Poetki wobec końca – liryka najnowsza a antropocen

• Authors: Agnieszka Czyżak

Title variants

EN

Poetesses in Front of The End: Contemporary Poetry and Anthropocene

Abstracts

EN

This article considers the Anthropocene, global warming, and climate catastrophe as special challenges for humanity and as literary themes in contemporary poetry. In poems written by women during the last few years, these problems are presented in ways that transform our common perception and collective emotions. Interpretation of texts (written by Ewa Lipska, Marzanna Bogumiła Kielar, Julia Fiedorczuk, Urszula Zajączkowska, Justyna Bargielska, Ilona Witkowska, Małgorzata Lebda) lead to wider‑ranging results: the Anthropocene, as probably the last epoch in the history of the human world, must be perceived as a specific call for restorative activities for individuals and all mankind.

PL

Głównym celem artykułu są rozważania poświęcone antropocenowi, globalnemu ociepleniu i katastrofie klimatycznej pojmowanym jako wyjątkowe wyzwanie dla ludzkości oraz literacki temat w najnowszej poezji. W wierszach pisanych przez poetki w ciągu ostatnich kilku lat ta problematyka została podjęta na różne sposoby, prowadzące jednak do przeobrażeń wspólnotowej świadomości i zbiorowych emocji. Interpretacje utworów (pisanych m.in. przez Ewę Lipską, Marzannę Bogumiłę Kielar, Julię Fiedorczuk, Urszulę Zajączkowską, Justynę Bargielską, Ilonę Witkowską, Małgorzatę Lebdę) wiodą do szerzej zakrojonych wniosków: antropocen, jako być może ostatnia epoka w dziejach znanego nam świata, musi być traktowany jako szczególne wezwanie do ratowniczych działań, tak dla jednostek, jak i całego rodzaju ludzkiego.

Keywords

PL

antropocen; poezja współczesna; liryka kobieca

EN

Anthropocene; contemporary poetry; women's poetry

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2023
• Volume: 11
• Pages: 196-207

Dates

published

2023

Contributors

author

Agnieszka Czyżak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000189185264

References

• Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, red. Jason W. Moore, przeł. K. Hoffmann, P. Szaj, W. Szwebs, Poznań 2021.
• Barcz Anna, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice 2016.
• Bargielska Justyna, Dziecko z darów, Lusowo 2019.
• Bednarek Joanna, Oduczanie się człowieczeństwa: fantastyka i antropocen, „Teksty Drugie” 2020 nr 1.
• Czyżak Agnieszka, „Poprosiłam psa, żeby obwąchał wszystkie moje znamiona”. Dziecko z darów Justyny Bargielskiej, „Porównania” 2021 nr 2 (29).
• Fiedorczuk Julia, Psalmy (2014-2017), Wrocław 2017.
• Kielar Marzanna Bogumiła, Nawigacje, Kraków 2018.
• Kowalczyk Izabela, Nowy faszyzm czy kolektywna rebelia, w: Prognozowanie teraźniejszości. Myślenie z wnętrza kryzysu, red. P. Czapliński, J.B. Bednarek, Gdańsk 2018.
• Lebda Małgorzata, Matecznik, Poznań 2016.
• Legeżyńska Anna, Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej, Wydawnictwo PSP, Poznań 1999.
• Legeżyńska Anna, Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009.
• Marzec Andrzej, Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata, Warszawa 2021.
• Morton Timothy, Lepkość, przeł. A. Barcz, „Teksty Drugie” 2018 nr 2.
• Skarga Barbara, Tercet metafizyczny, Kraków 2009.
• Śliwiński Piotr, Fermentacja kanonów, „Teksty Drugie” 2020 nr 5.
• Węgrzyniak Anna, Ćwiczenia ekologicznej wyobraźni. O poezji Julii Fiedorczuk, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2018 nr 33.
• Wicherkiewicz Joanna, Gra, „Twórczość” 2020 nr 10.
• Zajączkowska Urszula, poziomo, „Twórczość” 2020 nr 10.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.11.12

Biblioteka Nauki

25434372