O „Drzewie” Wiesława Myśliwskiego i kilku dendrologicznych tropach literatury polskiej po 1989 roku

• Authors: Dariusz Kulesza

Title variants

EN

From “Drzewo” [The Tree] to “Zielone dzieci” [Green children]. Wiesław Myśliwski and dendrological tropes in Polish literature after 1989

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor analizuje i interpretuje najważniejszy literacki tekst dendrologiczny polskiej literatury powojennej, czyli dramat Drzewo Wiesława Myśliwskiego. Rozpoznaje go jako typowy przykład symbiotyczno-toksycznego związku między Polską i literaturą, decydującego także o tym, jak funkcjonuje w polskiej literaturze świat roślin. Sytuacja zmienia się po roku 1989. Jej konsekwencją jest dzisiejsza, ekologiczna i polityczna ekspansja ekokrytyki, którą najskuteczniej reprezentują utwory Olgi Tokarczuk. Obok nich pojawiają się w tekście inne dendrologiczne tropy  reprezentowane w polskiej literaturze współczesnej między innymi przez teksty Andrzeja Stasiuka, Michała Witkowskiego, Wojciecha Wencla, Jana Leończuka i Andrzeja Sapkowskiego. Próba ich uporządkowania wydaje się zarówno potrzebna, jak i nieskuteczna.

EN

The article critically considers Wiesław Myśliwski’s play "Drzewo" [The Tree], the most important text of Polish post-war dendrological literature. The play is viewed as a typical example of the symbiotic-cum-toxic relationship between Poland and its literature, a relationship that also influences the way the world of plants is represented in other Polish literary texts. The situation in this particular case changed after 1989. These days we observe a genuine expansion of ecocriticism and its political consequences, notably in the works of Olga Tokarczuk. Apart from her writings, dendrological tropes are represented in Polish contemporary literature in the texts of Andrzej Stasiuk, Michał Witkowski, Wojciech Wencel, Jan Leończuk, and Andrzej Sapkowski. The taxonomy of all their dendrological tropes seems as urgent to be conducted as it is, in fact, impossible to achieve.

Keywords

PL

Wiesław Myśliwski; Drzewo; Opowiadania bizarne; Moment niedźwiedzia; Olga Tokarczuk; ekokrytyka

EN

Wiesław Myśliwski; The Tree; Bizzarre stories; The Moment of the Bear; Olga Tokarczuk; ecocriticism; Wiesław Myśliwski; The Tree; Bizzarre stories; The Moment of the Bear; Olga Tokarczuk; ecocriticism

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2020
• Volume: 8
• Pages: 27-42

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Dariusz Kulesza

References

• Barcz Anna, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2016.
• Błoński Jan, Duch powieści i wąs Stalina, „Tygodnik Powszechny” 1987, nr 44, s. 3.
• Edda poetycka, ze staroislandzkiego przeł. i oprac. Apolonia Załuska-Strömberg, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Kraków 1986.
• Eliade Mircea, Historia wierzeń i idei religijnych, t. 2: Od Gautamy Buddy do początków chrześcijaństwa, przeł. Stanisław Tokarski, wyd. 3, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2008.
• Foerstner Dorothea OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej, przekład i oprac. Wanda Zakrzewska, Paweł Pachciarek, Ryszard Turzyński, wybór ilustracji i komentarz Tamara Łozińska, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1990.
• Jarzyńska Karina, Eposy świata. U źródeł kultur: między mitem a historią. Literatura, religia, sztuka; tradycja i współczesność, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko- Biała 2011.
• Korczyńska-Partyka Dobrosława, Urbonatura – hybrydyczna przestrzeń miasta. Na przykładzie twórczości Mirona Białoszewskiego, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 138–155.
• Kruczyński Zenon, Farba znaczy krew, przedmowa Olga Tokarczuk, wyd. 2 rozszerzone, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017.
• Leończuk Jan, Leończuk Jan Andrzej, Leończuk Antoni Łukasz, Gdy las jeszcze śpiewa, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1998.
• Mencwel Andrzej, Toast na progu, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.
• Miałem nad sobą niebo, z Wiesławem Myśliwskim rozmawia Krzysztof Masłoń, „Rzeczpospolita”, 24–26.12.2007, s. A19.
• Myśliwski Wiesław, Drzewo, Glob, Szczecin 1989.
• Propp Władimir, Morfologia bajki magicznej, tłum. Paweł Rojek, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2011.
• Sapkowski Andrzej, Wieża jaskółki, SuperNowa, Warszawa 2000.
• Stasiuk Andrzej, Kucając, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015.
• Thoreau Henry David, Walden czyli Życie w lesie, przeł. Halina Cieplińska, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2018.
• Tokarczuk Olga, Moment niedźwiedzia, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012.
• Tokarczuk Olga, Opowiadania bizarne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
• Tokarczuk Olga, Prowadź swój pług przez kości umarłych, il. Jaromir Švejdík, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009.
• Trans/formacja. Dramat polski po 1989 roku. Antologia, t. 2, wybór i wstęp Jacek Kopciński, oprac. tekstów Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2013.
• Ubertowska Aleksandra, „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 17–40.
• Wencel Wojciech, De profundis, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2010.
• Witkowski Michał, Wymazane, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.8.2