Przekład w epoce postludzkiej? Translatoryka wobec wyzwań antropocenu

• Authors: Alina Mitek-Dziemba

Title variants

EN

Translation in the Age of the Posthuman? Translation Studies and the Challenges of the Anthropocene

Abstracts

EN

The article considers the place of translation studies among other scholarly narratives which are eager to employ the rhetoric of the global environmental crisis. Against the background of its achievements, the field of languages and literature may seem to be too anthropocentric; hence it is necessary to reformulate its approach for the sake of the current, politically engaged way of construing cross-cultural and intersemiotic communication. The article builds upon Michael Cronin’s translation ecology and elaborates further on Anthropocene thinking and ecolinguistic considerations. The author intends to establish a new language of values that would differ from capitalism’s value system. The conclusion presents recommendations for the practice of eco‑translation that could be followed both in the examination of existing translations and in the form of translation interventions.

PL

Celem artykułu jest rozważenie miejsca studiów tłumaczeniowych pośród innych narracji badawczych sięgających po retorykę globalnego kryzysu środowiskowego. Na tle ich dokonań dziedzina zajmująca się wzajemnymi relacjami języków oraz literatur wydawać się może zbyt antropocentryczna, stąd konieczne jest przeformułowanie jej podejścia na potrzeby nowego, politycznie zaangażowanego sposobu rozumienia komunikacji międzykulturowej i intersemiotycznej. Punkt wyjścia artykułu stanowią idee translacyjnej ekologii Michaela Cronina, opracowane w oparcio refleksję antropocenu oraz rozważania ekolingwistyczne. Głównym zamierzeniem autorki jest stworzenie nowego języka wartości, odmiennego od systemu wartościowania kapitałocenu. W konkluzji przedstawione są wskazania dla praktyki eko‑przekładu, możliwe do zastosowania zarówno w analizie istniejących tłumaczeń, jak i w formie translatorskich interwencji.

Keywords

EN

ecolinguistics; eco-translation; capitalocene; resilience; the commons

PL

ekolingwistyka; ekotranslatoryka; kapitałocen; rezyliencja; dobra wspólne

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2023
• Volume: 11
• Pages: 152-166

Dates

published

2023

Contributors

author

Alina Mitek-Dziemba

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000269003387

References

• Badenas, Guillermo, Coisson, Josefina, Ecotranslation: A Journey into the Wild Through the Road Less Travelled, „European Scientific Journal”, November 2015, s. 356-368.
• Bollier, David, The Commons – dobro wspólne dla każdego, przeł. Spółdzielnia Socjalna Faktoria, Faktoria, Zielonka 2014.
• Cronin, Michael, Eco-Translation. Translation and Ecology in the Age of the Anthropocene, Routledge, London and New York 2017.
• Cronin, Michael, Translation and Globalization, Routledge, London and New York 2003.
• Dalby, Simon, Resilient Earth. Gaia, Geopolitics, and the Anthropocene, in: Resilience in the Anthropocene. Governance and Politics at the End of the World, ed. David Chandler, Kevin Grove, Stephanie Wakefield, Routledge, London and New York 2020, s. 22-36.
• Goatly, Andrew, Green Grammar and Grammatical Metaphor, or Language and the Myth of Power, or Metaphors We Die By, „Journal of Pragmatics”, 1996, vol. 25, s. 537-560.
• Grove, Kevin, Chandler, David, Introduction: Resilience and the Anthropocene: the Stakes of ‘Renaturalising’ Politics, „Resilience”, vol. 5:2, 2017, s. 79-91, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/21693293.2016.1241476 [dostęp: 2022/03/15].
• Heydel, Magda, Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
• Hu, Gengshen, Tao, Youlan, Eco-Translatology: A New Paradigm of Eco-Translation – A Comparative Study on Approaches to Translation Studies, 2016, s. 115-132, https://www.semanticscholar.org/paper/Eco-Translatology%3A-A-New-Paradigm-of-%EF%BC%8DA-Comparative-Hu-Tao/88e2e0aa7814b1a1e059d79d54a795693effbd68 [dostęp: 2022/07/04].
• McBrien, Justin, Akumulacja wymierania. Planetarny katastrofizm w epoce nekrocenu, w: Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, przeł. Krzysztof Hoffman, Patryk Szaj, Weronika Szwabs, WBPiCAK, Poznań 2021, s. 137-160.
• Kolbert, Elizabeth, Szóste wymieranie. Historia nienaturalna, przeł. P. Grzegorzewski, W.A.B., Warszawa 2016.
• Krawczak, Marcin, Poznańska szkoła ekolingwistyki, „Scripta Neophilologica Posnaniensia”, 2017, tom XVII, s. 145-192.
• Moll, Łukasz, Sytuując to, co wspólne. De Angelis, Agamben i zewnętrze kapitalizmu, „Praktyka Teoretyczna”, 2017, nr 3, s. 46-84.
• Moore, Jason W., Capitalism in the Web of Life, Verso, London 2015.
• Moore, Jason W., Introduction, in: Anthropocene or Capitalocene? Nature, History, and the Crisis of Capitalism, ed. Jason W. Moore, PM Press, Oakland, CA, 2016, s. 1-11.
• Moore, Jason W., Narodziny taniej natury, w: Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, przeł. Krzysztof Hoffman, Patryk Szaj, Weronika Szwabs, WBPiCAK, Poznań 2021, s. 97-136.
• Moore, Jason W., Wstęp, w: Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, przeł. Krzysztof Hoffman, Patryk Szaj, Weronika Szwabs, WBPiCAK, Poznań 2021, s. 13-24.
• Mühlhäusler, Peter, Quo Vadis Ecolinguistics?, „Ecolinguística: Revista Brasileira de Ecologia e Linguagem”, 2020, vol. 6, no. 1, s. 5-23.
• Patel, Raj, The Value of Nothing. How to Reshape Market Society and Redefine Democracy, Picador, New York 2009.
• Sandler, Ronald, Intrinsic Value, Ecology, and Conservation. „Nature Education Knowledge” vol. 3 (10), no. 4, https://www.nature.com/scitable/knowledge/library/intrinsic-value-ecology-and-conservation-25815400 [dostęp: 2022/04/01].
• Steciąg, Magdalena, Dyskurs ekologiczny w debacie publicznej, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2012.
• Steciąg, Magdalena, Ekolingwistyka w dobie antropocenu: w stronę integracji i konsiliencji, „Bulletin de la Société Polonaise de Linguistique”, tom LXXVI, 2021, s. 59-71.
• Steciąg, Magdalena, Glottodydaktyka w ujęciu ekolingwistycznym, „Acta Universitas Lodziensis”, 2014, t. 21, s. 51-62.
• Szaj, Patryk, Antropocen i kapitałocen: w poszukiwaniu fuzji horyzontów, „Porównania” 2021, 2(29), s. 371-384.
• The Ecolinguistics Reader: Language, Ecology and Environment, ed. Alwin Fill, Peter Mühlhäusler, Continuum, London and New York 2001.
• Venuti, Lawrence, The Translator’s Invisibility. A History of Translation, Routledge, London and New York 1995.
• Walewicz, Piotr, Koncepcje antropocenu i kapitałocenu a ekopedagogika, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 57-67.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.11.9

Biblioteka Nauki

25419208