Теория научной фантастики и творчество Лема: диалог с Анджеем Стоффом

• Authors: Елена Козьмина

Abstracts

EN

The article reveals the problem of insufficient acquaintance of Russian science fiction researchers with the works of Polish scientists written on this topic. It is noted that Polish and Russian science fiction has a lot in common, in particular, an ongoing interest in Lem’s work. The author builds a dialogue with the Polish literary critic Andrzej Stoff, based on his theoretical and literary works devoted to the theory of science fiction and the work of Stanislaw Lem. The author of the article is more interested in problems of genological nature. In the course of the dialogue, the convergence and divergence in ideas about the nature of science fiction and the genre identification of Lem’s works are clarified.

RU

В статье раскрывается проблема недостаточного знакомства российских исследователей фантастики с работами польских ученых, написанных на эту тему. Отмечается, что в польском и российском фантастоведении есть много общего, в частности, непрекращающийся интерес к творчеству Лема. Автор выстраивает диалог с польским литературоведом Анджеем Стоффом, основываясь на его теоретико-литературных работах, посвященных теории научной фантастики и творчеству Станислава Лема. Автора статьи в большей степени интересуют проблемы генологического характера. В ходе диалога выясняются сближения и расхождения в представлениях о природе научной фантастики, жанровой идентификации произведений Лема.

Keywords

EN

fiction; science fiction; Andrzej Stoff; Stanisław Lem; philosophical satire

PL

фантастика; научная фантастика; Анджей Стофф; Станислав Лем; философская сатира

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2021
• Volume: 9
• Pages: 57-75

