Potencjał pielgrzymkowy województwa wielkopolskiego

• Authors: Franciszek Mróz

Title variants

EN

Pilgrimage Potential of the Wielkopolska Province

Abstracts

EN

The Wielkopolska Province belongs to areas of the greatest pilgrimage potential in Poland. It is distinguished by the number and diversity of pilgrimage centres in the pilgrimage map of Poland and Europe. Currently, there are (as at 31 December 2020) more than 80 shrines (all Roman Catholic) in the Wielkopolska Province: over 60 Marian shrines, 11 shrines of the Lord, and 10 shrines of saints and blessed figures. In terms of the number of shrines, the Pola Lednickie and sections of the Way of St. James running from the Shrine of St. James to Santiago de Compostela also belong to the pilgrimage-related space of the Wielkopolska Province. The research was aimed at identifying elements which determine the pilgrimage potential of the Wielkopolska Province. Based on field research, interviews with custodians of shrines, and valuation of Camino de Santiago sections, the prospects of the development of religious tourism in Wielkopolska have also been defined.

PL

Województwo wielkopolskie należy do regionów o najwyższym potencjale pielgrzymkowym w Polsce. Obszar ten wyróżnia się bowiem na mapie pielgrzymkowej Polski i Europy liczbą i różnorodnością ośrodków pielgrzymkowych. Obecnie (stan na 31 grudnia 2020 r.) w woj. wielkopolskim funkcjonuje ponad 80 sanktuariów (wszystkie przynależą do Kościoła rzymskokatolickiego): ponad 60 sanktuariów maryjnych, 11 sanktuariów Pańskich oraz 10 sanktuariów świętych i błogosławionych. W świętą przestrzeń (sacred space) woj. wielkopolskiego wpisują się także Pola Lednickie, odcinki Drogi św. Jakuba oraz lokalne szlaki pielgrzymkowe. Celem badań było wskazanie czynników, które decydują o rozwoju sieci sanktuariów i szlaków pielgrzymkowych w woj. wielkopolskim, a także mają wpływ na potencjał pielgrzymkowy regionu. Na podstawie badań terenowych, wywiadów z kustoszami sanktuariów oraz waloryzacji odcinków Camino de Santiago wskazano także na perspektywy rozwoju turystyki religijnej w Wielkopolsce.

Keywords

PL

pielgrzymowanie; potencjał pielgrzymkowy; sanktuarium; szlaki pielgrzymkowe; woj. wielkopolskie; turystyka religijna

EN

pilgrimage; pilgrims’ ways; Pilgrimage Potential; religious tourism; sanctuary; Wielkopolska Province

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
• Year: 2021
• Volume: 16
• Pages: 36-63

