Przygotowanie przyszłych nauczycieli geografii i historii do realizacji krajoznawstwa w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych

• Authors: Piotr Cybul

Title variants

EN

Preparation of future geography and history teachers for the implementation of heritage tourism (krajoznawstwo) in primary and high school

Abstracts

EN

Heritage tourism (krajoznawstwo) plays an important role in the life of society, being conducive to the upbringing of young people and allows for shaping the desired attitudes. However, to fulfill its functions heritage tourism education, needs well-prepared teaching staff with a passion for getting to know the mother country. Due to the numerous connections between heritage tourism and the requirements contained in the core curricula for geography and history, teachers of these subjects play the most important role in the heritage tourism education of young people. However, the research carried out so far indicates significant gaps in school tourism, probably because the lack of comprehensive preparation of future teachers in this area. The autor has used method of document analysis. A review of the curricula of studies in the fields of geography and history at public universities enabling the acquisition of teaching qualifications was carried out, in which it was checked whether the field of study tourism or similar subjects were included in the course of education. The research showed significant barriers in the acquiring knowledge in the field of methods and ways of transferring knowledge about heritage tourism during thuse pedagogical studies.

PL

Krajoznawstwo odgrywa ważną rolę w życiu społeczeństwa, sprzyja bowiem w wychowywaniu młodzieży oraz pozwala na kształtowanie pożądanych jej postaw. Jednak, aby edukacja krajoznawcza mogła spełniać swoje funkcje, niezbędna jest dobrze przygotowana kadra pedagogiczna, z zamiłowaniem do poznawania kraju ojczystego. Ze względu na liczne powiązania krajoznawstwa z wymaganiami zawartymi w podstawach programowych z geografii i historii, to właśnie nauczyciele tych przedmiotów odgrywają najważniejszą rolę w edukacji krajoznawczej młodzieży. Dotychczasowe badania wykazały niestety istotne braki w krajoznawstwie szkolnym, czego powodem może być brak kompleksowego przygotowania przyszłych nauczycieli w tym zakresie. W artykule wykorzystano metodę analizy dokumentów. Dokonano więc przeglądu planów studiów dla kierunków geografia oraz historia na uczelniach publicznych, umożliwiających uzyskanie uprawnień nauczycielskich celem sprawdzenia, czy w toku kształcenia został uwzględniony kurs krajoznawstwa lub kursy o zbliżonej tematyce. Przeprowadzone badania wykazały znaczne ograniczenia w możliwości zdobywania wiedzy z zakresu metod i sposobów przekazu wiedzy krajoznawczej na studiach nauczycielskich.

Keywords

PL

krajoznawstwo; krajoznawstwo szkolne; kształcenie nauczycieli; studia nauczycielskie

EN

heritage tourism; teacher training; teacher education

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
• Year: 2022
• Volume: 18
• Pages: 58-69

