Komunikacja afektywna, empatia i wartości rodzinne młodych kobiet i mężczyzn z rodzin monoparentalnych i pełnych. Analiza porównawcza

• Authors: Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja , Justyna Paulina Krawczyk

Title variants

EN

Affective communication, empathy and family values young women and men from single−parent and full families. Comparative analysis

Abstracts

EN

Background: The modern family changes its structure as a result of the dynamic development of technology, economic processes and changes taking place on the labor market. There is an increase in the number of single parents bringing up children, mainly mothers. Objectives: The aim of the research was to determine the differentiation in terms of affective communication, empathy and family values in groups of young adults from monoparental and full families. The relationship between affective communication and empathy as well as family values was also examined. Methodology: The research used the quantitative method, which includes self−report questionnaires (Empathic Sensitivity Scale, Affective Communication Index, Familism Scale and a questionnaire). The study involved 266 young adults (160 women and 106 men) from families with a diversified structure (117 people from monoparental families and 149 people from complete families). Results: The obtained results indicate that young adults from monoparental families do not differ in the intensity of affective communication, empathy and family values from young adults from families. full. Women from monoparental families obtained a higher intensity of average results in the material success and achievement dimension than women from complete families. The analysis of the relationship between affective communication and empathy and family values showed weak relationships. More statistically significant relationships were found in the group of young adults from complete families than in the group of adults from minimal families. Conclusions: Coming from a monoparental family is not a risk factor in the development of the analyzed dimensions of psychosocial functioning, i.e. affective communication, empathy and family values.

PL

Tło: Współczesna rodzina zmienia swoją strukturę w wyniku dynamicznego rozwoju technologii, procesów gospodarczych oraz zmian zachodzących na rynku pracy. Rośnie liczba samotnych rodziców wychowujących dzieci, głównie matek. Cel: Cel badań stanowiło określenie zróżnicowania w zakresie komunikacji afektywnej, empatii oraz wartości rodzinnych w grupach młodych dorosłych z rodzin monoparentalnych oraz pełnych. Zbadano także występowanie zależności między komunikacją afektywną a empatią oraz wartościami rodzinnymi. Metodologia: W badaniu zastosowano metodę ilościową, obejmującą zastosowanie kwestionariuszy samoopisowych (Skala Wrażliwości Empatycznej, Indeks Komunikacji Afektywnej, Skala Familizmu oraz ankieta). W badaniu wzięło udział 266 młodych dorosłych (160 kobiet i 106 mężczyzn) z rodzin o zróżnicowanej strukturze (117 osób z rodzin monoparentalnych i 149 osób z rodzin pełnych). Rezultaty: Uzyskane rezultaty wskazują, że młodzi dorośli z rodzin monoparentalnych nie różnią się nasileniem komunikacji afektywnej, empatii oraz wartości rodzinnych od młodych dorosłych z rodzin pełnych. Kobiety z rodzin monoparentalnych uzyskały wyższe nasilenie wartości „sukces materialny i osiągnięcia” niż kobiety z rodzin pełnych. Analiza zależności między komunikacją afektywną a empatią i wartościami rodzinnymi wykazała występowanie słabych związków. Więcej istotnych statystycznie zależności wystąpiło w grupie młodych dorosłych z rodzin pełnych niż w grupie dorosłych z rodzin monoparentalnych. Wnioski: Pochodzenie z rodziny monoparentalnej nie stanowi czynnika ryzyka w obszarze rozwoju analizowanych wymiarów funkcjonowania psychospołecznego tj. komunikacji afektywnej, empatii i wartości rodzinnych.

Keywords

PL

empatia; komunikacja afektywna; rodzina; wartości rodzinne; wczesna dorosłość

EN

affective communication; early adulthood; empathy; family; family values

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Family Forum
• Year: 2022
• Volume: 12
• Pages: 57-86

