„Jak opisać miasto, które nie jest z kamienia, ale z ciała?” Doświadczenie ruchu i dotyku w lekturze dwudziesto- i dwudziestopierwszowiecznych powieści miejskich jako szczególna forma flânerie

• Authors: Małgorzata Kafel

Title variants

EN

“How can I describe a town that is not of stone but of flesh”? Experience of movement and touch in the act of reading the twentieth- and twenty-first-century city novels as a special form of flânerie

Abstracts

EN

With reference to the concept of „Stimmung-oriented reading” presented in 2011 by Hans Ulrich Gumbrecht, the author of this article advances a thesis that literature can be experienced in a way that includes such sensations as touch or movement. Category of Stimmung and instruments of geopoetics unexpectedly gained in usefulness in 2020, in terms of unprecedented changes in everyday lives of today’s city dwellers caused by COVID-19 epidemic. „Stimmung-oriented reading” of two city novels – Mrs Dalloway by Virginia Woolf and London NW by Zadie Smith – proves the thesis correct.

PL

Nawiązując do przedstawionej w 2011 roku przez Hansa Ulricha Gumbrechta koncepcji „czytania nastrojów”, autorka artykułu stawia tezę, iż możliwy jest odbiór literatury w sposób uwzględniający doznania taktylne i kinetyczne. Kategoria nastroju wraz z instrumentarium z obszaru geopoetyki w nieoczekiwany sposób zyskały na przydatności w 2020 roku, w obliczu wywołanych pandemią COVID-19 zmian w życiu mieszkańców miast. Lektura „ze względu na nastrój” dwóch narracji o mieście – Pani Dalloway Virginii Woolf oraz Londyn NW Zadie Smith – pozwala wnioskować o słuszności postawionej tezy.

Keywords

EN

Stimmung; mood; atmosphere; geopoetics; flâneur; urban space

PL

Stimmung; nastrój; geopoetyka; flâneur; przestrzeń miejska

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2022
• Volume: 10
• Pages: 206-219

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Kafel

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000330108904

References

• Baudelaire Charles, Malarz życia nowoczesnego, w: tegoż, Rozmaitości estetyczne, przeł. Joanna Guze, Wydawnictwo Słowo / Obraz Terytoria, Gdańsk 2002, s. 309–346.
• Benjamin Walter, Pasaże, przeł. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
• Brzozowska Blanka, Spadkobiercy flâneura. Spacer jako twórczość kulturowa – współczesne reprezentacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009.
• Debord Guy Ernest, Społeczeństwo spektaklu, przeł. Mateusz Kwaterko, Warszawa 2006.
• Debord Guy, Ernest, Teoria dryfu, w: Przewodnik dla dryfujących. Antologia sytuacjonistycznych tekstów o mieście, wybór i przekład Mateusz Kwaterko, Paweł Krzaczkowski, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2015, s. 122–138.
• Gumbrecht Hans Ulrich, Czytanie nastrojów. Jak można pomyśleć dziś rzeczywistość literatury, w: Teoria, literatura, życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, red. Anna Legeżyńska, Ryszard Nycz, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2012, s. 151–171.
• Gumbrecht Hans Ulrich, Produkcja obecności. Czego znaczenie nie może przekazać, przeł. Krzysztof Hoffmann, Weronika Szwebs, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016.
• Gumbrecht Hans Ulrich, wykład zarejestrowany w Cambridge, 3.05.2016, http://www.crassh.cam.ac.uk/gallery/video/hans-ulrich-gumbrecht-why-prosody-and-rhythm-matter-in-poetry-and-in-the-hu (dostęp: 14.09.2020).
• Nycz Ryszard, O kolażu tekstowym. Zarys dziejów pojęcia, w: tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000, s. 247–292.
• Pallasmaa Juhani, Oczy skóry. Architektura i zmysły, przeł. Michał Choptiany, Instytut Architektury, Kraków 2012.
• Rembowska-Płuciennik Magdalena, Dlaczego warto wrócić do zmysłów? Wokół literaturoznawczych inspiracji antropologią zmysłów, w: Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa?, red. Przemysław Czapliński, Anna Legeżyńska, Marcin Telicki, Poznań 2010, s. 129–138.
• Rembowska-Płuciennik Magdalena, Emocje w odbiorze literatury – perspektywy kognitywistyczne, w: Kultura afektu – afekty w kulturze. Humanistyka po zwrocie afektywnym, red. Ryszard Nycz, Anna Łebkowska, Agnieszka Dauksza, Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2015, s. 402–414.
• Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, TAiWPN Universitas, Kraków 2014.
• Sennett Richard, Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, przeł. Magdalena Konikowska, Wydawnictwo Aletheia, Gdańsk 1996.
• Smith Zadie, Londyn NW, przeł. Jerzy Kozłowski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2014.
• Szalewska Katarzyna, Urbanalia – miasto i jego teksty. Humanistyczne studia miejskie, Wydawnictwo Słowo / Obraz Terytoria, Gdańsk 2017.
• Woolf Virginia, Mrs Dalloway, Wordsworth Edition, Hertfordshire 2003.
• Woolf Virginia, Pani Dalloway, przeł. Krystyna Tarnowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.10.14

Biblioteka Nauki

25133673