Dates

published

2021

Contributors

author

Franciszek Mróz

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Instytut Geografii

References

• Bąk, J., Buerger, N. (oprac.). (2009). Pierwszy Synod Diecezji Kaliskiej (2007-2009). Prawo diecezjalne Kościoła Kaliskiego. Kalisz: Kuria Diecezjalna w Kaliszu.
• Bilska-Wodecka, E., Mróz, F. (2005). Sanktuaria Pańskie. Zarys problematyki. Peregrinus Cracoviensis, 16, 115-128.
• Bosiacki, S., Gołembski, G., Kasprzak, K., Młynarczyk, Z. (red.). (2016). Strategia rozwoju turystyki w województwie wielkopolskim do 2020 roku. Poznań: Zarząd Województwa Wielkopolskiego.
• Bosiacki, S., Gołembski, G., Kasprzak, K., Młynarczyk, Z. (red.). (2014-2016). Diagnoza turystyki w województwie wielkopolskim. Poznań: Zarząd Województwa Wielkopolskiego.
• Brzezińska, R., Miarecki, T. (2000). 2000 - Rok Święty w Wielkopolsce. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha.
• Cerkaski, T. (2012). Wyniki analizy potencjału turystyczno-kulturowego Wielkopolskiej Drogi Świętego Jakuba. Turystyka kulturowa. Czasopismo naukowe, 6, 58-78.
• Czyżewski, B. (2005). III Powojenny Synod Archidiecezji Gnieźnieńskiej z okazji Millenium jej powstania. Gniezno: Wydawnictwo Gaudentinum.
• Datko, A. (2016). Chrześcijańskie miejsca pielgrzymkowe. W: P. Ciecieląg, B. Łazowska, P. Łysoń, W. Sadłoń (red.), 1050 lat chrześcijaństw w Polsce. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 159-187.
• Dobosz, J. (2002). Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Drajewski, S. (1999). Na pielgrzymkowym szlaku. Miejsca kultu religijnego w Wielkopolsce. Poznań: Wydawnictwo WBP.
• Drajewski, S. (2011). Miejsca pielgrzymkowe w Wielkopolsce. Poznań: Wielkopolska Organizacja Turystyczna.
• Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania. (2003). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.
• Grażyna od Wszechpośrednictwa, Gizela od Niepokalanego Serca Maryi, Szymczak, R. (oprac.). (1999). Z dawna Polski Tyś Królową. Przewodnik po sanktuariach maryjnych. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999. Wyd. 5 (popr. i uzup.). Szymanów: Siostry Niepokalanki.
• Jackowski, A. (1998). Pielgrzymowanie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Jackowski, A., Sołjan, I. (red.). (2000). Leksykon. Szlaki pielgrzymkowe Europy. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Jackowski, A., Sołjan, I. (red.). (2005). Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Jędraszewski, M. (2008). Tu zaczęły się dzieje… Poznań: Kuria Metropolitalna.
• Kaczmarek, J., Stasiak, A., Włodarczyk, B. (2005). Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Karkucińska, W., Pawlaczyk, A., Wiesiołowski, J. (oprac.) (1992). Księga cudów poznańskiego kościoła Bożego Ciała (1493-1604). Kronika Miasta Poznania. 3-4, 59-127.
• Korytkowski, J. (1888). Brevis descriptio historio-geographica Ecclesiarum Archidioecesis Gnesnensis et Posnaniensis. Gnesnae.
• Krüger, H. (1973). Das älteste deutsche Routenhandbuch. Jörg Gails „Raißbüchlin“. Mit 6 Routenkarten und 272 Originalseiten im Faksimile. Graz.
• Labuda, G. (1998). Zakres uprawnień władczych nad Kościołem polskim nadanych przez cesarza Ottona III księciu Bolesławowi Chrobremu w Gnieźnie w roku 1000. Roczniki Historyczne, 64, 7-12.
• Marciniak, K. (2010). Oblicza wielkopolskiego pielgrzymowania. Studium etnograficzne na przykładzie sanktuariów maryjnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Michałowski, R. (2000). Początki arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. W: J. Strzelczyk, J. Górny (red.), 1000 lat Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum, 27-48.
• Mróz, F. (2000). Szlakiem św. s. Faustyny Kowalskiej. Peregrinus Cracoviensis, 9, 23-39.
