Dendrocentryczny świat późnej poezji Jarosława Iwaszkiewicza

• Authors: Anna Szóstak

Title variants

EN

The dendrocentric world of Jarosław Iwaszkiewicz’s late poetry

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie na miejsce i rolę drzewa w późnej, senilnej poezji autora Brzeziny – jego znaczeń symbolicznych oraz szerokiego kontekstu kulturowo-społecznego, psychologicznego, estetycznego, i co istotne – metafizyczno-duchowego, w jakim jest sytuowane. Drzewo bowiem w poetyckim uniwersum Iwaszkiewicza to nie tylko oś i centrum rzeczywistości, lecz także – przede wszystkim – samoistne, odrębne, podmiotowe, równe ludzkiemu lub nawet doskonalsze istnienie, z którym porozumienia szuka poeta, by odkryć tajemnicę nieśmiertelności, dotrzeć do transcendentnego jądra bytu. Filozoficzny namysł nad egzystencją w drzewnej postaci przynosi niezwykle nowoczesną w swoim wyrazie, głęboką i wyrafinowaną refleksję nad obecnością i pozycją człowieka w naturze, daleką od triumfalistycznego, nieuprawnionego myślenia w biblijnych kategoriach czynienia sobie ziemi poddaną.

EN

This paper aims to identify the place and role of the tree in Jarosław Iwaszkiewicz’s late poetry, including its symbolic meanings as well as the broad sociocultural, psychological, aesthetic and, importantly, metaphysico-spiritual context it is being situated in. Accordingly, in the poetic universe of this author the tree functions not only as the axis of reality, but also and primarily as the autonomous, separate, near human or even more perfect entity the poet tries to communicate with so as to discover the mystery of immortality and reach the transcendental core of being. The philosophical contemplation of the ‘tree-shaped’ existence results in an exceptionally modern, deep and sophisticated reflection on humanity’s presence and place in nature, which is far from triumphalist, unrighteous thinking in the biblical terms of subduing the earth.

Keywords

PL

światopogląd poetycki; metafizyka; symbol; drzewo; Jarosław Iwaszkiewicz

EN

poetic worldview; metaphysics; symbol; tree; Jarosław Iwaszkiewicz; poetic worldview; metaphysics; symbol; tree; Jarosław Iwaszkiewicz

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2020
• Volume: 8
• Pages: 101-118

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Anna Szóstak

References

• Chenel Àlvaro Pascual, Simarro Alfonso Serrano, Słownik symboli, przeł. Marta Boberska, Świat Książki, Warszawa 2008.
• Cirlot Juan Eduardo, Słownik symboli, przeł. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Znak, Kraków 2006.
• Eliade Mircea, Traktat o historii religii, przeł. Jan Wierusz-Kowalski, Książka i Wiedza, Warszawa 1966.
• Gilson Étienne, Langan Thomas, Maurer Armand A., Historia filozofii współczesnej. Od Hegla do czasów najnowszych, przeł. Bohdan Chwedeńczuk, Sylwester Zalewski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1977.
• Gołąb Mariusz, Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności, TAiWPN Universitas, Kraków 2012.
• Guénon René, Le Symbolisme de la croix, Éditions traditionnelles, Paris 1931.
• Heller Michał, Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
• Iwaszkiewicz Jarosław, Urania i inne wiersze, Czytelnik, Warszawa 1977.
• Iwaszkiewicz Jarosław, Wiersze, t. 2, Czytelnik, Warszawa 1977.
• Korusiewicz Maria, Koncepcje natury w kulturze japońskiej, Warszawa 2011, https://studylibpl.com/ doc/1247826/maria-korusiewicz---koncepcje-natury-w-kulturze-japo% C5%84skiej (dostęp: 8.07.2019).
• Lurker Manfred, Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, przeł. Ryszard Wojnakowski, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994.
• Szóstak Anna, Odsłony mitu. Metafizyczne źródła myślenia mitycznego w wybranych projektach ideowych literatury XX i XXI wieku, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2018.
• Varley Paul, Kultura japońska, przeł. Magdalena Komorowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
• Wohlleben Peter, Sekretne życie drzew, przeł. Ewa Kochanowska, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2016.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.8.7