Psalmy w ordo paenitentiae (studium historyczno-liturgiczne)

• Authors: Jarosław Superson

Title variants

EN

Psalms in ordo paenitentiae (a historical-theological study)

Abstracts

EN

The book of Psalms in the Old Testament is a set of inspired religious songs embracing a rich variety of topics through which the Roman-Catholic Church offers to God a sacrifice of glory. Yet the mission of the Church is to share God's reconciliation with all people of the world. The following article indicates the presence of psalmodic verses or the entire psalms in three contexts and their texts: in judaistic rites of penance, in the Pauline doctrine of justification and in the celebration of the sacrament of penance in the West. The fruit of this investigation may be the conclusion, that Scriptura crescit cum orante not only during the reading of the Scriptures, but mainly as its actualization and valorization while celebrating the sacrament of penance. Such a view inclines for a reflection, whether sine psalmis nulla paenitentia?

PL

Psalmy w ordo paenitentiae (studium historyczno-liturgiczne)Księga Psalmów zawarta w Starym Testamencie to zbiór natchnionych pieśni religijnych o bogatej tematyce, za pomocą których Kościół rzymskokatolicki składa Bogu ofiarę chwały. Zarazem misją Kościoła jest niesienie wszystkim ludziom Bożego przebaczenia. Artykuł niniejszy wykazuje obecność wersetów psalmicznych czy też całych psalmów w trzech środowiskach i ich tekstach: w judaistycznych obrzędach pokutnych, w Pawłowej doktrynie o usprawiedliwieniu i w sprawowaniu sakramentu pokuty na Zachodzie. Owocem badania jest konstatacja, że Scriptura crescit cum orante nie tylko podczas lektury Pisma, ale przede wszystkim jako jego aktualizacja i waloryzacja w przebiegu obrzędu sakramentu pokuty. Konstatacja ta skłania do postawienia kwestii: sine psalmis nulla paenitentia?

Keywords

EN

psalms; penance; judaism; Christianity; sacrament

PL

psalmy; pokuta; judaizm; chrześcijaństwo; sakrament

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
• Year: 2023
• Volume: 62
• Issue: 2
• Pages: 85-100