Dates

published

2022

Contributors

author

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja

• Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/000000018222729X

author

Justyna Paulina Krawczyk

• Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000296449659

References

• Adamski, F. (2002) Rodzina. Wymiar społeczno−kulturowy, Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Argyle, M. (2002) Psychologia stosunków międzyludzkich, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Batalla, I. et all (2019) ‘Empathy and big five personality model in medical students and its relationship to gender and specialty preference: a cross−sectional study’, BMC Medical Education, 19 (57), pp. 1–8. DOI: 10.1186/s12909−019−1485−2.
• Błażek, M. and Kaźmierczak, M. (2009) ‘Struktura rodziny pochodzenia a inteligencja emocjonalna jednostki’ W T. Rostowska (ed.), Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań. Warszawa: Difin, pp. 302–317.
• Boguszewski, R. (2019) Stosunek Polaków do rozwodów. Komunikat z badań. Centrum Badania Opinii Społecznej, [online] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_007_19.PDF, Available at: (03.03.2022).
• Borowska, p. (2018) Czym są testy psychologiczne? [online] https://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=787, Available at: (06.03.2022).
• Bronfenbrenner U. (1986) ‘Ecology of the family as a context for human development: Research Perspective’, Developmental Psychology, 22, pp. 723–742.
• Burkacka, I. (2017) ‘Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego’, Artes Humanae, 2, pp. 61–94. DOI: 10.17951/artes.2017.2.61.
• Buzi, R., Weinman, M.L. and Smith, p. B. (2007) ‘The relationship between adolescent depression and a history of sexual abuse’, Adolescence, 42, pp. 679–688.
• Brzezińska, A. (2019) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Davis, M. H. (1999) Empatia. O umiejętności współodczuwania, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Farnicka, M. and Liberska, H. (2014) ‘Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń’ W I. Janicka, H. Liberska (ed.), Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 185–202.
• Floyd, K. (2019) Affectionate Communication in Close Relationships, Cambridge: University Printing House.
• Floyd, K., Hesse, C. and Pauley, p. M. (2010) ‘State and Trait Affectionate Communication Buffer Adults’ Stress Reactions’, Communication Monographs, 77 (4), pp. 618–636. DOI:10.1080/03637751.2010.498792.
• Floyd, K. and Morman, M.T. (1998) ‘The measurement of Affectionate Communication’, Communication Quarterly, 46 (2), pp. 144–162.
• Floyd, K. et all. (2020) ‘The Physiology of Affectionate communication’ W L. S. Aloia, A. Denes and J. C. Crowley (ed.), The Oxford handbook of the physiology of interpersonal communication. Oxford University Press, 31–47.
• Gamian−Wilk, M., Madeja−Bien, K. and Zielony−Koryczan, E. (2020) ‘Empatia kobiet i mężczyzn doświadczających poczucia wykluczenia w bliskiej relacji: Płeć jako moderator związku między poczuciem wykluczenia a empatią’, Forum Oświatowe, 1 (63), pp. 77–93. DOI: 10.34862/fo.2020.1.5.
• Garg, R., Melanson, S. and Levin, E. (2007) ‘Educational aspirations of male and female adolescents from single−parent and two biological parent families: A comparison of influential factors’, Journal of Youth and Adolescence, 36, pp. 1010–1023.
• Główny Urząd Statystyczny (2021) Baza demograficzna, [online], http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx, Available at: (10.03.2022).
• Jankowicz, S. (2018) ‘Depresja wieku młodzieńczego – etiologia i obraz kliniczny’, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne, 22 (3), pp. 183–190. DOI: 10.26361/ZNTDSp.09.2018.22.10.
• Jaworska, I., Lubiejewski, P. and Wójtowicz, N. (2019) ‘Formy okazywania miłości a komunikacja interpersonalna u młodych dorosłych’, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 37 (1), pp. 95–108. DOI: 10.34766/fetr. v1i37.39.
• Jezierski, K. and Rostek, I. (2019) ‘Wspólne wychowanie po rozwodzie jako wyzwanie współczesności’, Horyzonty Wychowania, 18 (48), pp. 23–32. DOI: 10.35765/HW.2019.1848.02.
• Kasser, T. (2010) ‘Materialism and its alternatives’ W A.M. Zawadzka and M. Górnik−Durose (ed.), Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu. Psychologiczne ścieżki współzależności. Sopot: GWP, pp. 127–141.
• Kaźmierczak, M. and Pastwa−Wojciechowska, B. (2018) ‘Między empatią a psychopatią, czyli moralni nieskuteczni czy skuteczni niemoralni’, Nauka, 1, pp. 105–127.
• Kaźmierczak, M., Plopa, M. and Retowski, S. (2007) ‘Skala Wrażliwości Empatycznej’, Przegląd Psychologiczny, 1, pp. 9–24.
• Knight, G.P. et all (2010) ‘The Mexican American Cultural Values Scales for adolescents and adults’, Journal of Early Adolescence, 30 (3), pp. 444–481. DOI:10.1177/0272431609338178.
