Poetyka intersemiotyczna a dydaktyka literatury

• Authors: Aneta Grodecka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Intersemiotic poetics and teaching literature The article is devoted to intersemiotic poetics derived from the theory of translation, that is the principle of translation described by Roman Jakobson (the interpretation of linguistic signs by means of non-verbal signs). From the reconstruction of research stances, changes in the concepts of the mind, and a new understanding of the processes of perception and metaphor, the Author relates the mechanisms of intersemiotic translation to borderline forms (ekphrasis and audio description) and the principles of teaching. By analyzing selected examples (Jacek Kaczmarski’s ekphrasis and editorial notes to Wisława Szymborska’s poem Utopia), she proves that after rejecting the principles of equivalence and similarity, while simultaneously maintaining the principle of causality, one may look for affinities in deeper semantic layers (amplification, addition) or engage in teaching literature, where intellectual precision is related to the shaping of emotions and skills involved in the multisensual reading of cultural texts.

Keywords

PL

intersemioticity; transsemioticity; film adaptation; ekphrasis; audio description; teaching literature; metaphor

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2017
• Volume: 5
• Pages: 48-61

Dates

published

2018-05-14

Contributors

author

Aneta Grodecka

References

• Balcerzan Edward, Poetyka przekładu artystycznego, [w:] Edward Balcerzan, Oprócz głosu. Szkice krytyczno-literackie, Warszawa 1971; przedruk w: Polska myśl przekładoznawcza, red. Piotr de Bończa Bukowski, Magda Heydel, Kraków 2013.
• Balcerzan Edward, Poezja jako semiotyka sztuki, [w:] Pogranicza i korespondencje sztuk, red. Teresa Cieślikowska, Janusz Sławiński, Wrocław 1980.
• Baluch Alicja, Gest, obraz i dźwięk w przekładzie intersemiotycznym na lekcjach języka polskiego [w:] Alicja Baluch, Poezja współczesna w szkole podstawowej, Warszawa 1984.
• Dyduchowa Anna, Metody kształcenia sprawności językowej. Projekt systemu. Model podręcznika, Kraków 1988.
• Henrykowski Marek, Adaptacja jako przekład intersemiotyczny, „Przestrzenie Teorii” 2013, nr 20, DOI: 10.14746/pt.
• Henrykowski Marek, Jeszcze o adaptacji. W odpowiedzi Sewerynie Wysłouch, „Przestrzenie Teorii” 2015, nr 23, DOI: 10.14746/pt.
• Hopfinger Maryla, Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji, Wrocław 1974.
• Johnson Mark, Znaczenie ciała. Estetyka rozumienia ludzkiego, przeł. Jarosław Płóciennik, Łódź 2015.
• Karkut Dorota, Metoda przekładu intersemiotycznego w praktyce szkolnej na przykładzie malarstwa i literatury, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Seria Filologiczna. Dydaktyka 6” 1999, z. 33.
• Karkut Dorota, Wykorzystanie metody przekładu intersemiotycznego w szkole średniej na przykładzie opisu obrazu [w:] Kształcenie sprawności językowej i komunikacyjnej. Obraz badań i działań dydaktycznych, red. Zenon Uryga, Maria Sienko, Kraków 2005.
• Kuźma Erazm, Granice porównywalności poezji z malarstwem i filmem (na przykładzie wczesnej fazy polskiej poezji awangardowej), [w:] Pogranicza i korespondencje sztuk, red. Teresa Cieślikowska, Janusz Sławiński, Wrocław 1980.
• Myrdzik Barbara, Plakat jako technika przekładu intersemiotycznego, [w:] Od teatru żaków do internetu. O edukacji humanistycznej w szkole, red. Barbara Myrdzik, Lublin 2003.
• Pilch Anna, Doskonalenie warsztatu interpretatora tekstu. Intersemiotyczne lekcje czytania i interpretacji, [w:] Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. Anna Janus-Sitarz, Kraków 2012.
• Szczęsna Ewa, Poetyka mediów. Polisemiotyczność, digitalizacja, reklama, Warszawa 2007.
• Szczęsna Ewa, Wprowadzenie do poetyki intersemiotycznej, [w:] Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. Stanisław Balbus, Andrzej Hejmej, Jakub Niedźwiedź, Kraków 2004.
• Tabakowska Elżbieta, Między obrazem a tekstem, czyli o przekładzie intersemiotycznym, [w:] Między obrazem a tekstem, red. Alina Kwiatkowska, Jerzy Jarniewicz, Łódź 2009.
• Tokarski Ryszard, O poszukiwaniu języka. Język i obraz w przekładzie intersemiotycznym, [w:] Konwencja i kreacja w tekstach kultury, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin 2016.
• Wysłouch Seweryna, Adaptacja filmowa – przekładem czy montażem?, „Przestrzenie Teorii” 2014, nr 22, DOI: 10.14746/pt.
• Wysłouch Seweryna, Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1993.
• Wysłouch Seweryna, Ekfraza czy przekład intersemiotyczny? [w:] Od tematu do rematu. Przechadzki z Balcerzanem, red. Tomasz Mizerkiewicz, Agata Stankowska, Poznań 2007.
• Wysłouch Seweryna, Przestrzeń jako kategoria transdyscyplinarna, „Estetyka i Krytyka” 2009–2010, nr 17/18.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.5.4