Dates

published

2023

Contributors

author

Jarosław Superson

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Aletti Jaen-Noël. 2013. Approccio retorico e verità biblica. Il caso del Nuovo Testamento. W Ogni Scrittura è ispirata. Nuove prospettive sull’ispirazione biblica. A cura di Peter Dubovský, Jaen-Noël Aletti. (Lectio. La Scrittura cresce con chi la legge, 5). Roma – Torino: Edizioni San Paolo, GBPress, 185–203.
• Angenendt Arnold. 2005. Liturgia e storia. Lo sviluppo organico in questione. Trad. Albert Schmidt. (Leitourgía. Sezione storico-pastorale). Assisi: Cittadella Editrice.
• Św. Atanazy. 2017. Epistula ad Marcellinum. W Św. Atanazy, Chrystus i jego Kościół. Siedem listów. Tłum. Przemysław Szewczyk. Kraków: Wydawnictwo WAM, 19–62.
• Barbaini Luca. 2020. Rinnovare la liturgia per riformare la Chiesa. Élite cattoliche a inizio Novecento. (Contemporanea. Civiltà e transizioni, 40). Milano: Edizioni Angelo Guerini e Associati.
• Ben-Chorin Schalom. 1988. Il giudaismo in preghiera. La liturgia della Sinagoga, versione dal tedesco Daniela Leoni Cattani. (Parola e Liturgia, 19). Cinisello Balsamo: Edizioni Paoline.
• Busca Marco. 2002. Verso un nuovo sistema penitenziale? Studio sulla riforma della riconciliazione dei penitenti. (Bibliotheca Ephemerides Liturgicae Subsidia, 118). Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
• Bugnini Annibale. 1997. La riforma liturgica (1948–1975). Nuova edizione riveduta e arricchita di note e di supplementi per una lettura analitica. (Bibliotheca Ephemerides Liturgicae Subsidia, 30). Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
• Cimosa Mario. 1998. Lettura cristiana dell’Antico Testamento. W La spiritualità dell’Antico Testamento, a cura di A. Bonora. (Storia della Spiritualità, 1). Bologna: Edizioni Dehoniane, 449–514.
• De Vaux Roland. 2004. Instytucje Starego Testamentu, z francuskiego przełożył i bibliografię uzupełnił Tadeusz Brzegowy. T. 2: Instytucje wojskowe. Instytucje religijne, Poznań: Pallottinum.
• Falsini Rinaldo. 1975. Il sacramento della riconciliazione. Per una rinnovata catechesi e celebrazione della penitenza. (Riti e preghiere delle Edizioni O.R. nuova serie). Brescia – Milano: Edizioni del Franciscanum.
• Gilbert Maurice. 1982. Liturgia penitenziale ed esperienza di Dio nei salmi postesilici. W Liturgia soglia dell’esperienza di Dio?A cura di Aldo Natale Terrin. Atti del III Simposio (1980–1981) dell’Istituto di Liturgia Pastorale di S. Giustina, Padova, sul tema: Esperienza di Dio e Liturgia. (Caro Salutis Cardo. Contributi, 1). Padova: Edizioni Messaggero Padova, Abbazia di Santa Giustina, 63–76.
• Gougaud Louis. 1925. Dévotions et pratiques ascétiques du Moyen Âge. (Pax, 21). Paris: Desclée.
• Grelot Pierre. 1992. I salmi, preghiera cristiana. W La liturgia nel Nuovo Testamento. Trad. italiana e indici di Carlo Valentino. (Introduzione al Nuovo Testamento, 9). Roma: Borla, 274–297.
• Gy Pierre M. La penitenza e la riconciliazione. 20022. W Aimé G. Martimort, La Chiesa in preghiera. Introduzione alla Liturgia. Edizione rinnovata. T. 3: I sacramenti. Trad. dal francese Adelio Biazzi. Brescia: Editrice Queriniana, 121–136.
• Hahn Scott W. 2021. List do Rzymian, przełożył Aleksander Gomola. (Katolicki Komentarz do Pisma Świętego). Poznań: Wydawnictwo W drodze.
• Hayoun Maurice-Ruben. 1997. La liturgia ebraica. Trad. Vanna Lucattini Vogelmann. (Schulim Vogelmann, 66), Firenze: Editrice La Giuntina.
• Kopciowski Clara, Kopciowski Elia. 20222. Le pietre del tempo. Il popolo ebraico e le feste. Trieste: Luglio Editore.
• Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli (Sacramentum Gelasianum). (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Seria maior. Fontes, 4). 1981. Roma: Casa Editrice Herder.
• Libro dei salmi. 19602. A cura di Giorgio Castellino. (La Sacra Bibbia Volgata latina e traduzione italiana dai testi originali illustrate con note critiche e commentate). Torino – Roma: Marietti.
• Lombino Vincenzo. 2019. Preghiera salmodica e identità plurale nel cristianesimo dei primi secoli. W I salmi, preghiera d’Israele di Cristo e della Chiesa, il Salterio nella liturgia e nella pietà popolare, Ed. Pietro Sorci. (ho theológos, 12). Roma: Città Nuova Editrice, 55–82.
• Longosz Stanisław. 1976. „«Ojcowie» u św. Atanazego aleksandryjskiego”, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 23 (4): 133–149.
• Marini Piero. 2010. Cereminiarz papieski. Rozmowy o liturgii prowadzili Dominique Chivot i Vincent Cabanac. Tłum. Michał Romanek. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
• Marini Piero. 2006. I „ Magistri Caeremoniarum” custodi e promotori della Liturgia Romana. W Il „Pontificalis Liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1485). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice. A cura di Manlio Sodi. (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica, 43). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, V–XI.
• Miazek Jan. 2018. „Rękopiśmienne pontyfikały przedtrydenckie”. Warszawskie Studia Teologiczne 31 (4): 132–145.
• Międzynarodowa Komisja Teologiczna. 2012. Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria. Tłum. Krzysztof Stopa, Kraków: Dehon Wydawnictwo Księży Sercanów.
