Literatura dziecięca jako forma myślenia: dotyk

• Authors: Magdalena Kuczaba-Flisak

Title variants

EN

Children’s literature as a form of thinking: Haptic experience

Abstracts

EN

The article aims to expand the field of poetics with haptic experiences during contact with a literary text (concerning children’s literature). The article developed the main concepts in relation to the category of somatopoetics based on embodied cognition. The article draws attention to the material turn in children’s literature research and the departure from treating it as a social construct, assigning the primary role to affects and the imagination. The article’s main thesis claims that children’s literature is a form of thinking through haptic experiences.

PL

Celem artykułu jest poszerzenie pola poetyki o doświadczenia haptyczne podczas kontaktu z tekstem literackim w odniesieniu do literatury dziecięcej. Główne koncepcje zostały wypracowane w odniesieniu do kategorii somatopoetyki bazującej na poznaniu ucieleśnionym. Artykuł zwraca uwagę na zwrot materialny w badaniach nad literaturą dziecięcą oraz na odejście od traktowania jej jako konstruktu społecznego, przyznając w to miejsce prymarną rolę afektom i pracy wyobraźni. Główna teza artykułu opiera się na stwierdzeniu, że literatura dziecięca jest formą myślenia poprzez doznania haptyczne.

Keywords

PL

dotyk; haptyka; taktylność; haptyczne książki wczesnokonceptowe; książki-zabawki; haptyczne książki obrazkowe

EN

touch; haptic; tactile; haptic early concept books; toy books; haptic picture book

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2022
• Volume: 10
• Pages: 304-321