Dates

published

2021

Contributors

author

Елена Козьмина

• Уральский федеральный университет им. первого Президента России Б.Н. Ельцина

• https://orcid.org/0000000162267032

References

• Anikeev V.I., Pisateli i kritiki naučnoj fantastiki v Pol’skoj respublike, https://pub.wikire-ading.ru/91625 (dostęp: 12.01.2021).
• Âznevič V.I., Stanislav Lem, Knižnyj dom, Minsk 2014.
• Bahtin M.M., Èpos i roman, [w:] M.M. Bahtin, Voprosy literatury i èstetiki. Issledovaniâ raznyh let, Hudožestvennaâ literatura, Moskva 1975, s. 447–483.
• Bahtin M.M., Satira, [w:] M.M. Bahtin, Sobranie sočinenij v 7 tomah, t. 5: Raboty 1940-h – načala 1960-h godov, Russkie slovari, Moskva 1997, s. 11–38.
• Belâev A.R., Gorod pobeditelâ, [w:] A.R. Belâev, Nevidimyj svet: fantastičeskie proizvedeniâ, Èksmo, Moskva 2010, s. 353–378.
• Brojtman S.N., Dekanonizaciâ žanrov v poètike hudožestvennoj modal’nosti, [w:] S.N. Brojt-man, Istoričeskaâ poètika, RGGU, Moskva 2001, s. 359–383.
• Černyševa T.A., Priroda fantastiki, Izdatel’stvo Irkutskogo universiteta, Irkutsk 1985.
• Gernsback H., A New Sort of Magazine, „Amazing Stories” 1926, t. 1, nr 1, s. 3.
• Iskusstvo i otvetstvennost’. Literaturnoe tvorčestvo Stanislava Lema, red. E. Koz’mina, Kabinetnyj učenyj, Ekaterinburg 2017.
• Kajtoh V., Brat’â Strugackie, przeł. z pol. V. Borisova (BVI), [w:] A.N. Strugackij, B.N. Strugackij, Bessil’nye mira sego, AST, Moskva 2007, s. 409–670.
• Kajtoh V., Otzyv o dissertacii Ally Vladimirovny Kuznecovoj, przeł. V. Borisova, [w:] V. Kajtoh, Solâris – Sarakš, Krakov – Moskva. Stat’i i očerki o fantastike i na drugie temy, Metagom, Arkanar 2020, s. 153–156.
• Kajtoh V., Postmodernistskij roman glazami pol’skogo učitelâ, [w:] Tajna «Apokrifa Aglai», red. E. Koz’mina, Intmedia, Ekaterinburg 2020, s. 87–99.
• Kajtoh V., Solâris – Sarakš, Krakov – Moskva. Stat’i i očerki o fantastike i na drugie temy, Metagom, Arkanar 2020.
• Korwin-Piotrowska D., Poetyka – przewodnik po świecie tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Lem S., Beres’ S., Tak govoril… Lem, AST: Hranitel’, Harvest, Moskva – Minsk.
• Lem S., Fantastika i futurologiâ, v 2 tomah, przeł. z pol. E. Vajsbrota, red. V. Borisov, AST: Hranitel’, Moskva 2008.
• Martynov D.E., Miry malotiražnogo knigoizdaniâ (V. Kajtoh, A. Klark, S. Lem, R. Hajnlajn), «Učenye zapiski Kazanskogo universiteta. Seriâ Gumanitarnye nauki» 2020, t. 162, kn. 5, s. 281–292.
• Mihajlov A.D., Vol’ter i ego proza, [w:] Filosofskie povesti XVIII veka, Pravda, Moskva 1989, s. 5–22.
• Na poroge nepredskazuemogo. Poslednee interv’û Û.M. Lotmana, interv’û vzâla L. Gluškovskaâ, «Čelovek» 1993, nr 6, http://vivovoco.astronet.ru/VV/PAPERS/ECCE/IN-TERLOT.HTM (dostęp: 12.01.2021).
• Perel’man Â.I., Raketoj na Lunu, Gosudarstvennoe izdatel’stvo detskoj literatury, Moskva 1935.
• Šackij E., Utopiâ i tradiciâ, Progress, Moskva 1990.
• Sapkovskij A., Beres’ S., Istoriâ i fantastika, przeł. z pol. E. Vajsbrota, AST: Hranitel’, Moskva 2007.
• Skaftymov A.P., Poètika hudožestvennogo proizvedeniâ, Vysšaâ škola, Moskva 2007.
• Stanislav LEM: Bibliografiâ (na russkom âzyke), http://bvi.rusf.ru/lem/lemb_rus.htm (dostęp: 1.02.2021).
• Stanislav LEM: Bibliografiâ, http://bvi.rusf.ru/lem/lemb_all.htm (dostęp: 1.02.2021).
• Stoff A., Altruizyna Stanisława Lema, czyli o potrzebie miłości bliźniego, [w:] Polska litera¬tura fantastyczna. Interpretacje, red. A. Stoff, D. Brzostek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2005, s. 297–313.
• Stoff A., Eden Stanisława Lema, czyli semantyka powieści jako przedmiot aluzji i sugestii, [w:] Polska literatura fantastyczna. Interpretacje, red. A. Stoff, D. Brzostek, Wydaw¬nictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2005, s. 257–280.
• Stoff A., O interpretowaniu utworów fantastycznonaukowych, [w:] Polska literatura fanta-styczna. Interpretacje, red. A. Stoff, D. Brzostek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersy¬tetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2005, s. 55–73.
• Stoff A., Powieści fantastyczno-naukowe Stanisława Lema, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Poznań – Toruń 1983.
• Tamarčenko N.D., «Èstetika slovesnogo tvorčestva» M.M. Bahtina i russkaâ filosofsko-filo-logičeskaâ tradiciâ, Izdatel’stvo Kulaginoj, Moskva 2011.
• Tamarčenko N.D., Fantastika avantûrno-filosofskaâ, [w:] Poètika: slovar’ aktual’nyh ter¬minov i ponâtij, red. N.D. Tamarčenko, Izdatel’stvo Kulaginoj, Intrada, Moskva 2008, s. 277–278.
• Tamarčenko N.D., Predislovie, [w:] Gotičeskaâ tradiciâ v russkoj literature, red. N.D. Tamar-čenko, RGGU, Moskva 2008, s. 9–13.
• Teoriâ literaturnyh žanrov, red. N.D. Tamarčenko, IC «Akademiâ», Moskva 2011.
• Tûpa V.I., Diskurs/Žanr, Intrada, Moskva 2013.
• Zgorzelski A., Is Science Fiction a Genre of Fantastic Literature?, „Science Fiction Studies” 1979, t. 6, nr 19, http://bit.ly/2oubfkr (dostęp: 12.01.2021).
• Zubov A.A., Stanovlenie populârnogo žanra kak diskursivnyj process: naučnaâ fantastika v Rossii konca XIX – načala XX vv.: dis. …kand. filol. nauk, Moskva 2015.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.9.4

Biblioteka Nauki

2080462