• Mokrzycki Bronisław. 1986. Kościół w oczyszczeniu. (Znaki spotkania z Bogiem, 2). Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Muroni Pierangelo. 2019. La tradizione dei „sette salmi penitenziali”, la celebrazione della riconciliazione e la cura pastorale degli infermi. W I salmi, preghiera d’Israele di Cristo e della Chiesa, il Salterio nella liturgia e nella pietà popolare. Ed. Pietro Sorci. (ho theológos, 12). Roma: Città Nuova Editrice, 213–253.
• Pius X. 1911. „Constitvtio Apostolica de novo psalterii in Breviario Romano dispositione Divino afflatu”. Acta Apostolicae Sedis 3: 633–650.
• Pontificale Romanum. Editio princeps (1595–1596). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice. 1997. A cura di Manlio Sodi, Achille M. Triacca. (Monumenta Liturgica Concilii Tridentini, 3). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Il „Pontificalis Liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1485). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice. 2006. A cura di Manlio Sodi. (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica, 43). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Ravasi Gianfranco. 19998. Il libro dei salmi. Commento e attualizazzione. T. 1: (1–50). (Lettura pastorale della Bibbia, 12). Bologna: Edizioni Dehoniane.
• Righetti Mario. 1953. Manuale di storia liturgica. T. 4: I sacramenti – I sacramentali. Indice generale dell’opera. Milano: Editrice Àncora.
• Rituale Romanum ex decreto acrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP VI promulgatum. Ordo Paenitentiae. Editio typica. 1974. Typis Polyglottis Vaticanis.
• Rozdziały Teodora. Tłum. Arkadiusz Baron, Agnieszka Caba. 2011. W Księgi pokutne. Tekst łaciński, grecki i polski, układ i opracowanie Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. (Synody i Kolekcje Praw, 5). Kraków: Wydawnictwo WAM, 161–180*.
• Sacchi Paolo. 2019. Storia del Secondo Tempio. Israele tra VI secolo a. C. E I secolo d. C. Nuova edizione a cura di L. Mazzinghi. (Strumenti – Biblica, 79). Torino: Claudiana.
• Schnelle Udo. 2018. Paolo. Vita e pensiero. Edizione italiana a cura di Stefano Franchini. (Biblioteca Commentario Paideia, 7). Torino: Paideia Editrice.
• Seifrid Mark A.. 2017. Romani. W Gregory K Beale, Donald A. Carson. L’Antico Testamento nel Nuovo. Commento ai testi. T. 2. Edizione italiana a cura di Riccardo Larini. Trad italiana di Angelo Fracchia, Riccardo Larini, Giorgio Scrofani, (Biblioteca del Commenatario Paideia, 5). Torino: Paideia Editrice, 1049–1195.
• Soggin Jan Alberto. 2017. Israele in epoca biblica. Istituzioni – feste - ceremonie – rituali, seconda edizione coretta. (Strumenti – Biblica, 4). Torino: Claudiana.
• Sobór Watykański II. 2002. Konstytucja dogmatyczna o Kościele. W Sobór Watykanski II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, nowe tłumaczenie. Poznań: Pallottinum, 104–163.
• Sobór Watykański II. 2002. Konstytucja o liturgii świętej. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, nowe tłumaczenie. Poznań: Pallottinum, 48–78.
• Sodi Manlio. 2008. Metodo teologico e lex orandi. La teologia liturgica fra tradizione e innovazione. W Il metodo teologico. Tradizione, innovazione, communione in Cristo. A cura di Manlio Sodi. (Itineraria, 1). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 201–227.
• Sorci Pietro. 2021. Il perdono di Dio tra penitenza e riconciliazione. Studi sul sacramento della penitenza. (ho theológos, 14). Roma: Città Nuova Editrice.
• Stasiak Sławomir. 2020. List do Rzymian. Wstęp, przekład z oryginału, kometarz. (Nowy komentarz biblijny. Nowy Testament, VI). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
• Stefański Jerzy. 2009. Prace redakcyjne nad posoborową ksiegą Ordo Paenitentiae (1974). Konspekt historyczny. W Wezwani do nawrócenia. Z teologii pokuty i pojedninia. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu profesorowi Helmutowi Sobeczce z okazji 70. rocznicy urodzin i 45-lecia pracy naukowo-dydaktycznej. Red. Edwin Mateja, Rudolf Pierskała. (Opolska Biblioteka Teologiczna, 114). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziało Teologicznego UO, 65–93.
• Superson Jarosław A. 2015. Wersety psalmiczne w preces godzin kanonicznych. Studium historyczno-liturgiczne. (Modlitwa Kościoła. Monografie, 2). Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
• Szewczyk Przemysław M.. 2017. Wstęp. W Św. Atanazy, Chrystus i jego Kościół. Siedem listów. Tłum. Przemysław Szewczyk. Kraków: Wydawnictwo WAM, 5–13.
• Vagaggini Cipriano. 1964. Bibbia e spiritualità liturgica con particolare riferimento ai salmi. Roma: Coletti Editore.
• Vagaggini Cipriano. 1965. Il senso teologico della liturgia. Saggio di liturgia teologica generale. Quarta edizione notevolmente riveduta ed aggiornata dall’Autore. Roma: Edizioni Paoline.
• Vogel Cyrille, Elze Reinhard. 1963. Le Pontifical Romano-Germanique du dixième siècle. T. 2: Le texte (NN. XCIX-CCLVIII). (Studi e Testi, 227). Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
• Wprowadzenie teologiczne i pastoralne. 2023. W Obrzędy pokuty dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. Wydanie drugie poprawione. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 13–38.

Identifiers

DOI

10.25167/ls.5291

Biblioteka Nauki

29432206