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Kuczaba-Flisak

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000284955052

References

• Anderson Kelli, This Book Is a Planetarium. And Other Extraordinary Pop-Up Contraptions, Chronicle Books, San Francisco 2017.
• Baluch Alicja, Czytać ciałem – czy to możliwe? (na podstawie „Poczwarki” Doroty Terakowskiej), w: Ekspresja ruchu – ciało – kreacja – komunikat, red. Małgorzata Łączyk, Aleksandra Pyrzyk-Kuta, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, s. 15–26.
• Cackowska Małgorzata, Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, konteksty, dyskursy, w: Książka obrazkowa. Wprowadzenie, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2017, s. 11–48.
• Campagnaro Marnie, I Prelibri, w: Książka obrazkowa. Leksykon. Tom 1, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2018, s. 434–438.
• Cieślikowski Jerzy, Wielka zabawa. Folklor dziecięcy. Wyobraźnia dziecka. Wiersze dla dzieci, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985.
• Cottin Menena, Faria Rosana, Czarna książka kolorów, przeł. Marta Jordan, Widnokrąg, Piaseczno 2013.
• Czabanowska-Wróbel Anna, „Ach, jak cudowna jest”… fikcja – dziecięce tworzenie wyobrażeń i praca marzenia, w: Wolność i wyobraźnia w literaturze dziecięcej, red. Anna Czabanowska-Wróbel, Marta Kotkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017, s. 261–276.
• Czabanowska-Wróbel Anna, Literatura dziecięca – pomiędzy literaturą światową i globalną, „Wielogłos” 2016, nr 1(27), s. 1–15.
• Czabanowska-Wróbel Anna, „Ta dziwna” instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej, „Teksty Drugie” 2013, nr 5(143), s. 13–24.
• Dymel-Trzebiatowska Hanna, Dla dzieci czy dla dorosłych? O dwuadresowości w literaturze dziecięcej na przykładzie książek o Muminkach Tove Jansson, w: Książki w życiu najmłodszych, red. Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska, Wydawnictwo SBP, Warszawa 2015, s. 13–24.
• Field Hannah, Playing with the Book. Victorian Movable Picture Books and the Child Reader, University of Minnesota Press, Minneapolis 2019.
• Gruszczyk-Kolczyńska Edyta, Zielińska Ewa, O kształtowaniu czynności umysłowych potrzebnych dzieciom w porządkowaniu obiektów i tworzeniu pojęć, w: Dziecięca matematyka – dwadzieścia lat później, Wydawnictwo CEBP, Kraków 2015, s. 101–105.
• Hazard Paul, Książki, dzieci i dorośli, przeł. Irena Słońska, Nasza Księgarnia, Warszawa 1963.
• Jalonen Riitta, Dziewczynka i drzewo kawek, przeł. Iwona Kosmowska, Tatarak, Warszawa 2009.
• Joosen Vanessa, Adulthood in Children’s Literature, Bloomsbury Academic, London 2020.
• Joosen Vanessa, Second Childhoods and Intergenerational Dialogues. How Children’s Literature Studies and Age Studies Can Supplement Each Other, „Children’s Literature Association Quarterly” 2015, t. 40, nr 2, s. 126–140, doi:10.1353/chq.2015.0016.
• Kołodziejczyk Dorota, Poza metaforą – autyzm jako impas hermeneutyczny w powieści postkolonialnej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2017, nr 30(50), s. 141–167, doi: 10.14746/pspsl.2017.30.7.
• Kubiak Ho-Chi Beata, Estetyka i sztuka japońska. Wybrane zagadnienia, TAiWPN Universitas, Kraków 2009.
• Kümmerling-Meibauer Bettina, Meibauer Jörg, Early-Concept Books and Concept Books, w: The Routledge Companion to Picturebooks, red. Bettina Kümmerling-Meibauer, Routledge, New York 2018, s. 149–157.
• Kümmerling-Meibauer Bettina, Meibauer Jörg, Pierwsze ilustracje, pierwsze koncepty: książki wczesnokonceptowe, przeł. Hanna Dymel-Trzebiatowska, w: Książka obrazkowa. Wprowadzenie, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2017, s. 57–78.
• Mazan-Mazurkiewicz Alicja, Baśń sierpniowa, Norbertinum, Lublin 2018.
• Łebkowska Anna, Jak ucieleśnić ciało. O jednym z dylematów somatopoetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 4, s. 11–27.
• Łebkowska Anna, Somatopoetyka – afekty – wyobrażenia. Literatura XX i XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
• Malicki Jan, Białe kruki. Okruchy humanistycznego poznania. [Gawędy historycznoliterackie], Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2020.
• Miksza Małgorzata, Zrozumieć Montessori, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
• Niewieczerzał Marta, O nahajce wykonajce, butach samoskokach i o czapce niewidce, czyli o ożywionych przedmiotach w baśniach, w: O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej, red. Anna Mik, Marta Niewieczerzał, Ewelina Rąbkowska, Grzegorz Leszczyński, Wydawnictwo SBP, Warszawa 2019, s. 47–58.
• Nikolajeva Maria, Recent Trends in Children’s Literature Research. Return to the Body, „International Research in Children’s Literature” 2016, t. 9, nr 2, s. 132–145, https:// doi.org/10.3366/ircl.2016.0198.
• Norman Jackie, Tactile Picture Books: Their Importance for Young Blind Children, „British Journal of Visual Impairment” 2003, t. 21, nr 3, s. 111–114, https://doi.org/10.1177/026461960302100305 (dostęp: 4.06.2022).
• Papuzińska Joanna, Opowieść, Mila, Poznań 2010.
• Reid-Walsh Jacqueline, Interactive Books. Playful Media before Pop-Ups, Routledge, London – New York 2017.
• Rembowska-Płuciennik Magdalena, Kategorie sensualne w kognitywistycznych badaniach literackich, w: Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka w języku, piśmiennictwie i sztuce od średniowiecza do współczesności, kierownik projektu Witold Bolecki, https://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/kategorie-sensual- ne-w-kognitywistycznych-badaniach-literackich-386/ (dostęp: 18.01.2021).
• Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka w języku, piśmiennictwie i sztuce od średniowiecza do współczesności, kierownik Włodzimierz Bolecki, grant NCBiR na lata 2010–2012, http://sensualnosc.ibl.waw.pl (dostęp: 18.01.2021).
• Skowera Maciej, Bezpieczna i pożyteczna kraina niedorosłości. Literatura dziecięca jako konstrukt, „Jednak Książki” 2017, nr 7, s. 13–30.
• Sławek Tadeusz, Cienie i rzeczy. Rozważania o dotyku, w: W przestrzeni dotyku. Medium Mundi V, red. Jacek Kurek, Krzysztof Maliszewski, Miejski Dom Kultury „Batory” w Chorzowie, Chorzów 2009, s. 15–28.
• Smolińska Marta, Haptyczność poszerzona. Zmysł dotyku w sztuce polskiej drugiej połowy XX i początku XXI wieku, TAiWPN Universitas, Kraków 2020.
• Ungeheuer-Gołąb Alicja, Wzorce ruchowe utworów dla dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009.
• Valente Dannyelle, Haptic Books for Blind Children. A Design for All Approach, „The Value of Design Research” 2015, https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-02042358 (dostęp: 4.06.2022).
• Zając Michał, Książki-zabawki: długa historia i dzień dzisiejszy, w: Książka i młody czytelnik. Zbliżenia – oddalenia – dialogi. Studia i szkice, red. Grzegorz Leszczyński, Michał Zając, Wydawnictwo SBP, Warszawa 2013, s. 251–257.
• Zarych Elżbieta, Książka zabawka, książka wzbogacona. Wyobraźnia – obraz – sztuka edytorska, „Bibliotekarz Podlaski” 2018, nr 3, s. 129–147.
• Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2020.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.10.20

Biblioteka Nauki

25140852