• Mróz, F. (2009). Geneza i funkcjonowanie sanktuariów Pańskich w Polsce w dobie średniowiecza. Pietas et Studium. Rocznik Wyższego Seminarium Duchownego Prowincji Matki Bożej Anielskiej Zakonu Braci Mniejszych w Krakowie, 2, 383-406.
• Mróz, F. (2014). Szlaki pielgrzymkowe w krajobrazie sakralnym Polski. W: M. Ostrowski, J. Partyka (red.), Krajobraz sakralny. Kraków-Lwów: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 133-148.
• Mróz, F. (2016a). Bramy Miłosierdzia Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia w sieci ośrodków pielgrzymkowych Polski. Peregrinus Cracoviensis, 27(4), 59-180.
• Mróz F. (2016b). Sanktuaria Kościoła Rzymskokatolickiego w przestrzeni sakralnej Polski. W: J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka. Sacrum i profanum. Łódź: Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, 183-205.
• Mróz, F. (2017). Religious Tourism in Areas of Environmental Value in Poland. Ekonomia i Środowisko, 2(61), 215-230.
• Mróz, F. (2018). Polscy rycerze i pielgrzymi w drodze do Composteli - przestrzeń, sacrum, czas. W: Ł. Stefaniak (red.), Rycerze i pielgrzymi w tradycji europejskiej. Warszawa: Konfraternia Świętego Apostoła Jakuba Starszego, 55-78.
• Mróz, F. (2019). Changes in religious tourism in Poland at the beginning of the 21st century. Turyzm, 29(2), 95-103. DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.29.2.09
• Mróz, F. (2020). Województwo małopolskie w przestrzeni pielgrzymkowej świata. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica, 15, 72-91. DOI: 10.24917/20845456.15.5
• Mróz, F. (2021a). Poles Travelling to Compostela in Time and Space. Journal of Cultural Geography, 38(2), 206-234. DOI: 10.1080/08873631.2020.1864086
• Mróz, F. (2021b). Geneza i typologia sanktuariów Pańskich w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
• Mróz, F., Mróz, Ł. (2012). Koronacje papieskie (na mocy dekretu Stolicy Apostolskiej) wizerunków Najświętszej Maryi Panny w Polsce w latach 1990-2011. Peregrinus Cracoviensis, 23, 31-50.
• Mróz F., Mróz Ł. (2014). Droga św. Jakuba w Polsce - powrót do średniowiecznej tradycji pielgrzymowania. W: M. Ostrowski i J. Partyka (red.), Krajobraz sakralny. Kraków-Lwów: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 149-164.
• Mróz, F., Mróz, Ł., Krogmann, A. (2019). Factors conditioning the creation and development of a network of Camino de Santiago routes in Visegrad Group countries. International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage, 5, 56-71.
• Mróz F., Roszak, P. (2020). Camino. Biegun, który nas prowadzi i przyciąga… Przewodnik po kujawsko-pomorskim odcinku Camino Polaco. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Mróz, Ł. (2019). Droga św. Jakuba w Polsce. Rzeszów: Wydawnictwo Edytorial.
• Ormicki, W. (1931). Samodzielne badania geograficzne na prowincji (zarys metodologiczny i bibliograficzny). (Osobne odbicie z „Rocznika Wołyńskiego”, t. II). Równe: Nakładem Wołyńskiego Zarządu Okręgowego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.
• Ostrowski, M. (2008). Definicja pielgrzymki i sanktuarium. W: http://pastoralna.upjp2.edu.pl/wp-content/uploads/2018/02/301-definicja-pielgrzymki-i-sanktuarium.pdf
• Roszak, P. (2017). Pilgrimage as sacramentum peregrinationis? Discovering the Ecclesiological Background of the Camino de Santiago. W: E. Alarcon, P. Roszak (red.), The Way of St. James: Renewing Insights. Pamplona: Eunsa, 137-157.
• Roszak, P. (2020). Mute Sacrum. Faiths and its Relation to Heritage on the Camino de Santiago. Religions, 11, 1-14.
• Siniecka, A., Bogacka, E. (2018). Dziedzictwo kulturowe województwa wielkopolskiego w świetle danych Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Przykład zabytków nieruchomych. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 44, 53-66.
• Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon, J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, R., Grzegorczyk, I., Jodłowski, M., Kistowski, M., Kot, R., Krąż, P., Lechnio, J., Macias, A., Majchrowska, A., Malinowska, E., Migoń, P., Myga-Piątek, U., Nita, J., Papińska, E., Rodzik, R., Strzyż, M., Terpiłowski, S., Ziaja, W. (2018). Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, 91, 143-170.
• Sołjan, I., Bilska-Wodecka, E., Jackowski, A. (2016). Funkcje sanktuarium w Kościele rzymskokatolickim. W: F.W. Wawro, A. Łuczyński, L. Pietruszka (red.), Osoba - Środowisko - Transcendencja. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Romanowi Jusiakowi OFM. Lublin: Wydawnictwo KUL, 231-245.
• Stranz, J., Piskorz, G. (2018). Archidiecezja poznańska. Dawniej i dzisiaj. Poznań: Wydawnictwo Święty Wojciech.
• Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku. (2020). Poznań: Samorząd Województwa Wielkopolskiego.
• Strzelczyk, J. (2000). Wstęp: Macierz Kościoła polskiego. Millennium archidiecezji i metropolii gnieźnieńskiej. W: J. Strzelczyk, J. Górny (red.), 1000 lat Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum, 11-26.
• Synod Archidiecezji Poznańskiej 2004-2008 zwołany i przeprowadzony przez Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, t. II. Statuty. (2008). Poznań: Wydawnictwo Świętego Wojciecha.
• Szabó, T. (2020). Sieć dróg pomiędzy Europą Środkową i Wschodnią. W: R. Knapiński (red.), Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 175-186.
• Szeszko, R., Góralczyk, P. (2015). Lubuska Droga św. Jakuba. Murowana Goślina - Słubice. Przewodnik Pielgrzyma, Wrocław: Stowarzyszenie „Przyjaciele Dróg św. Jakuba w Polsce”.
• Turystyka w 2019. (2020). Warszawa-Rzeszów: Główny Urząd Statystyczny.
• Wilczyński, L. (2019). Dzieje archidiecezji poznańskiej w XX wieku i na początku XXI wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Zaleski, W. (oprac. M. i J. Łempiccy). (1988). Sanktuaria Polskie. Katalog encyklopedyczny miejsc szczególnej czci Osób Trójcy Przenajświętszej, Matki Bożej i Świętych Pańskich. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
• www.coe.int/en/web/cultural-routes/poland [dostęp: 10.08.2020 r.]
• https://dane.gov.pl/dataset/1130/resource/25176/table?page=1&per_page=20&q=&sort=-col6 [dostęp: 1.09.2020 r.]
• https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html?fbclid=IwAR0oKIKJlc-zeNZGFBVEN0-O-58daoCDaKicXwC10cjFWgCZqTPgavseTfI#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 [dostęp: 20.12.2020 r.]
• www.gorkaklasztorna.com/sanktuarium [dostęp: 14.08.2020 r.]
• www.gcatholic.org/churches/data/basPL.htm [dostęp: 30.08.2020 r.]
• www.lichen.pl/pl/24/n_930/podsumowanie_2013_roku_w_sanktuarium [dostęp: 3.08.2020 r.]
• www.lichen.pl/pl/487/n_1214/podsumowanie_roku_2014_w_lichenskim_sanktuarium [dostęp: 3.08.2020 r.]
• www.lichen.pl/pl/564/n_1632/podsumowanie_2016_roku_w_lichenskim_sanktuarium [dostęp: 3.08.2020 r.]
• www.lichen.pl/pl/584/n_1834/podsumowanie_2017_roku_w_lichenskim_sanktuarium [dostęp: 3.08.2020 r.]
• www.jezuicikalisz.pl [dostęp: 10.08.2020 r.]
• www.mapy.zabytek.gov.pl/nid/ [dostęp: 1.09.2020 r.]
• www.misericors.org [dostęp: 25.08.2020 r.]
• www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/544 [dostęp: 16.07.2020 r.]
• powiat.konin.pl/pl/225/339/szlak_pieciu_braci_meczennikow [dostęp: 25.08.2020 r.]
• www.niematerialne.nid.pl/Dziedzictwo_niematerialne/Krajowa_inwentaryzacja/Krajowa_lista_NDK/ [dostęp: 15.09.2020 r.]
• www.prezydent.pl/aktualnosci/pomniki-historii/obiekty-wpisane-na-liste-pomnikow-historii [dostęp: 25.08.2020 r.]
• www.prymaspolski.pl/historia-prymasostwa/ [dostęp: 16.08.2020 r.]
• www.swietyjozef.kalisz.pl/Aktualnosci/1113.html [dostęp: 3.08.2020 r.]
• www.swietyjozef.kalisz.pl/Sanktuarium/2.html [dostęp: 3.08.2020 r.]
• www.erih.net [dostęp: 25.08.2020 r.]

Identifiers

DOI

10.24917/20845456.16.3

Biblioteka Nauki

29433643