: obfuscation, over-identification and estrangement as well as theoretical proposals of tactics as a form of soft resistance.

PL

Tematem artykułu jest asymetryczna relacja użytkownika z systemem jako nieprzejrzystą strukturą kształtującą formy interakcji między człowiekiem a technologią metodą soft power. Jej przejawem są systemowe komunikaty werbalne obecne w cyfrowym życiu codziennym, nacechowane wewnętrzną sprzecznością między użytym językiem (szczebiotem) a perswazyjno-opresyjnym przekazem. Zestawiono je z przykładami strategii subwersywnych praktykowanych w środowisku sztuki mediów taktycznych, takimi jak: zaciemnienie, nadidentyfikacja i udziwnienie, oraz z propozycjami teoretycznymi o charakterze taktyk (miękkiego oporu).

Keywords

EN

soft power; user; subversive strategies; tactical media art

PL

system; użytkownik; soft power; strategie subwersywne; sztuka mediów taktycznych

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2022
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 7-21

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewa Wójtowicz

• Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu

References

• Bridle James. 2014. Homo Sacer. https://jamesbridle.com/works/homo-sacer. (dostęp: 18.09.2021).
• Bridle James. 2018. New Dark Age. Technology and the End of the Future. London.
• Brunton Finn, Nissenbaum Helen. 2016. Zmyl trop. Na barykadach prywatności w sieci. Przewodnik. Jacek Konieczny (przeł.). Warszawa.
• Debord Guy. 2006. Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu. Mateusz Kwaterko (przeł.). Warszawa.
• De Certeau Michel. 2008. Wynaleźć codzienność. Sztuki działania. Katarzyna Thiel-Jańczuk (przeł.). Kraków.
• Dragona Daphne. 2016a. „Co-curricular Infrastructure”. Transmediale Journal. Elvia Wilk (red.). https://transmediale.de/content/co-curricular-infrastructure. (dostęp: 18.09.2021).
• Dragona Daphne. 2016b. What Is Left to Subvert? Artistic Methodologies for a Post-Digital World. W: Across & Beyond – A transmediale Reader on Post-Digital Practices, Concepts, and Institutions. Ryan Bishop i in. (red.). Berlin. 184–196.
• Franke Anselm, Hankey Stephanie, Tuszynski Marek. 2014. Nervous Systems. An Introduction. W: Nervous Systems. Anselm Franke, Stephanie Hankey, Marek Tuszynski (red.). Leipzig. 10–28.
• Goral Aleksandra. 2018. „Szum na cyfrowe lęki. Ślad i podejrzliwość w świecie danych”. Kultura Współczesna 110.2. 62–77.
• Lialina Olia. 2012. „Turing Complete User”. Contemporary Home Computing. http://contemporary-home-computing.org/turing-complete-user/. (dostęp: 18.09.2021).
• Lialina Olia. 2016. Not Art&Tech. W: Across & Beyond – A Transmediale Reader on Post Digital Practices, Concepts, and Institutions. Ryan Bishop i in. (red.). Berlin. 135–145.
• Lovink Geert, Garcia David. 1997. The ABC of Tactical Media. Nettime. https://www.nettime.org/Lists-Archives/nettime-l-9705/msg00096.html. (dostęp: 18.09.2021).
• Kafka Franz[iszek]. 1936. Proces. Bruno Schulz (Józefina Szelińska) (przeł.). Warszawa.
• Manovich Lev. 2013. Software Takes Command. New York.
• McLuhan Marshall. 1977. „The Medium Is the Message”. Wykład w telewizji ABC.
• Morozov Evgeny. 2014. To Save Everything Click Here. The Folly of Technological Solutionism. New York.
• Naughton John. 2019. „»The goal is to automate us«. Welcome to the Age of Surveillance Capitalism”. The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2019/jan/ 20/shoshana-zuboff-age-of-surveillance-capitalism-google-facebook. (dostęp: 6.06.2022).
• Nelson Ted. 2009. Geeks Bearing Gifts. Sausalito.
• Norman Donald A. 1999. „Affordances, Conventions and Design”. Interactions 6.3. 38–43.
• Norman Donald A. 2006. Words Matter. Talk About People: Not Customers, Not Consumers, Not Users. https://jnd.org/words_matter_talk_about_people_not_customers_not_consumers_not_users/. (dostęp: 18.09.2021).
• Nye Joseph. 2007. Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej – perswazyjne środki oddziaływania politycznego (kultura, propaganda, dyplomacja). Jakub Zaborowski (przeł.). Warszawa.
• O’Murchu Nora. 2021. for refusal. https://transmediale.de/theme. (dostęp: 18.09.2021).
• O’Neil Cathy. 2017. Broń matematycznej zagłady. Jak algorytmy zwiększają nierówności i zagrażają demokracji. Marcin Z. Zieliński (przeł.). Warszawa.
• Odell Jenny. 2020. Jak robić nic? Manifest przeciw kultowi produktywności. Aleksandra Weksej (przeł.). Białystok.
• Ogonowska Agnieszka. 2021. „Media ucieleśnione. (Nowe) konteksty badawcze w relacjach media – ciało”. Studia de Cultura nr 13.1. 36–54.
• Postman Neil. 1995. Technopol. Triumf techniki nad kulturą. Anna Tanalska-Dulęba (przeł.). Warszawa.
• Thoreau Henry David. 2006. Obywatelskie nieposłuszeństwo. Halina Cieplińska (przeł.). Poznań.
• Wark McKenzie. 2013. „A Ludic Century. Games, Aesthetics, the Twenty-First Century”. Public Seminar. https://publicseminar.org/2013/11/a-ludic-century/. (dostęp: 18.09.2021).
• Wark McKenzie. 2014. Spektakl dezintegracji. Sytuacjonistyczne drogi wyjścia z XX wieku. Katarzyna Makaruk (przeł.). Warszawa.
• Wiktor Arkadiusz, Przebięda Dominika. 2020. „Użytkownik”. Encyklopedia Zarządzania https://mfiles.pl/pl/index.php/Użytkownik. (dostęp: 18.09.2021).
• Wójtowicz Ewa. 2013. „Niepozorny impet. Nanoaktywizm w kulturze partycypacji – wobec teorii i praktyki”. Fragile 2.20. 5–9.
• Zuboff Shoshana. 2015. „Big Other. Surveillance Capitalism and the Prospects of an Information Civilization”. Journal of Information Technology. 30. 75–89.
• Abandoned IBM Country Club, Endicott NY. 2020. AI Lab journeys. Tega Brain, Sam Lavigne, Hannah Jayanti (reż.). https://ars.electronica.art/keplersgardens/en/abandoned/ (dostęp: 21.09.2021).
• Coded Bias. 2020. Shalini Kantayya (reż.).
• TouchGamePlay. 2012. Official Apple (New) iPad Trailer. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Aq3HrsM1ql8. (dostęp: 21.09.2021).

Identifiers

DOI

10.24917/20837275.14.2.1

Biblioteka Nauki

22601847