Kultura islamu w kształceniu geograficznym w Polsce jako egzemplifikacja koncepcji „geografii ciszy”

• Authors: Agnieszka Świętek , Kamila Brusik

Title variants

EN

The Islam culture in geography education in Poland as an exemplification of the concept of “the geography of silence”

Abstracts

EN

The main goal of education, including geographic education, is to ensure comprehensive development for the next generation and to prepare them for adult life. The shape of the future in which the next generations, those of Zet and Alpha, will live, is shaped by long-term civilization trends. Contemporary Western civilization is undergoing progressive trends, including liberalization, secularization, modernization and globalization. If geography wants to meet the main objectives of education, then the definition of these objectives and the selection of content for their implementation has to take into account the indicated civilization trends. In this context, the content of education in the field of cultural geography becomes very important. The concept of “geography of silence”, developed in the mid-twentieth century by American geographers, implies the deliberate omission or marginalization of certain areas of geographical knowledge on maps and other vehicles of geographic information, in particular those published by state authorities. In this article, their authors present the results of research on the “geography of silence” as it appears in geographic education in Poland-especially as it relates to Islamic culture. Her aim was to answer the questions: Does formal, compulsory geographic education in Poland provide students the opportunity to acquire reliable knowledge about Islamic culture? And is the knowledge provided sufficient to prepare the next generation for living in the multicultural society towards which Europe is heading in accordance with current civilization trends? An analysis of the content of education in core curricula and methods of presenting Islamic culture in school textbooks show that current education methods are not sufficient.

PL

Naczelnym celem edukacji, w tym edukacji geograficznej jest zapewnienie młodemu pokoleniu wszechstronnego rozwoju i przygotowanie go do dorosłego życia. Kształt przyszłości, w jakiej żyć będą kolejne pokolenia: Zet i Alfa, formowany jest przez długofalowe trendy cywilizacyjne. Współczesna cywilizacja zachodnia, ulega postępującym trendom, m.in.: liberalizacji, sekularyzacji, modernizacji i globalizacji. Jeśli geografia ma spełniać założenia tego naczelnego celu edukacji, to przy określaniu celów kształcenia i doborze treści do ich realizacji, konieczne jest wzięcie pod uwagę wskazanych trendów cywilizacyjnych. Szczególnie istotne stają się w tym kontekście treści kształcenia z zakresu geografii kultury. Koncepcja „geografii ciszy”, rozwijana od połowy XX wieku przez geografów amerykańskich, zakłada celowe pominięcie lub marginalizację pewnych obszarów wiedzy geograficznej na mapach i innych formach prezentacji informacji geograficznej, w szczególności tych publikowanych przez organy państwowe. Autorki przedstawiają w swym artykule wyniki badań z nurtu „geografii ciszy” w obszarze edukacji, skupiając się na treściach kształcenia geograficznego w Polsce, na przykładzie kultury islamu. Celem była odpowiedź na pytanie: Czy formalne, obowiązkowe kształcenie geograficzne w Polsce zapewnia uczniom możliwość zdobycia rzetelnej i wystarczającej wiedzy na temat kultury islamu celem przygotowania ich do życia w społeczeństwie wielokulturowym, do jakiego zmierza Europa, zgodnie z aktualnymi trendami cywilizacyjnymi? Analiza treści kształcenia według zapisów podstaw programowych i sposobów prezentacji kultury islamu w podręcznikach szkolnych wykazała, że cel ten nie jest w pełni realizowany.

Keywords

PL

geografia ciszy; kultura islamu; islam; trendy cywilizacyjne; podręczniki; treści kształcenia; edukacja geograficzna

EN

geography of silence; Islam culture; Islam; civilization trends; geographic education; textbooks; education content

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
• Year: 2022
• Volume: 18
• Pages: 36-57

