Antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza

• Authors: Mateusz Kandzia

Title variants

EN

Jerusalem-Samaritan antagonisms in the Books of Ezra and Nehemiah

Abstracts

EN

The context of the study was to better understand the issue described by the Chronicler of the Jews’ rebuilding of the Temple Mount and the walls of Jerusalem and the conflicts with the Samaritans related to these actions. The broad historical, cultural and religious background of the genesis of the Samaritan community allows such a view. The purpose of the study was to show the antagonisms between Jews and Samaritans described in the Books of Ezra and Nehemiah. It is an attempt to synthesize what can be found in the literature on the formation of the Samaritan community and Jewish-Samaritan relations in the period from the settlement of the Israelites in Palestine to the time of the restoration of Judah after the return from the Babylonian captivity (539 B.C.). The method of intertextual and comparative analysis of selected biblical and extra-biblical texts was used. The results of the effort do not allow answering the question of when exactly the so-called Samaritan schism took place. Nor does it bring resolution to other contentious issues concerning the history of Jewish–Samaritan relations, since it does not cover the further history of relations between Jews and Samaritans, especially the important period of the Machabaean wars or the reign of the Hasmonean dynasty. By focusing on the writings of the Chronicler, one can better understand the genesis of later events and their impact on the formation of the Samaritan community.

PL

Kontekstem badań było to, by lepiej zrozumieć opisaną przez Kronikarza kwestię odbudowy przez Żydów świątyni i murów Jerozolimy i związane z tymi poczynaniami konflikty z Samarytanami. Pozwala na takie spojrzenie szerokie tło historyczno-kulturowe i religijne genezy społeczności samarytańskiej. Celem badań było ukazanie opisanych w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza antagonizmów pomiędzy Żydami i Samarytanami. Jest to próba syntezy tego, co można znaleźć w literaturze przedmiotu na temat ukształtowania się społeczności samarytańskiej i relacji żydowsko-samarytańskich w okresie od osiedlenia się Izraelitów w Palestynie do czasów odbudowy Judy po powrocie z niewoli babilońskiej (539 r. przed Chr.). Posłużono się metodą analizy intertekstualnej i porównawczej wybranych tekstów biblijnych i pozabiblijnych. Wyniki podjętych wysiłków nie pozwalają na udzielenie odpowiedzi na pytanie, kiedy dokładnie dokonała się tzw. schizma samarytańska. Nie przynosi też rozstrzygnięcia innych spornych kwestii, dotyczących historii stosunków żydowsko-samarytańskich, ponieważ nie obejmuje dalszej historii stosunków pomiędzy Żydami i Samarytanami, szczególnie ważnego okresu wojen machabejskich, czy rządów dynastii Hasmoneuszy. Koncentrując się na pismach Kronikarza, można lepiej zrozumieć genezę późniejszych wydarzeń oraz ich wpływ na ukształtowanie się społeczności Samarytan.

Keywords

PL

Samarytanie; Judejczycy (Żydzi); Jerozolima; Księga Ezdrasza; Księga Nehemiasza; powrót z niewoli babilońskiej; historia Izraela; Biblia; antagonizmy

EN

Samaritans; Judeans (Jews); Jerusalem; Book of Ezra; Book of Nehemiah; return from Babylonian exile; history of Israel; Bible; antagonisms

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Scriptura Sacra
• Year: 2022
• Issue: 26
• Pages: 231-293

Dates

published

2022

Contributors

author

Mateusz Kandzia

• Uniwersytet Opolski, Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000000344490972

