Mojżesz wysłannik Jahwe (Wj 1,1–14,31)

• Authors: Danuta Pyclik

Title variants

EN

Moses as an Envoy of Yahweh (Ex 1:1–14:31)

Abstracts

EN

The Exodus of the Israelites from Egypt was the most important event in the history of the Chosen People. The historical and theological context of the biblical events contained in Exodus 1:1–14:31 was described. The aim of the research became the analysis and interpretation of the theological message contained in the first part of the Exodus recounting the liberation of the Israelites from Egyptian slavery (Exodus 1:1–14:31). In the analysis and exegesis of biblical texts, the intertextual method was used, as well as the historical-critical method over the issue of Moses’ mission. As a result of the study, it can be concluded that: 1) the knowledge of the God of Israel and His intentions is the key theme of the first fifteen chapters of the Exodus. Yahweh is the main protagonist of the events described in the Book of Exodus. He is their author and perpetrator; 2) the theme of the first part of the Exodus is the conflict over whom Israel is to serve; 3) the historical sources do not reflect in their entirety the facts known from the biblical account, for the reason that the Bible is not a historical chronicle, but a record of God’s revelation. Its main task is to convey theological content. The conclusions to be drawn are: 1) the revelation that was to Moses also applies to the Israelites, as well as to the Egyptians. However, the times and the manner of revelation change. God’s words are addressed to everyone, including modern people. The study conducted does not exhaust the subject of Moses’ mission to Israel. It is not a complete characterization of Moses. At the same time, it is necessary to keep in mind the further impact of the message of the Exodus on subsequent generations of Israel, as well as on modern times. The study can become a contribution to further theological reflection on the message of the Exodus.

PL

Wyjście Izraelitów z Egiptu było najważniejszym wydarzeniem w historii narodu wybranego. Został opisany kontekst historyczno-teologiczny wydarzeń biblijnych zawartych w Wj 1,1–14,31. Celem badań stała się analiza i interpretacja przesłania teologicznego zawartego w pierwszej części Księgi Wyjścia opowiadającej o wyzwoleniu Izraelitów z niewoli egipskiej (Wj 1,1–14,31). Przy analizie i egzegezie tekstów biblijnych wykorzystano metodę intertekstualną, a także historyczno-krytyczną nad zagadnieniem misji Mojżesza. W wyniku przeprowadzonych badań można stwierdzić, że: 1) poznanie Boga Izraela i Jego zamiarów jest kluczowym tematem pierwszych piętnastu rozdziałów Księgi Wyjścia. Jahwe jest głównym bohaterem wydarzeń opisanych w Księdze Wyjścia. On jest ich sprawcą i autorem; 2) tematem pierwszej części Księgi Wyjścia jest konflikt o to, komu służyć ma Izrael; 3) źródła historyczne nie odzwierciedlają w całości faktów znanych z relacji biblijnej, dlatego że Biblia nie jest kroniką historyczną, lecz zapisem objawienia Bożego. Jej głównym zadaniem jest przekaz treści teologicznej. Wnioski, jakie należy wyciągnąć to: 1) objawienie, które było do Mojżesza, dotyczą także Izraelitów, jak i do Egipcjan. Zmieniają się jednak czasy i sposób objawienia. Słowa Boga skierowane są do wszystkich, również do ludzi współczesnych. Przeprowadzone badania nie wyczerpują tematu misji Mojżesza względem Izraela. Nie jest pełną charakterystyką Mojżesza. Należy przy tym pamiętać o dalszym oddziaływaniu przesłania Księgi Wyjścia na kolejne pokolenia Izraela, a także na czasy współczesne. Badanie mogą stać się przyczynkiem do dalszej refleksji teologicznej nad przesłaniem Księgi Wyjścia.