Dates

published

2022

Contributors

author

Agnieszka Świętek

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Instytut Geografii

author

Kamila Brusik

References

• Akerman, J.R. (red.) (2009). The imperial map. Cartography and the memory of empire. Chicago: University of Chicago Press.
• Awramiuk‑Godun, A. (2008). Pogranicza kulturowe w nauczaniu geografii Polski. Prace i Studia Geograficzne, 39, 35-42.
• Bagoly‑Simó, P. (2013). Still red and in war or just poor? European transformation societies in geography textbooks. Journal of Geography, 112 (3),109-119.
• Bagrowicz, J. (2017). „Nie wycofujemy się!”, czyli o możliwości dialogu z islamem. Studia Wrocławskie, 19, 77-92.
• Balcı, T. (2018) Islam and the Middle East in Texas Textbook. Digest of Middle East Studies, 27(2), 227-260.
• Barwiński, M. (2016). Wielokulturowość we współczesnych polskich badaniach geograficznych i edukacji geograficznej - zarys problematyki. Przegląd Geograficzny, 88, 2, 137-157.
• Brunn, S.D., Wilson, M.W. (2002). Cape Town’s million plus black township of Khayelitsha: Terrae incognitae and the geographies and cartographies of silence. Habitat Internatinal, 30, 1-11.
• Crampton, J. (2001). Maps as social constructions: power, communications and visualizations. Progress in Human Geography, 25, 235-252.
• De Meyer, M. (2021) Islam and modernity in a Moroccan textbook. Revue des Mondes Musulmans et de la Mediterranee, 150, 127-148.
• Figa M., Marszał D., Mędrzycki Ł., Pruszko G., Wiecki W., Wójtowicz B. (2020). Geografia. Podręcznik dla klasy siódmej szkoły podstawowej. Kielce: MAC.
• Harley, J.B. (1988). Silences and secrecy: The hidden agenda of cartography in early modern Europe. Imago Mundi, 40, 57-76.
• Harley, J.B. (1989). Deconstructing the map. Cartographica, 26, 1-20.
• Ihtiyar, N.(2003) Islam in german textbooks: Examples from geography and history. Prospects, 33(4), 427-437.
• Inglehart, R., Norris, P. (2004). Sacred and Secular: Religion and Politics Worldwide. Cambridge.
• Inglehart, R., Welzel, Ch. (2006). Modernization, Cultural Change and Democracy: The Human Development Sequence. Cambridge.
• Jasińska‑Kania, A. (2009) Exclusion from the Nation. International Journal of Sociology, 39(3), 15-37, DOI: 10.2753/IJS0020-7659390301
• Kurek, S. (2020). Geografia 2. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Gdynia: Operon.
• Kuriata, A. (2014). Źródła prawa muzułmańskiego wobec stroju kobiety muzułmanki. Acta Erasmiana, 7, 143-166.
• Lenartowicz, B., Wójcik, M., (2012). Czas na geografię. Podręcznik. Zakres podstawowy. Szkoły ponadgimnazjalne. Warszwa- Łódź: Wydawnictwo Szkolne PWN.
• Livingstone, D. (2010). Landscapes of knowledge. In Geographies of Science. Dordrecht: Springer.
• Łabędź, K. (2015). Polacy wobec innych narodów, mniejszości narodowych i uchodźców. National Minorities vs. National Security, 10, 149.
• Machut‑Mendecka, E. (2003). Oblicza współczesnego islamu. Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica, 16, 63-80.
• Machut‑Mendecka, E. (2005). Świat tradycji arabskiej. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia.
• Malarz R., Szubert M., Rachwał T., (2017). Podręcznik do geografii dla klasy siódmej szkoły podstawowej. Warszawa: Nowa Era.
• Maląg A. (2020). Geografia 2. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Gdynia: Operon.
• Malikowski, J. (2014). Wyzwania, szanse i zagrożenia niesione przez niektóre trendy cywilizacyjne. Podstawy Edukacji, 7, 85-123.
• Mapping the Global Muslim Population. A Report on the Size and Distribution of the World’s Muslim Population (2009), Pew Research Center Forum on Religion & Public Life, dostępny na: https://www.pewresearch.org/religion/2009/10/07/ mapping‑the‑global‑muslim‑population23/ (dostęp z 2.11.2022).
• Michalczak, T. (2019). Europa w obliczu islamskiego terroryzmu. Dlaczego dochodzi do ataków terrorystycznych i jak im przeciwdziałać. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Mikońska, Z. J. (2021). The Linguistic Image of Arabs in Polish Internet Comments. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF-Philologiae, 39(2), 177-194.
• Mroczek, A. (2011). Cywilizacyjne uwarunkowania powstawania islamu. Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego, 1, 61-70.
• Mróz, L. (1986). Wyróżnianie grupy własnej przez Cyganów w Polsce: swojskość, inność, obcość. Etnografia Polska, 30(1), 139-162.
• Oskiera, A. (2011). Stereotyp Araba w świetle badań ankietowych. Białostockie Archiwum Językowe, 11, 147-159.
• Osuch,W. (red.) (2007). Wybrane problemy edukacyjne i kulturowe niektórych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce i Europie. Kraków: Geoinfo.
• Piróg, D. (2008) Rola edukacji międzykulturowej w przygotowaniu dzieci i młodzieży polskiej do funkcjonowania w przestrzeni Unii Europejskiej, [w:] A. Zduniak, T. Smal (red.), Edukacja XXI wieku. Edukacja bez granic - mimo barier. Poznań: Wy‑ dawnictwo WSB, s. 62-73.