References

• Abadie, P., „Z Babilonu do Jerozolimy”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 453.
• Barnes, I., Świat biblijny (Warszawa 2008).
• Briend, J., „Damaszek i Izrael”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001).
• Briend, J., „Samaria, dziwny los stolicy”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 364.
• Briend, J., „Upadek Samarii”, Dzieje biblijnego Izraela (ed. A. Lemaire; Poznań 22002) 379.
• Bright, J., Historia Izraela (Warszawa 1994).
• Brzegowy, T., „Jeroboam I. Fundator królestwa Izraela”, Studia Theologica Varsaviensia 33/1 (1995) 17–42.
• Chrostowski, W., „Asyryjska diaspora Izraelitów w świetle Księgi Ezechiela – Wojciechowi Pikorowi w odpowiedzi”, The Biblical Annals 2/59 (2012) 75–122.
• Chrostowski, W., „Asyryjska diaspora Izraelitów w świetle Księgi Ezechiela. Wojciechowi Pikorowi w odpowiedzi”, Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich 9 (2012) 335–384.
• Chrostowski, W., „«Nic nie zostało, jak tylko samo pokolenie Judy» (2 Krl 17,18b) – Czy naprawdę? Zagłada Samarii i Królestwa Izraela oraz jej skutki”, Collectanea Theologica 68/1 (1998) 5–22.
• Dexinger, F., „Samarytanie w nauce i historii”, Analecta Cracoviensia 30–31 (1998) 437.
• Evans, W. E., „An Historical Reconstruction of the Emergence of Israelite Kingship and the Reign of Saul”, Scripture in Context II. More Essays in Comparative Method (ed. W. W. Hallo – J. C. Moyer – L. G. Purdue; Winona Lake [Ind] 1983) 61–78.
• Ferry, J., „Amos i Ozeasz. Dwaj prorocy wobec władzy”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 375.
• Gacek, S., Księga Jozuego. Wstęp – przekład z oryginału – Komentarz – ekskursy (Tarnów 1993).
• Gonҫalves, F. J., „Reforma Ezechiasza”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 405.
• Górka, B., „Jezus wobec judaizmu i samarytanizmu w J 4,1-30.39-42”, Scripta Biblica et Orientalia 1 (2009) 215–243.
• Herrmann, S., Storia di Israele. I tempi dell’Antico Testamento (Strumenti 6; Brescia 42004).
• Jelito, J., Historia czasów Starego Testamentu (Pismo Święte Starego Testamentu 3; Poznań 1961).
• Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela (Antiquitates Judaice; ed. E. Dąbrowski; Poznań – Warszawa – Lublin 1962).
• Lemaire, A. (ed.), Dzieje biblijnego Izraela (Poznań 22002).
• Lemaire, A., „Początki Damaszku od 1500 do 333 r. p.n.e.”, Dzieje biblijnego Izraela (ed. A. Lemaire; Poznań 22002) 177.
• Liverani, M., Nie tylko Biblia. Historia starożytnego Izraela (Biblioteka Humanisty; Warszawa 2011).
• Noth, M., Storia d’Israele (Brescia 1975).
• Pietkiewicz, R., „Góra Garizim i Samarytanie. Historia i teraźniejszość”, Hereditatis custos. Księga dla uczczenia Księdza Profesora Józefa Patera (ed. A. Tomko; Wrocław 2014) 431.
• Pikor, W., „W poszukiwaniu asyryjskiej diaspory Izraelitów w Księdze Ezechiela”, Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich 9 (2012) 285–334.
• Piwowar, A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu. Od patriarchów do podboju przez Rzymian (Materiały Pomocnicze do Wykładów z Biblistyki 12; Lublin 2013).
• Pudełko, J. J., „Pochodzenie Samarytan a ich obraz w Syr 50,25-26”, Warszawskie Studia Teologiczne 28/1 (2015) 168–187.
• Ricciotti, G., Dzieje Izraela (Warszawa 1956).
• Rosik, M., Jezus a judaizm w świetle Ewangelii według św. Marka (Rozprawy i Studia Biblijne 15; Warszawa 2004).
• Soggin, A. J., Storia d’Israele. Introduzione alla storia d’Israele e Giuda dalle origini alla rivolta di Bar Kochbà (Biblioteca di cultura religiosa 44; Brescia 1984).
• Szwarc, U., „Świątynia jerozolimska”, Życie religijne w Biblii (ed. G. Witaszek; Lublin 1999) 79–89.
• Tarasiuk, Ł., Wpływ wybranych państw ościennych na dzieje starożytnego Izraela w świetle historiografii (Siedlce 2009).
• Toboła, Ł., Ba’al w dziejach rodu Omriego. Studium historyczno-teologiczne (Studia i Materiały; Poznań 2013).
• Tułodziecki, T., „Izrael i Juda. Jeden naród czy dwaj rywale wobec Bożego wybrania”, Verbum Vitae 10 (2006) 71–91.
• Tułodziecki, T., „«Schizma Samarytan» – Spór o władzę nad Judą i Jerozolimą”, Verbum Vitae 14 (2008) 39–56.
• Warzecha, J., Historia dawnego Izraela (Warszawa 2005).
• Warzecha, J., „Początek odbudowy po wygnaniu babilońskim”, Pan moim światłem. Księga pamiątkowa dla księdza profesora Jerzego Chmiela w 65. rocznicę urodzin (ed. W. Chrostowski; Warszawa 2000) 339–355.
• Warzecha, J., „Samarytanie – perspektywa polityczna i religijna”, Słowo Twoje jest prawdą. Księga pamiątkowa dla księdza profesora Stanisława Mędali CM w 65. rocznicę urodzin (ed. W. Chrostowski; Warszawa 2000) 332–343.
• Wróbel, M. (ed.), Księga Ezdrasza, Księga Nehemiasza. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 11; Częstochowa 2010).
• Wypych, S., „Samarytanie w ujęciu historycznym, geograficznym i religijnym”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 58/3 (2005) 165–179.
• Zawiszewski, E., Instytucje biblijne (Pelplin 22001).

Identifiers

DOI

10.25167/ScrS/5039

Biblioteka Nauki

19984571