Keywords

PL

Księga Wyjścia; Mojżesz; wyjście z niewoli egipskiej; współpraca człowieka z Bogiem; plagi egipskie; Morze Czerwone

EN

Book of Exodus; Moses; exodus from Egyptian slavery; man’s cooperation with God; Egyptian plagues; Red Sea

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Scriptura Sacra
• Year: 2022
• Issue: 26
• Pages: 121-186

Dates

published

2022

Contributors

author

Danuta Pyclik

• Uniwersytet Opolski, Wydział Teologiczny

References

• Bright, J., Historia Izraela (Warszawa 1994).
• Brzegowy, T., „Mojżesz powołany przez Boga wybawiciel Izraela (Wj 3,1–7,7)”, Nie wstydzę się Ewangelii. Księga pamiątkowa dla biskupa profesora Zbigniewa Kiernikowskiego w 65. rocznicę urodzin (ed. W. Chrostowski; Ad Multos Annos 16; Warszawa 2011) 104–122.
• Chrostowski, W., Oblicza kryzysu w Biblii (Euntes Docete 2; Toruń 2004).
• Cliford, R. J., „Księga Wyjścia”, Katolicki komentarz biblijny (ed. R. E. Brown – J. A. Fitzmyer – R. E. Murphy; Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa 32013) 75.
• Corbon, J. – Vanhoye, A., „Poznać”, Słownik teologii biblijnej (ed. X. Leon-Dufour; Poznań 1994) 749–753.
• Costacurta, B., „Mojżesz pośrednik. Księga Wyjścia”, Zeszyty Formacji Duchowej 63 (2014) 11–29.
• Cragban, J. F., „Księga Wyjścia”, Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek (ed. W. R. Farmer – S. MacEvenue; Warszawa 2000) 311.
• Cylkow, I., Tora. Pięcioksiąg Mojżesza (Kraków 2006).
• Durham, J. I., Exodus (Word Biblical Commentary 3; Waco, TX 1987).
• Dziadosz, D., „Boże i ludzkie patrzenie według Wj 2,11-25”, Verbum Vitae 16 (2009) 53–84.
• Dziadosz, D., „Przejście przez morze – aktywna obecność Boga kreująca Izrael (Wj 13,17–14,31)”, Verbum Vitae 6 (2004) 71–92.
• Dziadosz, D., „Relacja o powołaniu Mojżesza jako trudny i ważny tekst Starego Testamentu”, Teologia i Człowiek 5 (2005) 55–77.
• Grzemski, K., „Mojżesz jako autorytet w tekstach Pięcioksięgu”, Studia Gdańskie 23 (2008) 111–143.
• Hergesel, T., „Gdy Izrael z Egiptu wychodził… Wydarzenia, interpretacje”, Colloquium Salutis 12 (1980) 193–229.
• Hornung, E., Jeden czy wielu? Koncepcja Boga w starożytnym Egipcie (Warszawa 1991).
• Koehler, L. – Baumgartner, W. – Stamm, J. J. (ed.), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa 2008) I.
• Koehler, L. – Baumgartner, W. – Stamm, J. J. (ed.), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa 2008) II.
• Kogler, F. – Egger-Wenzel, R. – Ernst, M. (ed.), Nowy leksykon biblijny (Freiburg – Kielce 2011).
• Krämer, A., Macie stać się wolni. Przesłanie Księgi Wyjścia (Żyć Biblią; Poznań 2010).
• Lemaire, A., „Hebrajczycy w Egipcie”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 307.
• Lemański, J., „Exodus – pomiędzy historią, mitem i koncepcją teologiczną”, The Biblical Annals 4/2 (2014) 279–311.
• Lemański, J., „JHWH – Bóg, który pozostaje wierny swoim obietnicom”, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 2 (2007) 129–146.
• Lemański, J., Księga Wyjścia (Podręczny Komentarz Biblijny. Stary Testament; Tarnów 2012).
• Lemański, J., Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 2; Częstochowa 2009).
