Votum separatum. O głosach sprzeciwu wobec Postmodernizmu

• Authors: Dorota Heck

Title variants

EN

Votum separatum. On the Rejection of Postmodernism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zdaniem świadomych pod względem teoretycznym badaczy Teoria jest kluczem do zrozumienia zakresu oraz natury ich filozoficznych przekonań, ponieważ wybrana teoria przesądza, jakie zagadnienia mogą zostać uznane za naukowe i zasługiwać na zbadanie. Aczkolwiek nie istnieje idealna teoria badań literackich, poszukiwanie jej wydaje się nieuniknione. Odrzucenie postmodernizmu i poststrukturalizmu doprowadza niekiedy literaturoznawców do problematyki, którą określa się mianem wojen kulturowych. Coraz bardziej interesującą czyni debatę o wyjściu z impasu konserwatywne stanowisko niektórych literaturoznawców. Na początku nowego tysiąclecia antologie Theory’s Emprte [ Imperium teorii] oraz Beyond Poststructuralism [Poza poststrukturalizm] wyznaczyły poziom owej dyskusji.

EN

For theory-conscious scholars, Theory is the key to understanding the scope and nature of their philosophies, because the chosen theory determines problems to be called academic and to be investigated. Though no perfect theory of literary studies has yet been found, the search for such a theory appears inevitable. Rejection of postmodernism and poststructuralism sometimes leads literary scholars to the so-called cultural wars. Conservatism of some critics makes the discussion on the alternative to the impasse more and more interesting. In the early years of the new millennium the anthologies Theory’s Empire and Beyond Poststructuralism set the standards of this debate.

Keywords

PL

postmodernizm; poststrukturalizm; teoria literatury; wojny kultur; konserwatyzm

EN

postmodernism; poststructuralism; literary theory; culture wars; conservatism; postmodernism; poststructuralism; literary theory; culture wars; conservatism

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2019
• Volume: 7
• Pages: 26-37