Dates

published

2022

Contributors

author

Piotr Cybul

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Instytut Geografii

References

• Denek, K. (1985). Poradnik opiekuna szkolnego koła krajoznawczo-turystycznego, vol. 10, Poznań-Bydgoszcz.
• Angiel, J. (2010). Krajoznawstwo jako dar doświadczania przez studentów miejsca swojego życia [w:] Przemiany krajobrazu kulturowego w Polsce. Krajoznawstwo w społeczeństwie wiedzy, Zeszyt 3, VI Kongres Krajoznawstwa Polskiego, PTTK, Olsztyn, s. 57-74.
• Angiel, J., Hibszer, A., Szkurłat, E. (2021). Zajęcia terenowe - szansa dla szkolnej edukacji geograficznej i wyzwania dla nauczycieli. Prace i Studia Geograficzne, 66.1, 7-18.
• Anszperger, D. (2016). Krajoznawstwo w świadomości nauczycieli i uczniów szkół podstawowych i gimnazjum [w:] Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (red.) Współczesne oblicza krajoznawstwa. Warszawa: Wyd. PTTK Kraj, s. 183-190.
• Borowiec, E., (2006). Pochodzenie terytorialne studentów Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Dokumentacja Geograficzna, 33, 16-20.
• Denek, K. (1995). Trzy ćwierćwiecza krajoznawstwa i turystyki w polskiej szkole. Biuletyn Historii Wychowania, 2, 27-32.
• Denek, K. (1997). Wycieczki we współczesnej szkole. Poznań: Wyd. „Eruditus”.
• Denek, K. (1998). Krajoznawstwo i turystyka w edukacji wczesnoszkolnej. Nauczyciel i Szkoła, 1 (4), 14-32.
• Denek, K. (2009). Krajoznawstwo iturystyka wPolskiej szkole. Tradycje-współczesność-wyzwania [w:] Denek, K., Drożyński, L., Gordon, A. (red.) O potrzebie krajoznawstwa w edukacji szkolnej. Warszawa-Poznań: Wyd. PTTK „Kraj”, s.11-34.
• Denek, K. (2014). Pedagogiczne aspekty0 zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych prowadzonych w kontekście krajoznawstwa i turystyki. Rozprawy naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 45, 106-118.
• Janowski I. (2003). Krajoznawstwo i turystyka szkolna. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego.
• Jaroszowa, J. (1967). Wycieczki w wędrówki krajoznawcze, [w:] Kuran, J., Sobański , M. (red.), Krajoznawstwo w szkole. Warszawa: Wyd. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Król, A., (2007). Motywy wyboru studiów geograficznych przez studentów Akademii Świętokrzyskiej. Nauki Geograficzne w Badaniach Regionalnych, 4, 59-63.
• Królikowska, A., Topij-Stempińska, B. (2016). Wizerunek nauczyciela we współczesnym społeczeństwie polskim. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 9 (31/1), 13-26.
• Kruczek, Z. (2020). Krajoznawstwo w polskich uczelniach. Ziemia, LXVI.
• Kruczek, Z., Kurek, A., Nowacki., M. (2010). Krajoznawstwo. Teoria i metodyka. Kraków: Wyd. Proksenia.
• Kuran, J., Sobański, M. (1967). Krajoznawstwo w szkole. Warszawa: Wyd. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Łobożewicz, T. (1985). Krajoznawstwo i turystyka w szkole. Warszawa: Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Łobożewicz, T. (1991) O nauczaniu turystyki w akademiach wychowania fizycznego - krytycznie. Kultura Fizyczna, 11-12, 28-29.
• Madalińska-Michalak, J. (2016). Pasja w pracy nauczycieli osiągających sukcesy zawodowe a potrzeba rozwijania ich kompetencji emocjonalnych. Studia z Teorii Wychowania, 4 (17), 13-35.
• Mazurski K.R. (2010). Kształtowanie postaw przez polskie krajoznawstwo, [w:] Leniartek M.K. (red.), Autokreacja poprzez turystykę. Wrocław: Wyższa Szkoła Zarządzania „Edukacja” we Wrocławiu, s. 259-275.
• Nowacki M. (2001). Rola interpretacji dziedzictwa w zarządzaniu atrakcjami krajoznawczymi. Problemy Turystyki, 23 (3-4), 35-47.
• Pawelec, L. (2017). Jakość przygotowania zawodowego nauczycieli w świetle badań empirycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, XXX, 2.
• Piróg, D., Jania, R. (2013). Dokształcanie i doskonalenie zawodowe nauczycieli geografii jako instrument dostosowania się do aktualnych wyzwań rynku prac. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica, IV, 72-84.
• Podgórski, Z., Tyszkowski, S., Stańczyk, R. (2008). Studia geograficzne w opinii studentów : oczekiwania, realia i perspektywy [w:] Hibszer, A. (red.) Polska dydaktyka geografii: idee, tradycje, wyzwania. Sosnowiec, s. 209-217.
• Prószyńska-Bordas, H. (2016a). Krajoznawstwo i jego współczesne wyzwania, [w:] Współczesne oblicze krajoznawstwa. Warszawa: Wyd. PTTK Kraj.
• Prószyńska-Bordas, H. (2016b). Krajoznawstwo: tradycja i współczesność. Warszawa: Wyd. Difin.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjal- nej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (zał. 1) Standard kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu na- uczyciela.
• Serafin, J. (2009). Potrzeba modyfikacji roli nauczyciela w obliczu zastosowań technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji. Zarządzanie publiczne 2(6), Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (2016). Wczoraj, dziś i jutro krajoznawstwa, [w:] Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (red.), Współczesne oblicza krajoznawstwa. Warszawa: Wyd. PTTK „Kraj”.
• Tarnowski, M., Sieńko-Awierianów, E., Łubkowska, W. (2014) O potrzebie uwzględnienia edukacji regionalnej i krajoznawstwa w procesie kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego i animatorów rekreacji ruchowej i ekoturystyki. [w:] Eider, J. (red.),Turystyka i rekreacja w teorii i praktyce, s. 44-54.
• Wielskop, W. (2013). Rola nauczyciela-tutora w procesie wspierania rozwoju osobistego uczniów. Siedlce: Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, s. 125-140.

Identifiers

DOI

10.24917/20845456.18.4

Biblioteka Nauki

29433656