• Lemański, J., Pięcioksiąg dzisiaj (Studia Biblica 4; Kielce 2002).
• Lemański, J., „Pytanie o autorytet powołującego i powołanego (Wj 3,1–4,18)”, Ateneum Kapłańskie 154 (2010) 24–38.
• Lurker, M., Słownik obrazów i symboli biblijnych (Poznań 1989).
• Łach, S. (ed.), Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Starego Testamentu; Poznań 1964) 1/2.
• Łach, S., „Mojżesz – jego wielkość”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 19/4–5 (1966) 216–225.
• Majewski, M., W stronę Ziemi Obiecanej. Komentarz do Księgi Wyjścia (Kraków 2011).
• Möller, L., Exodus. Śladami wydarzeń biblijnych (Warszawa 2002).
• Nawrot, J., „Misja i Imię. Mojżesz w obliczu, objawienia się Boga (Wj 3,13-18)”, Poznańskie Studia Teologiczne 12 (2002) 33–58.
• Nawrot, J., „Teofaniczna prezentacja Boga w spotkaniu z Mojżeszem (Wj 3,1-6)”, Poznańskie Studia Teologiczne 10 (2001) 21–39.
• Nawrot, J., „Zapowiedź misji w mocy (Wj 3,7-12)”, Poznańskie Studia Teologiczne 11 (2001) 7–20.
• Orygenes, Homilie o Księdze Rodzaju. Homilie o Księdze Wyjścia (Źródła Myśli Teologicznej 64; Kraków 2012).
• Pecaric, S. (ed.), Chamisza Chumsze Tora. Księga Druga: Szemot (Kraków 32003).
• Pindel, R., „Plagi egipskie w analizie retorycznej”, Słowo pojednania. Księga Pamiątkowa z okazji siedemdziesiątych urodzin Księdza Michała Czajkowskiego (ed. J. Warzecha; Warszawa 2004) 57–63.
• Piwowar, A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu. Od patriarchów do podboju przez Rzymian (Materiały Pomocnicze do Wykładów z Biblistyki 12; Lublin 2013).
• Poniży, B., Motyw wyjścia w Biblii. Od historii do teologii (Biblioteka Pomocy Naukowych 21; Poznań 2001).
• Rabiej, S., Bóg w Chrystusie. Historiozbawcze znaczenie imienia Bożego „Ja jestem” (Opolska Biblioteka Teologiczna 23; Opole 1997).
• Rad, G. von, Teologia Starego Testamentu (Warszawa 1986).
• Rumianek, R., „Teologiczne znaczenie plag egipskich”, Warszawskie Studia Teologiczne 8 (1995) 300–304.
• Spreafico, A., Księga Wyjścia (Rozumieć Stary Testament; Kraków 1998).
• Stanek, T., „Kto jest bogiem w Egipcie – analiza retoryczna Wj 6,2–9,35”, Poznańskie Studia Teologiczne 19 (2005) 9–25.
• Stanek, T., „Narodziny Mojżesza (Wj 1–2). Teologiczne przesłanie w świetle struktury tekstu masoreckiego”, Poznańskie Studia Teologiczne 16 (2004) 41–57.
• Synowiec, J. S., Pięcioksiąg. Wprowadzenie do Ksiąg: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej, Liczb i Powtórzonego Prawa (Kraków 2000).
• Szamocki, G., „«Palec to Boży» (Wj 8,15ab). Dlaczego palec, a nie ręka?”, Studia Gdańskie 15–16 (2002) 5–17.
• Szamocki, G., „Znaczenie cudów w Biblii”, Studia Gdańskie 21 (2007) 51–58.
• Ternant, P., „Cud”, Słownik teologii biblijnej (ed. X. Léon-Dufour; Poznań 31990) 162–170.
• Vos, G., Biblical Theology. Old and New Testaments (Edinburgh 1975).
• Walton, J. H. – Chavalas, M. W. – Matthews, V. H. (ed.), Komentarz historyczno-kulturowy do Biblii Hebrajskiej (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa 2005).
• Zivie, A., „Ramzes II i Exodus. Ustalony pogląd”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 316–318.

Identifiers

DOI

10.25167/ScrS/5074

Biblioteka Nauki

19987955