Dates

published

2019-12-21

Contributors

author

Dorota Heck

References

• Alter Robert, The Pleasures of Reading in an Ideological Age, W.W. Norton and Company, New York – London 1996.
• Bergonzi Bernard, Who Is Derrida, What Is He, w: tegoż, Exploding English, Oxford University Press, Oxford 1991, s. 129–140.
• Bernacki Włodzimierz, Od modernizmu do postmodernizmu. Obraz społeczeństwa modernistycznego w literaturze krytycznej, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2000.
• Beyond Poststructuralism. The Speculations of Theory and the Experience of Reading, red. Wendell V. Harris, The Pennsylvania State University Press, University Park 1996, s. 280–299.
• Bloom Allan, Umysł zamknięty, wstęp Saul Bellow, przeł. Tomasz Bieroń, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1997.
• Boghossian Paul A., Fear of Knowledge. Against Relativism and Constructivism, Oxford University Press, Oxford – New York 2006, s. 95–110.
• Burke Seán, Reconstructing the Author, w: Authorship. From Plato to the Postmodern. A Reader, Edinburgh University Press, Edinburgh 1995.
• Compagnon Antoine, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, przeł. Tomasz Stróżyński, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2010.
• Dakowicz Przemysław, Lector iter faciens, w: tegoż, Obcowanie. Manifesty i eseje, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2014, s. 227–236.
• Delsol Chantal, Renaturacja człowieka. Wszystko jest możliwe, w: tejże, Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność, przeł. Marek Chojnacki, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2017.
• Eagleton Terry, Iluzje postmodernizmu, przeł. Piotr Rymarczyk, Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1998.
• Ellis John M., The Origins of Political Correctness, w: tegoż, Literature Lost. Social Agendas and the Corruption of the Humanities, Yale University Press, New Haven 1997, s. 12–32.
• Freadman Richard, Miller Seumas, Re-Thinking Theory. A Critique of Contemporary Literary Theory and an Alternative Account, Cambridge University Press, Cambridge 1992, s. 193–259.
• Himmelfarb Gertrude, Dwie kultury – etyczna przepaść, w: tejże, Jeden naród – dwie kultury, przeł. Piotr Bogucki, wprowadzenie Piotr Skurowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
• Jastrzębski Bartosz, Tradycjonaliści i progresiści na kulturowej wojnie, w: tegoż, Vestigia Dei, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2017, s. 127–136.
• Karcz Andrzej, Teksty z daleka i bliska. Szkice nie tylko o literaturze, Wydawnictwo Scriptum, Kielce 2003.
• Karoń Krzysztof, Historia antykultury. Podstawy wiedzy społecznej. Wersja robocza, Krzysztof Karoń, Warszawa 2018.
• Kiereś Henryk, Krytyka postmodernizmu, w: tegoż, Sztuka wobec natury, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2001.
• Kimball Roger, Długi marsz. Jak rewolucja kulturowa z lat 60. zmieniła Amerykę, przeł. Małgorzata Kowalczyk, Wydawnictwo Sprawy Polityczne, Elbląg 2008.
• Klausen Søren Harnow, Levels of Literary Meaning, „Philosophy and Literature” 2017, nr 1 (41), s. 70–90.
• Krasnodębski Zdzisław, Postmodernistyczne rozterki kultury, Oficyna Naukowa, Warszawa 1996.
• Landwehr Jürgen, Poststrukturalistyczne wyzwanie. Próba „dekonstrukcji”, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, „Teksty Drugie” 1990, nr 2, s. 18–38.
• Lehman David, The End of the Word, w: tegoż, Signs of the Times. Deconstruction and the Fall of Paul de Man, Poseidon Press, New York 1991, s. 17–42.
• Lichański Jakub Z., Retoryka przeciw postmodernizmowi, „Przegląd Humanistyczny” 1994, nr 6, s. 35–42.
• Morawski Stefan, Niewdzięczne rysowanie mapy… O postmodernie(izmie) i krytyce kultury, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 1999.
• Peeters Marguerite A., Globalizacja zachodniej rewolucji kulturowej. Kluczowe pojęcia, mechanizmy, działanie, przeł. Grzegorz Grygiel, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2010.
• Prokop Jan, O nihilizmie w naukach humanistycznych, w: Progi tożsamości, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Umiejętności im. S. Staszica, Kraków – Kielce 2008, s. 231–244.
• Righter William, The bizarre territory, w: tegoż, The Myth of Theory, Cambridge University Press, Cambridge 1994.
• Sawicki Stefan, ...quo magis veritas propagetur, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2010.
• Scruton Roger, Głupcy, oszuści i podżegacze. Myśliciele nowej lewicy, przeł. Filip Filipowski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2018.
• Skalmowski Wojciech, Dekonstrukcjonizm literacki jako „nowomowa”, „Teksty Drugie” 1990, nr 2, s. 7–17.
• Sokal Alan, Jean Bricmont, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, przeł. Piotr Amsterdamski, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
• Stoff Andrzej, Kiedy literatura zdradza człowieka?, „Ethos” 2004, nr 1–2, s. 293–313.
• Tomkowski Jan, Życie i śmierć kanonu, w: tegoż, Ciemne skrzydła Ikara. O rozpaczy, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2009, s. 363–380.
• Waters Lindsay, Zmierzch wiedzy. Przemiany uniwersytetu a rynek publikacji naukowych, przeł. Tomasz Bilczewski, Wydawnictwo Homini, Kraków 2009.
• Weaver Richard M., Potęga słowa, w: tegoż, Idee mają konsekwencje, przeł. Barbara Bubula, posłowie Wojciech Turek, Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2010.
• Wellek René, Destroying Literary Studies, „The New Criterion” 1983, nr 4 (2), s. 1–8.
• Wildstein Bronisław, Faszyzm i dekonstrukcja, w: Śmieszna dwuznaczność świata, który oszalał, Fronda PL, Warszawa 2009.
• Woodring Carl, Literature. An Embattled Profession, Columbia University Press, New York 1999.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.7.3