• Kołażyk, K. (2020) ‘Micro−expressions as a form of interpersonal communication’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 42 (2), pp. 245–252. DOI: 10.34766/fetr.v42i2.269.
• Koprowicz, A. and Gumowska, I. (2022) ‘Communication in the family and the system of values of young people in late adolescence’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 49 (1), pp. 75–88. DOI:10.34766/fetr.v49il.892.
• Kuczyńska, M. (2020) ‘Rozwód w retrospekcji rozwiedzionych matek’, Studia pedagogiczne. Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne, 35, pp. 133–150. DOI: 10.25951/4159.
• Kuzdak, M. (2018) ‘Niepełna rodzina jako zaburzenie prawidłowego funkcjonowania struktur rodzinnych’, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Secito A. Nauki humanistyczne, społeczne i techniczne, 11 (1), pp. 126–142.
• Mandara, J. and Murray, C. (2006) ‘Father’s absence and African American adolescent drug use’, Journal of Divorce & Remarriage, 46, pp. 1–12.
• Marmola, M., Ochojska, D. and Wańczyk−Welc, A. (2021) ‘The quality of communication between spouses raised in nuclear and single-parent families’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 47 (3), pp. 286–308. DOI: 10.34766/fetr.v47i3.889.
• Matczak, A. and Knopp, K. (2013) Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszeni Filomatów.
• Mitręga, A. and Biedroń, M. (2014) ‘Solo−rodzice jako alternatywa tradycyjnych ról rodzicielskich’, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 51, pp. 65–77.
• Napora, E. (2019) Relacje w rodzinie samotnej matki. Znaczenie wsparcia od dziadków dla komunikowania się z rówieśnikami, Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno−Przyrodniczego im. Jana Długosza.
• Napora, E. (2018) ‘Wsparcie dziadków i prężność a komunikacja z rówieśnikami u adolescentów pochodzących z rodzin samotnych matek’, Psychologia Wychowawcza, 55 (13), pp. 83–103. DOI: 10.5604/01.3001.0012.4757
• Napora, E. (2015) ‘Poverty of a family from provincial Poland and attractiveness of a school child among peers’, Journal of Educational Sciences, 1, pp. 38–49.
• Napora, E. (2013) ‘Komunikowanie się matek z dorastającymi dziećmi w rodzinach o różnej strukturze: perspektywa dorastającego’, Psychologia Rozwojowa, 18 (1), pp. 45–56.
• Nosek, K. (2016) ‘Dylematy wychowawcze matek samotnie wychowujących dzieci. Analiza pedagogiczna blogów internetowych’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 25 (1), pp. 273–279.
• Ricciuti, H. (1999) ‘Single parenthood and school readiness in White, Black, and Hispanic 6− and 7−year−olds’, Journal of Family Psychology, 13 (3), pp. 450–465.
• Rittenour, C.E., Myers, S.A. and Brann, M. (2007) ‘Commitment and Emotional Closeness in the Sibling Relationship’, Southern Communication Journal, 72 (2), pp. 169–183. DOI:10.1080/10417940701316682.
• Rostowska, T. (2001) Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Rydz, S. (2014) ‘Samotne rodzicielstwo’ W I. Janicka and H. Liberska (ed.), Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, pp. 247–257.
• Stahl, S. (2020) Jak myśleć o sobie dobrze? O sztuce akceptacji i życiu bez lęku, Kraków: Wydawnictwo Otwarte.
• Szlendak, T. (2015) Socjologia rodziny: ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szymczak, W. (2010) Podstawy statystyki dla psychologów. Podręcznik akademicki, Warszawa: Wydawnictwo Difin S.A.
• Turczyk, M. (2019) ‘Ochrona dziecka w sytuacji rozstania rodziców – konceptualizacja przedmiotu badań’, Rocznik Pedagogiczny, 42, pp. 197–204. DOI: derkaczder10.2478/rp−2019−0013.
• Walęcka-Matyja, K. (2020a) ‘Familizm a orientacja wspólnotowa i materializm w okresie dorosłości’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 1 (41), pp. 241–259. DOI: 10.34766/fetr. v41i1.231.
• Walęcka-Matyja, K. (2020b) ‘Familizm – pojęcie, pomiar i znaczenie dla zdrowia psychicznego’, Psychiatria Polska, 54 (4), pp.791–806. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/108993.
• Walęcka-Matyja, K. (2020c) ‘The polish version of The Affectionate Communication Index. Preliminary report’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 42 (2), pp. 151–164. DOI: 10.34766/fetr. v42i2.262.
• Walęcka-Matyja, K. (2014) ‘O samotnym macierzyństwie i odpowiedzialności z perspektywy psychologicznej’ Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy. Płciowość, Seksualność, Odpowiedzialność, 4 (20), pp. 256–271.
• Walęcka-Matyja, K. and Janicka, I. (2021) Rodzina jako wartość, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wojciszke, B. (2009) Psychologia miłości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Woroniecka, G. (2016) ‘Empatia jako pojęcie teoretyczne. Ujęcie pragmatyczne’ W W. Pawilk (ed.), Empatia, moralność a życie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 119–130.

Identifiers

DOI

10.25167/FF/4789

Biblioteka Nauki

19322759