• Piwko, A.M. (2020). Muzułmański terroryzm w krajach Unii Europejskiej. Radykalizacja poglądów religijnych wśród imigrantów z Bliskiego Wschodu. De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności, 6(1), 118-135.
• Prochwicz‑Studnicka, B., Teperska‑Klasińska, M. (2012). Cywilizacja islamu. Wybrane struktury. The Polish Journal of the Arts and Culture, 3(3), 154-198 .
• Rachwał, T., Kilar, W. (2016). Oblicza geografii 2, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum 2. Warszawa: Nowa Era.
• Rachwał, T., Kilar, W. (2020). Oblicza geografii 2, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Warszawa: Nowa Era.
• Rachwał, T., Malarz, R., Szczypiński, D., (2019). Podręcznik do geografii dla klasy szóstej szkoły podstawowej. Warszawa: Nowa Era.
• Rachwał, T., Szczypiński, D., (2018). Podręcznik do geografii dla klasy ósmej szkoły podstawowej. Warszawa: Nowa Era.
• Resztak, I. (2012). Zjawisko terroryzmu. Prokuratura i prawo, 7(8), 148-159.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (Dz.U. 2017 poz. 356).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U.2018 poz.467)
• Ruthven, M. (1997). Islam. Warszawa: Prószyński i S‑ka.
• Sadowa, K. (2013). Sytuacja kobiet w islamie. Acta Erasmiana, 5, 240-244.
• Safier, N. (2009). The confines of the colony: Boundaries, ethnographic landscapes and empirical cartography in Iberoamerica, [w:] J.R. Akerman (red.), In the imperial map: Cartography and the mastery of empire. Chicago: University of Chicago Press, 133-184.
• Stasiak J., (2018). Ciekawi świata 2. Geografia. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Gdynia: Operon.
• Stosunek do innych narodów (2022). Komunikat CBOS, 21/2022.
• Szlajfer, F., Zaniewicz, Z., Rachwał, T., Malarz, R. (2018). Podręcznik do geografii dla klasy piątej szkoły podstawowej. Warszawa: Nowa Era.
• Sznajder, G. (2005). Terroryzm i fundamentalizm islamski. Piętno współczesnego świata?
• Świętek, A. (2015). Działania publiczne na rzecz grup zagrożonych wykluczeniem społecznym i ekonomicznym na przykładzie romskiej mniejszości etnicznej w województwie małopolskim. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 401-411.
• Świętek, A. (2016). Edukacja uczniów romskich w województwie małopolskim. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
• Świętek, A.W. (2018). Edukacja formalna na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Horyzonty Wychowania, 17(44), 189-197.
• Świętek, A. (2019). The Romani versus Immigrants in Poland - Opportunities and Transfer of Good Practices. In: Migration and Education : to Understand Relations between Migration and Education - Challenges for Research and Practice. M. Pamuła‑Behrens, A. Hennel‑Brzozowska (eds.). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, 79-99.
• Świętek, A., Brunn, S.D., Wójtowicz, B., (2019). Identifying and Removing the Silences of Roma Culture in Polish School Texts. Journal of Geography, 118(4), 169-184.
• Świętek, A., Kurek, S., Osuch, W., Rachwał, T. (2014). Jak edukować dzieci romskie? Propozycje dla nauczycieli w zakresie kształcenia romskiej mniejszości etnicznej. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.
• Tryk, P. (2018). Terroryzm islamski w xxi wieku i jego nowe oblicze: państwo islamskie (ISIS, DAESH). Studia nad Bezpieczeństwem, 3, 175-186.
• Warner, B. (2010). The Islamic Doctrine of Women. Center for the study of political islam. CCPI.
• Wiecki, W., Stachowska, B. (2015). Geografia XXI wieku. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy. Poznań: Wydawnictwo Klett.
• Wierzbicki, A. (2000). Wpływ megatrendów cywilizacji informacyjnej na sytuacje w Polsce w początkach XXI wieku. Telekomunikacja i Techniki Informacyjne, 1-2, 3-17.
• Wilczyński, W.J. (2019). Regiony świata. Geografia i geopolityka. Kraków: Polskie Towarzystwo Geopolityczne.
• Wood, D. (1993). The power of maps. New York-London: Routledge.
• Wright, J.K. (1947). Terrae incognitae: The place of the imagination in geography. Annals of the Association of American Geographers, 37, 1-15.
• Yang, D. (2013). Comparing assessments within junior geography textbooks used in China. Journal of Geography, 112 (2), 58-67.
• Zatorski, M.J. (2016). Antydyskryminacyjna rola geografii w kształtowaniu postaw tolerancji wobec mniejszości narodowych i etnicznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B - Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia, 71(1).
• Zayzafoon, L.B.Y. (2011). Teaching About Women and Islam in North Africa: Integrating Postcolonial Feminist Theory in the Classroom. Foreign Language Annals, 44(1), 181-233.
• Zee, D.-M.J. Ryu. (2013). How to design and present texts to cultivate balanced regional images in geography education. Journal of Geography, 112, 143-155.
• Ziaka, A., Liagkis, M.K. (2021) Islamic religious education and teaching about islam in Greece. Islamic Religious Education in Europe: A Comparative Study, 162-178.
• Zubrzycki, W. (2016). Fundamentalizm religijny w islamie. Kultura Bezpieczeństwa Nauka - Praktyka - Refleksje, 23, 286-299.

Identifiers

DOI

10.24917/20845456.18.3

Biblioteka Nauki

29433646