Przemiany we współczesnej rodzinie z osobą z niepełnosprawnością

• Authors: Beata Górnicka

Title variants

EN

Transformations in a modern family with a person with disabilities

Abstracts

EN

Background – Nowadays the family, in the era of postmodernism and in the world of VUCA, undergoes various transformations that concern both its structure, functioning, the performance of family roles, and family ties. The family functioning with a person with a disability is also subject to these transformations, both when the disability concerns the child and the parent. Aims – The aim of the article was to show the changes that are taking place in a family with a person with disabilities, as well as to discuss the problems occurring in it and the possibilities of support in overcoming them. Methodology – The article is a review, focusing on an analysis of the issue based on the literature. Results – The article is devoted to selected transformations in a family with a disabled person. The problems of the functioning of a family in which a child with a disability is raised or in which the disability directly affects the parents themselves are presented. The problems and difficulties faced by these families as they try to cope with the most current challenges of the present day are discussed. Moreover, the issue of the complex determinants of family functioning in the face of disability is discussed, especially in the context of changing social attitudes towards disability. Conclusions – The transformations in a family with a person with a disability are taking place against the background of societal-wide changes. They are complex and diverse and involve many different areas. A family experiencing an accumulation of problems requires specific support, which should be redefined and, above all, rationalised.

PL

Tło – Współczesna rodzina, w dobie postmodernizmu i w świecie VUCA, podlega różnorodnym przemianom, które dotyczą zarówno jej struktury, funkcjonowania, pełnienia ról rodzinnych, więzi rodzinnych. Przemianom tym podlega również rodzina funkcjonująca z osobą z niepełnosprawnością, zarówno w sytuacji, gdy niepełnosprawność dotyczy dziecka, jak też rodzica. Cele – Celem niniejszego artykułu jest ukazanie przemian dokonujących się współcześnie w rodzinie z osobą z niepełnosprawnością, jak również omówienie występujących w niej problemów i możliwości wsparcia w zakresie ich przezwyciężania. Metodologia – Artykuł ma charakter przeglądowy, koncentruje się na opisie i analizie zagadnienia na podstawie literatury przedmiotu. Wyniki – Artykuł poświęcony jest wybranym przemianom we współczesnej rodzinie z osobą niepełnosprawną. Przedstawiono problematykę funkcjonowania rodziny, w której wychowuje się dziecko z niepełnosprawnością lub w której niepełnosprawność bezpośrednio dotyka samych rodziców. Ukazano problemy i trudności, z jakimi borykają się te rodziny, próbując sprostać najbardziej aktualnym wyzwaniom współczesności. Ponadto omówiono problematykę złożonych uwarunkowań funkcjonowania rodziny w obliczu niepełnosprawności, zwłaszcza w kontekście zmieniających się postaw społecznych wobec niepełnosprawności. Wnioski – Przemiany w rodzinie z osobą z niepełnosprawnością przebiegają na tle zmian ogólnospołecznych, są złożone i zróżnicowane oraz dotyczą wielu różnych obszarów. Rodzina przeżywająca kumulację problemów wymaga określonego wsparcia, które winno być redefiniowane i przede wszystkim zracjonalizowane.

Keywords

PL

ponowoczesność; osoba z niepełnosprawnością; przemiany rodziny; role rodzinne; kultura pedagogiczna; wsparcie społeczne

EN

post-modernity; family transformations; person with a disability; family roles; pedagogical culture; social support

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Family Forum
• Year: 2022
• Volume: 12
• Pages: 139-158

Dates

published

2022

Contributors

author

Beata Górnicka

• Uniwersytet Opolski, Wydział Nauk Społecznych

• https://orcid.org/0000000156992203

References

• Barańska, E., (2016), Kultura ponowoczesna w myśli Zygmunta Baumana, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Błasiak, A., (2019), ‘Kultura pedagogiczna rodziców jako wewnątrzrodzinny determinant jakości procesu wychowania najmłodszego pokolenia’, Studia Paedagogica Ignatiana, no 22 (2).
• Borowski, G., (2012), ‘Sposoby wspierania osób niepełnosprawnych na przestrzeni dziejów – wybrane przykłady’, Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, no IV (5).
• Brągiel, J.,(2020), ‘Ponowoczesne przemiany rodziny’, In: J. Brągiel and B. Górnicka, Rodzina w kręgu ponowoczesnych przemian i wyzwań niepełnosprawności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Dziewiecki, M., (2002), Wychowanie w dobie ponowoczesności, Kielce, Wydawnictwo Jedność.
• Chomczyńska-Miliszkiewicz, M., (2002), Rodzicielstwo między wiedzą a intuicją. Scenariusze zajęć, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Głąb, Z., (2022), ‘Niezależne życie osób z niepełnosprawnością intelektualną w świecie VUCA – między Konwencją a praktyką’, In: Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA, (ed.) Mikołajczyk-Lerman, G. and Sztobryn-Giercuszkiewicz, J., Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Giełda, M., (2015), ‘Pojęcie niepełnosprawności’, In: Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, (ed.) M. Giełda and R. Raszewska-Skałecka, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Górnicka, B.,(2020), ‘Rodzina w kręgu wyzwań niepełnosprawności’, In: J. Brągiel and B. Górnicka (ed.), Rodzina w kręgu ponowoczesnych przemian i wyzwań niepełnosprawności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Kawula S., (3003), ‘Pedagogika społeczna w początkach XXI wieku – perspektywa koncepcji społeczeństwa ryzyka’, Chowanna, nr 2.
• Kawula, S., Brągiel, J. and Janke, A., (2005), Pedagogika rodziny: obszary i panorama problematyki, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mikołajczyk-Lerman, G. and Sztobryn-Giercuszkiewicz, J., (2022), ‘Wprowadzenie. O świecie VUCA, pandemii i intersekcjonalności z niepełnosprawnością’, In: Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA, Mikołajczyk-Lerman, and G., Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. (ed.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Nowińska, G., Nowiński, J., (2014), ‘Niepełnosprawność w czasach starożytnych’, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, no 1.
• Ostrowska, A., (2015), ‘Stosunek społeczeństwa do osób z niepełnosprawnością na podstawie badań z lat 1993–2013. Jak postępuje proces integracji?’, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, no 13(3).
• Piątkowska, A., (2021), Przywództwo w świecie VUCA. Jak być skutecznym liderem w niepewnym środowisku, Gliwice, Wydawnictwo Onepress.
• Sęk H., Cieślak R., (2004), ‘Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne’, In: Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie, Sęk, H. and Cieślak, R. (ed.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sękowski, A. E., (1994), Psychospołeczne determinanty postaw wobec inwalidów, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
• Smyła, J., (2022), ‘Rodzina w kalejdoskopie współczesnych przemian’, Wychowanie w Rodzinie, vol. XXVI (1/2022).
• Żuraw, H., (2016), ‘Ewolucja podejścia do niepełnosprawności w kulturze zachodu – perspektywa antropologii’, Pogranicze. Studia społeczne, vol. XXVII.

Identifiers

DOI

10.25167/FF/4851

Biblioteka Nauki

19322771