Koncepcje dialogowości Michaiła Bachtina a prawo karne

• Authors: Agnieszka Barczak-Oplustil

Title variants

EN

“Application” of tools of literary theory in the process of interpretation of the Penal Code on the example of Mikhail Bakhtin’s dialogic theory of the utterance

Abstracts

EN

The article provides a look at the interpretation of the penal code from the perspective of Mikhail Bakhtin’s dialogic theory of the utterance. It was preceded by a description of the similarities and differences between literary text and legal text, indicated by representatives of “Law and Literature” movement. The reference point for these considerations was the verb “cause”, which was analyzed including the changing context, as well as its understanding by the addressees of the prohibition of which this word is a part.

PL

Artykuł stanowi spojrzenie na interpretację Kodeksu karnego z perspektywy koncepcji dialogowości Michaiła Bachtina. Poprzedzone ono zastało omówieniem podobieństw i różnic występujących między tekstem literackim a tekstem prawnym, na które wskazują przedstawiciele kierunku prawo i literatura. Punktem odniesienia dla czynionych rozważań był czasownik „powoduje”, analizowany z uwzględnieniem zmieniającego się kontekstu, jak również jego rozumienia przez adresatów zakazu, którego jest on częścią.

Keywords

PL

koncepcja dialogowości Bachtina; prawo jako literatura; Kodeks karny; interpretacja jako dialog; transtekstualność

EN

Bakhtin’s dialogic theory; law as literature; Penal Code; interpretation as dialogue; transtextuality

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2022
• Volume: 10
• Pages: 146-164

Dates

published

2022

Contributors

author

Agnieszka Barczak-Oplustil

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000315327594

References

• Andruszkiewicz Marta, Interpretacja prawnicza a interpretacja literacka – kilka uwag, „Krytyka Prawa” 2014, t. 6, s. 183–197.
• Andruszkiewicz Marta, O związkach teorii prawa i teorii literatury (refleksje w kontekście tendencji ponowoczesnych), w: Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, red. Aleksandra Samonek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 151–157.
• Andruszkiewicz Marta, Transdyscyplinarne związki prawoznawstwa z naukami o języku – od języków formalnych do nurtu „prawo i literatura”, Andruszkiewicz_Prawo_i_Literatura_Transd.pdf (dostęp: 12.03.2021).
• Austin John Langshaw, Jak działać słowami, w: tegoż, Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, przeł. Bohdan Chwedończuk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1993.
• Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 2, s. 265–288.
• Bachtin Michaił, Problemy twórczości Dostojewskiego, przeł. Wincenty Grajewski, w: Ja – Inny. Wokół Bachtina. Antologia, red. Danuta Ulicka, TAiWPN Universitas, Kraków 2009, t. 1, s. 149–297.
• Bachtin Michaił, Słowo w powieści, w: tegoż, Problemy literatury i estetyki, przeł. Wincenty Grajewski, Warszawa 1982.
• Baron B. Jane, Prawo, literatura i problemy interdyscyplinarności, przeł. Ryszard Guz-Rudzki, w: Prawo i literatura. Antologia, red. Jarosław Kuisz, Marek Wąsowicz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019, s. 37–78.
• Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Tekstologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Boczarow Siergiej, Zdarzenie życia. O Michale Michajłowiczu Bachtinie, przeł. Iwona Rzepnikowska, w: Ja – Inny. Wokół Bachtina. Antologia, red. Danuta Ulicka, TAiWPN Universitas, Kraków 2009, t. 2, s. 63–78.
• Cavanagh Clare, Formy zwyczajności: Bachtin, prozaika i liryka, przeł. Paweł Wawrzyszko, „Teksty Drugie” 1996, z. 6, s. 31–51.
• Choduń Agnieszka, Aspekty językowe derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2018 (Rozprawy i Studia, t. 1020).
• Choduń Agnieszka, Leksyka tekstów aktów prawnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006, z. 4, s. 19–30.
• Dobrzyńska Teresa, Tekst: próba syntezy, „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 2, s. 142–183.
• Dworkin Ronald, Prawo jako interpretacja, przeł. Ryszard Guz-Rudzki, w: Prawo i literatura. Antologia, red. Jarosław Kuisz, Marek Wąsowicz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019, s. 79–111.
• Fish Stanley, Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?, „Teksty Drugie” 2000, z. 3, s. 197–211.
• Grajewski Wincenty, Bachtin o powieści, w: tegoż, Maszyny dialogowe, TAiWPN Universitas, Kraków 2003, s. 207–211.
• Hirschkop Ken, Historia tworzenia historii (warianty historii Bachtina), przeł. Michał Mrugalski, w: Ja – Inny. Wokół Bachtina. Antologia, red. Danuta Ulicka, TAiWPN Universitas, Kraków 2009, t. 2, s. 11–62.
• Kamień Joanna, Prawo i literatura. O pewnym pomyśle metodologicznym, w: Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2019, s. 29–40.
• Kuhn S. Thomas, Struktura rewolucji naukowych, przeł. Helena Ostromęcka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2009.
• Kułacka Agnieszka, Wypowiedzenia performatywne i konstatywne. Teoria aktów mowy. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Kształcenia językowe” 2011, z. 9, s. 81–90.
• Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa, red. Jerzy Zajadło, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2017.
• Marchewka Tomasz Szymon, Neopragmatyści wobec kategorii autora. O konsekwencjach konstruktywizmu, „Teksty Drugie” 2013, z. 5, s. 276–292.
• Markiewicz Henryk, Polifonia, dialogiczność i dialektyka: bachtinowska teoria powieści. „Pamiętnik Literacki” 1985, z. 2, s. 83–98.
• Matczak Marcin, Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019.
• Mihailovic Alexandar, Bachtinowska koncepcja słowa, w: Ja – Inny. Wokół Bachtina. Antologia, red. Danuta Ulicka, TAiWPN Universitas, Kraków 2009, t. 2, s. 81–115.
• Mitosek Zofia, Bachtin raz jeszcze, „Teksty Drugie” 2015, z. 5, s. 167–174.
• Nycz Ryszard, Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, „Pamiętnik Literacki” 1990, z. 2, s. 95–116.
• Posner A. Richard, Prawo i literatura. Związek znów na wokandzie, przeł. Ryszard Guz-Rudzki, w: Prawo i literatura. Antologia, red. Jarosław Kuisz, Marek Wąsowicz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019, s. 112–165.
• Searle John R., Czynności mowy. Rozważania z filozofii języka, przeł. Bohdan Chwedończuk, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1987.
• Ulicka Danuta, Niektóre problemy poetyki Bachtina, „Teksty Drugie” 2001, z. 6, s. 33–58.
• Wójtowicz Stanisław, Neopragmatyzm Stanleya Fisha a polskie spory o kształt literaturoznawstwa po 1989 r., Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2014.
• Zeidler Kamil, Estetyka prawa, Wolters Kluwer, Gdańsk – Warszawa 2018.
• Zieliński Maciej, Derywacyjna koncepcja wykładni jako koncepcja zintegrowana, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006, z. 3, s. 93–101.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.10.11

Biblioteka Nauki

25129570