Krótki opis kwestii reprywatyzacji znacjonalizowanych nieruchomości kościelnych w Rumunii, ze szczególnym uwzględnieniem przypadku Kolegium im. Mikó Székelya

• Authors: Emőd Veress

Abstracts

EN

The “communist” regime nationalized church property also in Romania. Minority (Hungarian and German) churches were traditionally extensively involved in school maintenance and were particularly hard hit. In the interwar period, these schools provided education in minority languages. Nationalization affected the entire property of the denominational schools and often broke centuries of tradition. The property included school buildings, teachers’ residences, and economic assets that served to finance the school. After the regime change, the state gradually established a framework for restitution. Still, after a positive start, the trend was reversed and restitution of the nationalized property to churches, without any change in the legal framework, began to be prevented by administrative and judicial practice. Through a concrete example, the article illustrates contraditictions in case law, ideological obstacles to restitution, and the complex legal history and civil law issues that arise.

PL

Mienie kościelne w Rumunii zostało znacjonalizowane przez reżim komunistyczny. Kościoły mniejszości narodowych (węgierskich i niemieckich), które tradycyjnie były szeroko zaangażowane w utrzymanie i prowadzenie szkół, zostały szczególnie dotknięte przez proces nacjonalizacji. W okresie międzywojennym szkoły te prowadziły nauczanie w językach mniejszości narodowych. Nacjonalizacja objęła cały majątek szkół wyznaniowych, często niszcząc wielowiekową tradycję. Majątek podlegający upaństwowieniu obejmował zarówno budynki szkolne, jak i mieszkania nauczycieli oraz aktywa gospodarcze, które służyły do finansowania działalności szkoły. Po transformacji ustrojowej państwo rumuńskie stopniowo tworzyło ramy prawne restytucji. Po obiecujących początkach tendencja uległa zmianie, a zwrot znacjonalizowanego majątku kościołom zaczęto utrudniać w praktyce orzeczniczej sądów i organów administracji. Zmianie praktyki nie towarzyszyły jednak zmiany legislacyjne. Niniejszy artykuł ilustruje na konkretnym przykładzie sprzeczności w orzecznictwie, przeszkody o charakterze ideologicznym utrudniające reprywatyzację, a także złożone tło historyczne i pojawiające się problemy cywilnoprawne.

Keywords

PL

Rumunia; Siedmiogród; nacjonalizacja; szkoły kościelne; restytucja

EN

Romania; Transylvania; nationalization; ecclesiastical schools; restitution

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 237-259

Dates

published

2022

Contributors

author

Emőd Veress

• https://orcid.org/0000000327695343

References

• Ballai, Zoltán (ed.). 2016. White Book on Church Property Restitution in Transylvania: with Special Regard to Reformed, Roman-Catholic, Unitarian and Evangelical Lutheran Churches. Kolozsvár, Kluż-Napoka: Transylvanian Reformed Church Discrict.
• Balogh, Elemér. 2016. Jogtörténeti megjegyzések a Székely Mikó Kollégium státuszjogához. W: Ünnepi kötet Dr. Czúcz Ottó egyetemi tanár 70. születésnapjára, Acta Universitatis Szegediensis. Acta Juridica et Politica, Tomus LXXIX, Szeged.
• Chelaru, Eugen. 2001. Privind regimul juridic al unor imobile preluate abuziv în perioada 6 martie 1945-22 decembrie 1989. Comentată şi adnotată, All Beck, Bucureşti, Legea 10. I.S.B.N. 973-655-155-6.
• Dósa, Elek. 1863. Az erdélyhoni evangelico-reformátusok egyházi jogtana. Pest: Kiadja Osterlamm Károly.
• Hegedűs, János. 1913. Protestáns egyházi közigazgatási törvénytár, vagyis azon állami törvényeknek, rendeleknek és ezekre vonatkozó miniszteri és felsőbb bírósági elvi kijelentéseknek gyűjteményes könyve, melyek illetve melyeknek egyes részei, szakaszai az egyházak, ezek javadalmasai közviszonyaira vonatkoznak, illetve érintik és működési körükhöz közel áll. 1523–1913. Nagybecskerek: Schneller és Göschl Testvérek.
• Laday, Ștefan. 1924. Codul Civil Austriac în vigoare în Ardeal completat cu legile și regulamentele modificatoare cuprinzând și jurisprudența. Cluj: Editura Ministerului Justiției – Directoratul General Cluj.
• Pactet, Pierre. 1998. Institutions politiques. Droit constitutionnel, Paris: Armand Colin.
• Veress, Emőd. 2018. Erdély jogtörténete. Kolozsvár, Cluż-Napoka: Forim Iuris.
• ÎCCJ. s. cont. adm., dec. nr. 4087 din 22 noiembrie 2018.
• ÎCCJ. s. cont. adm., dec. nr. 3093 din 25 mai 2021.

Identifiers

DOI

10.25167/osap.4781

Biblioteka Nauki

2148298